Dotychczasowe rozwiązania w zakresie kas zapomogowo-pożyczkowych pozostawiały wiele do życzenia, jeśli chodzi o ich precyzję. 11 października 2021 r. w życie wejdzie nowa ustawa regulująca funkcjonowanie tych kas. Sprawdzamy, jakie rozwiązania przewidziano w jej treści
Dość istotną nowością jest możliwość członkostwa w kasie zapomogowo-pożyczkowej osób wykonujących pracę zarobkową na podstawie umów cywilnoprawnych. Rozwiązanie to jest konsekwencją wcześniejszej nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, w której przewidziano uprawnienia członkowskie dla takich osób.
Może mieć to dość istotne znaczenie w szkołach innych niż samorządowe, w których nauczyciele mogą prowadzić zajęcia na innej podstawie niż stosunek pracy.
Kasy zapomogowo-pożyczkowe mają być, tak jak dotychczas, kontrolowane przez organizacje związkowe. W tym zakresie należy stosować poniższe reguły:
Jeżeli u danego pracodawcy działa więcej niż jedna organizację związkową, wówczas kontrolę nad KZP sprawuje wspólna reprezentacja związkowa. Reprezentacja ta wyznacza jedną osobę, która ma prawo uczestnictwa w posiedzeniach walnego zebrania członków.
W przypadku nieutworzenia wspólnej reprezentacji związkowej kontrolę nad KZP sprawuje zakładowa organizacja związkowa zrzeszająca największą liczbę osób wykonujących pracę zarobkową u pracodawcy, u którego działa ta organizacja.
Jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, kontrolę nad KZP sprawuje rada pracowników.
Jeżeli u pracodawcy nie działa rada pracowników, kontrolę nad KZP sprawuje reprezentacja osób wykonujących pracę zarobkową wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Z punktu widzenia dyrektora jako osoby reprezentującej pracodawcę czyli szkołę najistotniejsze są obowiązki pracodawcy względem kasy. Te zaś dotyczą:
udostępniania pomieszczeń biurowych;
udostępniania odpowiednio zabezpieczonego miejsca na przechowywanie gotówki;
transportu gotówki do banku i z banku, jeśli pracodawca prowadzi obrót gotówkowy;
udzielania informacji umożliwiających dokonanie weryfikacji, czy określona osoba zgłosiła gotowość przynależności do KZP jak również czy może być poręczycielem;
prowadzenia rachunkowości, obsługi kasowej i prawnej;
dokonywania na rzecz KZP potrąceń wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na listach płac, listach wypłat i zasiłków, a w przypadku braku możliwości dokonania takiego potrącenia – informuje o tym zarząd;
niezwłocznego odprowadzania wpłat wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek płatniczy KZP;
przekazywania przez zarząd członkom KZP informacji o stanie ich wkładów członkowskich i zadłużenia.
Przyjęto regułę, zgodnie z którą w jednej szkole może działać jedna KZP. Z drugiej strony możliwe jest utworzenie kasy międzyzakładowej obejmującej swoim działaniem więcej niż jednego pracodawcę.
Jednocześnie przyjęto regułę, zgodnie z którą:
koszty działania międzyzakładowej KZP, wynikające ze świadczonej przez pracodawcę pomocy, ponoszą pracodawcy, u których ona działa, proporcjonalnie do liczby członków międzyzakładowej KZP u każdego z tych pracodawców;
liczba członków międzyzakładowej KZP jest ustalana w pierwszym roku działalności według stanu na dzień jej utworzenia, a w kolejnych latach działalności według stanu na dzień 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego.
Przy czym wspomniana umowa może przyjmować odmienne rozwiązania.
W zakresie organów kasy zostały zachowane dotychczasowe regulacje. Oznacza to, że w skład KZP wchodzi:
walne zebranie członków,
zarząd,
komisja rewizyjna.
W ustawie uregulowano także skład i kompetencje poszczególnych organów kasy.
Oprócz tego ustawa reguluje:
fundusze kasy (oszczędnościowo-pożyczkowy, rezerwowy, zapomogowy, inne),
zasady udzielania i spłaty pożyczek (w tym poręczenia),
reguły likwidacji kasy,
rachunkowość kasy,
przetwarzanie danych osobowych w ramach kasy.