Zmiany w Karcie Nauczyciela stały się faktem. Od września bez godzin karcianych

Michał Kowalski
Data publikacji: 20 maja 2016 r.
Poleć znajomemu
Zmiany w Karcie Nauczyciela stały się faktem. Od września bez godzin karcianych

Prezydent podpisał nowelizację Karty Nauczyciela przewidującą istotne zmiany odnośnie czasu pracy nauczycieli oraz postępowania dyscyplinarnego. Jest już pewne, że od 1 września 2016 r. w szkołach nie będzie tzw. godzin karcianych. Z pozostałych nowości na uwagę zasługuje wprowadzenie centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych.

Od września koniec z godzinami karcianymi

Rok szkolny 2015/2016 jest ostatnim, w którym w organizacji szkół będą przewidziane tzw. godziny karciane, czyli godziny zajęć przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, w tym zajęć świetlicowych. Liczba tych godzin była ograniczona tygodniowo, a jednocześnie były one rejestrowane w okresach półrocznych w dziennikach zajęć pozalekcyjnych. Od 1 września 2016 r. wszelkie zajęcia, które dotychczas mieściły się w ramach godzin karcianych, będą realizowane poza wymiarem obowiązkowych zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz (pensum), a zatem w ramach zajęć statutowych. Konsekwencją zmiany będzie brak obowiązku ich ewidencjonowania w dziennikach. Zajęcia realizowane dotychczas w ramach godzin karcianych będą zatem wykonywane w ramach zadań statutowych szkoły. Nowelizacja zauważalnie zwiększy swobodę dyrektora szkoły w zakresie przydziału tych zadań.

Z jednej strony, jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu projektu, likwidacja godzin karcianych miała na celu zracjonalizować organizację pracy szkoły zapobiec poczuciu niesprawiedliwości wśród nauczycieli ze względu na rozgraniczenie liczby zajęć. Ponadto narzucana nauczycielom sztywna liczba godzin do wypracowania nie zawsze była wykorzystywana zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami uczniów. Z drugiej, projekt spotkał z krytyką związków zawodowych i samych nauczycieli, którzy wyrażają obawy, iż dojdzie do sporych nadużyć w zakresie przydzielania zajęć dodatkowych niewliczanych do pensum, tym bardziej, że wszelkie zajęcia realizowane w ramach statutowych szkoły nie będą podlegały rejestracji. Istnieje więc obawa, że dojdzie do przekraczania normy 40-godzinnego tygodniowego czasu pracy nauczycieli.

Postępowanie dyscyplinarne bez rewolucyjnych zmian

Od wielu lat postępowanie dyscyplinarne nauczycieli uchodzi za bardzo przewlekłe i nieskuteczne. Ustawodawca wyszedł naprzeciw tej krytyce i wprowadził regulacje, które w zamierzeniu mają uporządkować postępowanie, a także doprecyzować prawa i obowiązki jego uczestników. Celem ustawodawcy było również uregulowanie postępowania dyscyplinarnego w większej mierze na poziomie ustawy.

Nowelizacja przewiduje następujące zmiany w zakresie postępowania dyscyplinarnego:

1. Doprecyzowanie i przeniesienie do Karty Nauczyciela regulacji dotyczących zasad powoływania członków, składów i właściwości komisji dyscyplinarnych oraz wymagania dla członków komisji dyscyplinarnych.
2. Uregulowanie możliwości odwołania od decyzji o zawieszeniu nauczyciela, w tym pełniącemu funkcję dyrektora.

Odwołanie ma być składane pośrednictwem organu, który wydał taką decyzję, do komisji pierwszej instancji w ciągu 14 dni. Z kolei od orzeczenia tej komisji będzie można wnieść zażalenie w ciągu 7 dni do komisji odwoławczej.

3. Stworzenie możliwości zaskarżenia postanowienia rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania wyjaśniającego.

Zażalenie będzie mógł złożyć nauczyciel, którego postępowanie dotyczy, dyrektor szkoły, a w przypadku nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora - także organ prowadzący. Zażalenie może być złożone do komisji pierwszej instancji w terminie 7 dni. Orzeczenie komisji będzie ostateczne.

4. Obowiązek wyłączenia jawności rozprawy ze względu na zakłócenie spokoju publicznego, obrazę dobrych obyczajów lub naruszenie ważnego interesu prywatnego.
5. Obrońca z urzędu dla nauczyciela, przeciwko któremu zostanie wniesiony wniosek o ukaranie najwyższą karą. W przeciwnym wypadku korzystanie z pomocy obrońcy zależy od uznania nauczyciela.
6. Określenie na poziomie Karty Nauczyciela regulacji dotyczących przedawnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej.
7. Inne zmiany związane z obsługą komisji, przepisy szczególne dla niektórych placówek oświatowych.

Zmiany w postępowaniu dyscyplinarnym wchodzą w życie już 31 maja.

Centralny rejestr orzeczeń dyscyplinarnych zwiększy bezpieczeństwo uczniów

Kolejną zmianą przewidzianą przez ustawodawcę jest wprowadzenie centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych wobec nauczycieli. Rejestr ma zawierać dane o nauczycielach prawomocnie ukaranych karą wydalenia z zawodu nauczycielskiego albo karą zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania, a także o zawieszeniu nauczyciela w pełnieniu obowiązków.

Celem rejestru jest umożliwienie dyrektorowi szkoły weryfikacji kandydata na nauczyciela w aspekcie spełnienia wymogu niekaralności karą dyscyplinarną. W związku z wprowadzeniem rejestru nowelizacja przewiduje bowiem dodatkowy wymóg przed zatrudnieniem na stanowisku nauczyciela, a mianowicie obowiązek przedstawienia dyrektorowi szkoły informacji z rejestru. Informacja taka będzie wydawana nauczycielowi na jego pisemny wniosek. Dane z rejestru będzie mógł również pozyskać dyrektor szkoły.

Przepisy dotyczące rejestru wejdą w życie 1 września 2016 r. Jednak z uwagi na to, że rejestr będzie w pełni funkcjonalny dopiero od roku szkolnego 2017/2018, w okresie od dnia wejścia w życie zmian do 31 grudnia 2016 r. nauczyciele będą potwierdzać niekaralność dyscyplinarną na podstawie własnego oświadczenia.

Wymóg niekaralności ma dotyczyć każdego nauczyciela

Ustawodawca zdecydował również o podmiotowym rozszerzeniu regulacji postępowania dyscyplinarnego i objęciu nim także nauczycieli publicznych przedszkoli, szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, a także nauczycieli zatrudnionych w niepublicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Nauczyciele tych szkół dotychczas nie podlegali wspomnianym regulacjom, jeżeli byli zatrudnieni w wymiarze niższym niż ½.

Poza podleganiem odpowiedzialności dyscyplinarnej kandydaci do zatrudnienia w jednej z ww. szkół będą musieli spełnić takie same wymogi, jak w szkołach samorządowych. Oznacza to, że ich zatrudnienie nie będzie możliwe, jeżeli:

  • nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych,
  • nie korzystają z praw publicznych,
  • toczy się przeciwko nim postępowanie karne lub dyscyplinarne,
  • były karane za przestępstwo popełnione umyślnie,
  • nie posiadają kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska.

Skutkiem tej zmiany będzie m.in. obowiązek przedstawienia przez kandydata do pracy w jednej z ww. szkół informacji z Krajowego Rejestru Sądowego oraz centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych.

Z drugiej strony ustawodawca zredukował wymóg nietoczenia się przeciwko nauczycielowi postępowania o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego i prywatnego – wyłącznie do wymogu nietoczenia się przeciwko nauczycielowi postępowań z oskarżenia publicznego. Nauczyciel nie będzie też musiał wykazywać, że nie toczy się wobec niego postępowanie o ubezwłasnowolnienie.

Gratyfikacja pieniężna dla profesora oświaty w wysokości 18 tys. zł

Dotychczas nauczycielom, którym nadano tytuł honorowego profesora oświaty, wypłacano gratyfikację finansową w kwocie odpowiadającej 6-miesięcznemu ostatnio pobieranemu wynagrodzeniu zasadniczemu. Kwota gratyfikacji była więc zależna od wymiaru zajęć nauczyciela.

Ustawodawca zlikwidował te dysproporcje i wprowadził gratyfikację dla każdego honorowego profesora oświaty w kwocie 18 tys. zł. Ponadto gratyfikacja ma być wypłacana przez MEN, a nie – jak do tej pory – organy prowadzące.

Michał Kowalski

Nagrody i wyróżnienia

Sprawdź inne serwisy

Epedagogika Poradnik Dyrektora Szkoły Strefa logopedy Kwadrans dla dyrektora szkoły Zarządzanie przedszkolem kadry i finanse resql