Karta Nauczyciela - komentarz
Przedstawiamy komentarz do Karty Nauczyciela, opracowany przez wybitnych ekspertów prawa oświatowego. Znajdziesz tu omówienie poszczególnych rozdziałów z podziałem na konkretne artykuły Karty Nauczyciela. Awans zawodowy, warunki pracy i wynagrodzenia czy nawiązywanie i rozwiązywanie umów nie będą już stwarzać problemów. Dodatkowo znajdziesz tu odniesienia do wzorów dokumentów, procedur lub porad, które ułatwią codzienną pracę. Praktyczne omówienie wszystkich przepisów w jednym miejscu.
Rozdział 1. Postanowienia wstępne
Art. 1-3 Karty Nauczyciela [Kogo dotyczy Karta Nauczyciela] Praktyczny komentarz
Wiedza o tym, jaki jest zakres zastosowania Karty Nauczyciela i kogo ona dotyczy, jest kluczowa dla każdej osoby zajmującej się kadrami w oświacie. Kwestię tę należy rozpatrywać w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Nie można też pominąć tzw. słowniczka ustawowego.
Rozdział 2. Obowiązki nauczycieli
Art. 6 Karty Nauczyciela [Jakie obowiązki ma nauczyciel] Praktyczny komentarz
Katalog obowiązków nauczycieli został zredagowany dość ogólnikowo. Wbrew pozorom jednak ma on duże znaczenie praktyczne. Przesądza bowiem o tym, w jakim zakresie nauczyciel ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną, porządkową lub za jakość pracy.
Art. 6a Karty Nauczyciela [Ocena pracy nauczycieli] Praktyczny komentarz
Nauczyciele zatrudnieni we wszystkich typach szkół i placówek oświatowych bez względu na wymiar zatrudnienia, podlegają ocenie pracy. Praktyczny komentarz do art. 6a Karty Nauczyciela, omawia aktualne zasady dokonywania oceny pracy nauczycieli oraz dyrektorów szkół.
Rozdział 3. Wymagania kwalifikacyjne
Art. 9 Karty Nauczyciela [Kwalifikacje nauczycieli] Praktyczny komentarz
Katalog obowiązków nauczycieli został zredagowany dość ogólnikowo. Wbrew pozorom jednak ma on duże znaczenie praktyczne. Przesądza bowiem o tym, w jakim zakresie nauczyciel ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną, porządkową lub za jakość pracy.
Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli
Art. 9a Karty Nauczyciela [Stopnie awansu zawodowego nauczycieli] Praktyczny komentarz
Karta Nauczyciela przewiduje dwa stopnie awansu zawodowego nauczycieli, a także tzw. nauczyciela początkującego czyli bez stopnia awansu zawodowego. W nowym systemie awansu obowiązującym od 1 września 2022 r. uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego wiąże się z koniecznością przepracowania odpowiedniego okresu oraz przystąpienia do postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego. Karta Nauczyciela przewiduje jednak możliwość uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego z mocy prawa. Poznaj podstawowy podział stopni awansu zawodowego nauczycieli i sprawdź, kto może otrzymać stopień awansu bez odbywania przygotowania do zawodu.
Art. 9b Karty Nauczyciela [Ogólne warunki uzyskania wyższego stopnia awansu zawodowego] Praktyczny komentarz
Komentowany przepis określa procedury nadawania nauczycielom kolejnych stopni awansu zawodowego, wymogi dotyczące awansu na stopień nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, a także właściwość organów wydających decyzje w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi (komisje kwalifikacyjne i komisje egzaminacyjne). Poznaj ogólne warunki uzyskania wyższego stopnia awansu zawodowego oraz czas na wydanie decyzji w tej sprawie.
Art. 9ca Karty Nauczyciela [Przygotowanie do zawodu] Praktyczny komentarz
Aby móc złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego należy najpierw odbyć przygotowanie do zawodu nauczyciela. Okres ten co do zasady trwa 3 lata i 9 miesięcy, ale może zostać skrócony. W czasie przygotowania do zawodu nauczyciel korzysta ze wsparcia mentora. Z kolei nauczyciela mianowany nie musi odbywać ani stażu ani przygotowania do zawodu. Po przepracowaniu odpowiedniego okresu i spełnieniu określonych warunków składa on po prostu wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Sprawdź, na jakich warunkach.
Rozdział 4. Nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy
Art. 13-16 Karty Nauczyciela [Akt mianowania i umowa o pracę nauczyciela] Praktyczny komentarz
Karta Nauczyciela w sposób szczególny wyróżnia elementy umowy o pracę i aktu mianowania nauczyciela. Najwięcej wątpliwości budzi sposób wskazania w umowie o pracę nauczyciela stanowiska pracy oraz wynagrodzenia. Prawidłowe określenie tych elementów pracy, ograniczy w przyszłości konieczność zmiany warunków pracy nauczycieli.
Art. 10 Karty Nauczyciela [Zatrudnianie nauczycieli w szkołach samorządowych] Praktyczny komentarz
Karta Nauczyciela w sposób pełny reguluje zasady zatrudniania nauczycieli szkół samorządowych. Określa, kiedy dopuszczalna jest umowa na czas określony nauczyciela i jaki jest limit umów o pracę w szkole. Przewiduje także szczególną formę nawiązania stosunku pracy tj. zatrudnienie nauczyciela na podstawie mianowania. Kompleksowe omówienie zasad zatrudniania nauczycieli wraz z bogatym orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz wzorami dokumentów, rozwieją wątpliwości związane z nawiązywaniem stosunków pracy z nauczycielami.
Art. 10a Karty Nauczyciela [Zatrudnianie nauczycieli w szkołach i przedszkolach niesamorządowych] Praktyczny komentarz
Nauczyciele prowadzący zajęcia w szkołach i przedszkolach niesamorządowych co do zasady powinni być zatrudnieni na podstawie stosunku pracy. W ich przypadku możliwe jest zawarcie wszystkich rodzajów umów o pracę przewidzianych przepisami prawa pracy, w tym umowy na okres próbny. Nauczyciele ci mogą także realizować zajęcia na podstawie umowy cywilnoprawnej, o ile zostaną im powierzone nie więcej niż 4 godziny zajęć tygodniowo. Poznaj aktualne zasady zatrudniania nauczycieli w przedszkolach i szkołach niesamorządowych.
Rozdział 5. Warunki pracy i wynagrodzenie
Art. 30 Karty Nauczyciela [Składniki wynagrodzenia nauczycieli oraz inne świadczenia ze stosunku pracy] Praktyczny komentarz
Karta Nauczyciela określa składniki wynagrodzenia nauczycieli, a także inne świadczenia ze stosunku pracy, do których mogą być oni uprawnieni. Wynagrodzenie nauczycieli składa się ze składników obligatoryjnych i fakultatywnych, co oznacza, że nie każdy nauczyciel ma prawo do wszystkich dodatków, w tym dodatku motywacyjnego. Dużą rolę w zakresie kształtowania poziomu wynagrodzenia nauczycieli ma minister edukacji oraz organ prowadzący szkołę, który uchwala tzw. regulamin wynagradzania nauczycieli. Sprawdź, jak uregulowane są zasady wynagradzania nauczycieli w szkołach samorządowych.
Art. 30a, 30b Karty Nauczyciela [Jednorazowy dodatek uzupełniający dla nauczycieli] Praktyczny komentarz
Organy prowadzące, będące jednostkami samorządu terytorialnego, maja obowiązek corocznie analizować wydatki na wynagrodzenia nauczycieli. W razie nieosiągnięcia średnich wynagrodzeń nauczycieli w danym roku, wypłaca się jednorazowy dodatek uzupełniający. Poznaj zasady ustalania średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli i opracowywania sprawozdania ze średnich wynagrodzeń.
Art. 33 Karty Nauczyciela [Dodatek za wysługę lat nauczyciela] Praktyczny komentarz
Dodatek za wysługę lat, nazywany także dodatkiem stażowym nauczyciela, jest jednym z dodatków do wynagrodzenia, do którego prawo powstaje wraz ze spełnieniem jednego warunku o charakterze obiektywnym. Nabycie prawa do dodatku za wysługę lat w szkole, a w dalszej kolejności wysokość stawki tego dodatku, zależy wyłącznie od stażu pracy nauczyciela. Obowiązkiem dyrektora szkoły jest natomiast prawidłowo ustalić uprawnienie nauczyciela do dodatku stażowego oraz terminowo, w prawidłowej wysokości wypłacać ten składnik wynagrodzenia.
Rozdział 6. Nagrody i odznaczenia
Art. 47 Karty Nauczyciela [Nagroda jubileuszowa nauczyciela] Praktyczny komentarz
Wieloletnia praca nauczyciela jest wynagradzana specjalną gratyfikacją pieniężną – nagrodą jubileuszową. Jedynym kryterium przyznawania tej nagrody jest legitymowanie się wymaganym przez ustawę okresem pracy, przy czym po raz pierwszy nauczyciel otrzymuje nagrodę za 20 lat pracy, a kolejne co 5 lat, skończywszy na nagrodzie za 40 lat pracy. Poznaj szczegółowe zasady przyznawania nagrody jubileuszowej nauczycielom.
Art. 48 Karty Nauczyciela [Trzynastka dla nauczycieli] Praktyczny komentarz
Prawo do trzynastki nauczyciela jest uzależnione od okresu przepracowanego w danej szkole w danym roku kalendarzowym. Ponadto ustawa do dodatkowym wynagrodzeniu rocznym przewiduje szczególne sytuacje, w których nauczyciel otrzyma trzynastkę bez względu na okres przepracowany (np. w przypadku korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub zatrudnienia zgodnie z organizacją pracy szkoły). Poznaj warunki nabycia prawa do trzynastki w szkole.
Art. 49 Karty Nauczyciela [Fundusz nagród dla nauczyciel] Praktyczny komentarz
W budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów oraz ministra ds. oświaty i wychowania tworzony jest specjalny fundusz nagród dla nauczycieli. Z funduszy tych wypłacane są nagrody dla nauczycieli. Poznaj szczegółowe zasady przyznawania nagród nauczycielom.
Rozdział 7. Uprawnienia socjalne i urlopy
Art. 53 Karty Nauczyciela [ZFŚS i świadczenie urlopowe] Praktyczny komentarz
Nauczyciele tak jak inni pracownicy oświaty mogą korzystać z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Oprócz tego przysługuje im jednak świadczenie urlopowe. Poza tym zasady naliczania odpisów na ZFŚS są inne niż w przypadku pozostałych grup zawodowych. Więcej na ten temat w artykule.
Art. 53a Karty Nauczyciela [Świadczenie na start] Praktyczny komentarz
Z dniem 1 września 2019 r. do Karty Nauczyciela został dodany przepis art. 53a przewidujący specjalny dodatek dla nauczyciela stażysty odbywającego staż na stopień nauczyciela kontraktowego. Aktualnie jednak z uwagi na zmiany w systemie awansu zawodowego świadczenie to w kwocie 1000 zł należy się nauczycielowi początkującym. Świadczenie to co do idei przypomina funkcjonujący w przeszłości zasiłek na zagospodarowanie, jednakże widoczne są dość istotne różnice. Poznaj warunki wypłaty świadczenia na start nauczycielom początkującym.
Art. 54 Karty Nauczyciela [Dodatek wiejski dla nauczyciela] Praktyczny komentarz
Na mocy ustawy o finansowaniu zadań oświatowych ustawodawca zdecydował się odebrać nauczycielom swoiste przywileje i uchylił przepisy przewidujące dla nauczycieli zatrudnionych na terenie wiejskim i w małych miasteczkach prawo do lokalu mieszkalnego, osobistego użytkowania działki gruntu oraz dodatku mieszkaniowego przy zachowaniu praw już nabytych. Pozostawił jednocześnie prawo do dodatku wiejskiego. Sprawdź warunki jego przyznawania i wypłaty.
Rozdział 7a. Finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli
Art. 70a – art. 70d Karty Nauczyciela [Dofinansowanie doskonalenia zawodowego] Praktyczny komentarz
Nauczycielom przysługują środki finansowe na doskonalenie zawodowe. Kiedy takie dofinansowanie może być przyznane? Na jakich zasadach? Wyjaśnienie znajdziesz w artykule. Dowiesz się także, jak organizować szkolenia branżowe w szkołach i placówkach prowadzących kształcenie zawodowe.
Rozdział 8. Ochrona zdrowia
Art. 72 Karty Nauczyciela [Nauczyciele mogą korzystać z pomocy zdrowotnej] Praktyczny komentarz
Charakterystycznym i unikalnym przywilejem nauczyciela jest możliwość korzystania z pomocy zdrowotnej finansowanej przez organ prowadzący. Nie każdy jednak wie, jak to rozwiązanie funkcjonuje. Sprawdź, jak działa pomoc zdrowotna dla nauczycieli.
Art. 73 Karty Nauczyciela [Urlop zdrowotny od A do Z] Praktyczny komentarz
Urlop zdrowotny jest bardzo popularnym świadczeniem wśród nauczycieli – pozwala bowiem na podreperowanie zdrowia z zachowaniem większej części pensji. Sprawdź, według jakich zasad udzielić urlop zdrowotny.
Rozdział 9. Dzień Edukacji Narodowej
Art. 74 Karty Nauczyciela [Dzień Nauczyciela] Praktyczny komentarz
Obchodzony 14 października Dzień Nauczyciela oznacza zwolnienie z zajęć. Nie jest jednak dniem wolnym od pracy.
Rozdział 10. Odpowiedzialność dyscyplinarna
Art. 75 - art. 76 Karty Nauczyciela [Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczyciela] Praktyczny komentarz
Nauczyciele podlegają charakterystycznej dla tej grupy zawodowej odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zdobądź najważniejsze informacje dotyczące tego rodzaju odpowiedzialności zawodowej.
Art. 77 - art. 82 Karty Nauczyciela [Jak funkcjonują komisje dyscyplinarne] Praktyczny komentarz
Specyfika odpowiedzialności dyscyplinarnej wynika z tego, że rozstrzyga o niej nie dyrektor, lecz zewnętrzna komisja dyscyplinarna nauczycieli. Warto więc wiedzieć, na jakich zasadach ta komisja funkcjonuje.
Art. 83 - art. 84 Karty Nauczyciela [Kilka słów o rzeczniku dyscyplinarnym] Praktyczny komentarz
Rzecznik dyscyplinarny to specyficzny podmiot. W etapie postępowania dyscyplinarnego pełni on rolę organu prowadzącego. Natomiast we właściwym postępowaniu dyscyplinarnym staje się jedną ze stron.
Rozdział 11. Uprawnienia emerytalne
Art. 86 – art. 88 Karty Nauczyciela [Uprawnienia emerytalne nauczyciela - kompendium] Praktyczny komentarz
Z biegiem lat system emerytur dla nauczycieli traci swoje cechy charakterystyczne. Obecnie nauczyciele mogą korzystać z emerytur powszechnych, ale już nie bez względu na wiek. Alternatywą pozostaje świadczenie kompensacyjne, a w wyjątkowych przypadkach emerytura pomostowa. Warto także pamiętać o konieczności przyznania nauczycielowi odprawy emerytalno-rentowej.
Rozdział 11a. Przepisy szczególne
Art. 91a – 91c Karty Nauczyciela [Karta Nauczyciela stosowana nie zawsze w pełnym zakresie] Praktyczny komentarz
W stosunku do niektórych grup nauczycieli przepisy Karty Nauczyciela stosuje się w ograniczonym zakresie wskazanym w samej ustawie. Sprawdź, jakie jest to zakres.
Art. 91d Karty Nauczyciela [Kto wykonuje zadania organu prowadzącego] Praktyczny komentarz
Ogólnie rzecz ujmując, organ prowadzący sprawuje nadzór nad szkołami i placówkami w zakresie niepedagogicznym. Wchodzą w ten zakres również kwestie kadrowo-płacowe. Dowiedz się, kto konkretnie w tym zakresie wykonuje zadania organu prowadzącego.
