Podręczniki po 3 latach użytkowania są traktowane jako zużyte. Czy w takiej sytuacji uczniowie mogą ich nie zwracać, gdyż często występuje problem z ich przechowywaniem lub oddaniem na makulaturę. Okazuje się, że nie, gdyż podręczniki zostały wypożyczone, uczniowie mają więc obowiązek ich zwrotu.

Szkoła wypożycza, a uczeń zwraca podręczniki

Publiczna szkoła podstawowa nieodpłatnie wypożycza uczniom podręczniki lub materiały edukacyjne mające postać papierową (art. 54 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Zgodnie z art. 64 ustawy w przypadku uszkodzenia, zniszczenia lub niezwrócenia podręcznika lub materiału edukacyjnego publiczna szkoła podstawowa lub szkoła artystyczna realizująca kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej może żądać od rodziców ucznia zwrotu kwoty nieprzekraczającej kosztu zakupu podręcznika lub materiału edukacyjnego.

Kwota zwrotu stanowi dochód organu prowadzącego publiczną szkołę podstawową lub szkołę artystyczną realizującą kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej.

Nie trzeba likwidować podręczników po 3 latach użytkowania

Na zakup podręczników udzielana jest dotacja celowa, pod warunkiem, że taki komplet podręczników lub materiałów edukacyjnych będzie zapewniał możliwość używania ich przez uczniów tej klasy przez co najmniej 3 kolejne lata szkolne. Następna dotacja celowa na uczniów tej klasy jest udzielana po 3 kolejnych latach szkolnych.

Nie ma obowiązku likwidacji (przeznaczania na makulaturę) podręczników po 3 latach użytkowania. Mogą one nadal służyć uczniom, np. w bibliotece.

Niezwrócenie podręcznika wiąże się z naliczeniem opłaty

Zatem zasadą jest obowiązek zwracania wypożyczonych podręczników szkole pod koniec zajęć dydaktyczno-wychowawczych w szkole. A konsekwencją niezwrócenia podręcznika może być naliczenie opłaty w wysokości nieprzekraczającej kosztu zakupu podręcznika. Przepisy nie przewidują jednak obligatoryjnego żądania zwrotu kosztu zakupu zniszczonego, uszkodzonego lub niezwróconego podręcznika. Oznacza to, że można odstąpić od żądania zwrotu kosztu zakupu podręcznika, np. w przypadku zniszczenia podręczników pod koniec trzeciego roku ich użytkowania, kiedy wiadomo, że w następnym roku szkolnym nowe podręczniki i tak będą nabywane w ramach dotacji.

Dyrektor określa procedurę postępowania ze zniszczonymi podręcznikami

W myśl art. 22aj ust. 1 i 2 ustawy o systemie oświaty w bibliotece szkolnej są gromadzone podręczniki, materiały edukacyjne, materiały ćwiczeniowe i inne materiały biblioteczne. Czynności związane z zakupem do biblioteki szkolnej podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych i innych materiałów bibliotecznych oraz czynności związane z gospodarowaniem tymi podręcznikami i materiałami wykonuje dyrektor szkoły. Zatem to dyrektor szkoły określa procedurę zwrotu podręczników, a także postępowania ze zniszczonymi lub nieaktualnymi podręcznikami gromadzonymi w bibliotece szkolnej.

Szkoła wypożycza uczniom podręczniki, które powinny zostać zwrócone zgodnie z zasadami określonymi przez dyrektora szkoły.

Środki z makulatury albo dla szkoły, albo dla organu prowadzącego

To organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala m.in. jednostki budżetowe, które gromadzą dochody, źródła, z których dochody gromadzone są na rachunku, a także przeznaczenie dochodów (np. działalność oświatowa). Powyższe oznacza, że środki pieniężne z tytułu oddania makulatury powinny wpłynąć albo na rachunek organu prowadzącego albo na wyodrębniony rachunek bankowy szkoły – jeśli został utworzony i jeśli takie źródło dochodów zostało tam określone. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może bowiem postanowić o utworzeniu dla wskazanych szkół i placówek oświatowych wydzielonego rachunku dochodów, określając jednocześnie źródła, z których dochody są gromadzone na rachunku.

Jeśli więc samorządowy organ prowadzący postanowił o utworzeniu dla szkoły wydzielonego rachunku dochodów, na który mogą wpływać środki z oddania przez szkołę makulatury z przeznaczeniem na działalność oświatową, to można wpłacić na ten rachunek uzyskany dochód ze sprzedaży makulatury. Natomiast, jeśli takiego rachunku nie utworzono dla szkoły, to wyjściem z tej sytuacji byłoby wpłacenie uzyskanej kwoty na rachunek organu prowadzącego.

Joanna Swadźba