Zapomoga zdrowotna (a właściwie losowa) z ZFŚS korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Czy w każdym przypadku? Otóż nie. Od czego więc zależy to zwolnienie?

Procedura wypadkowa

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, tj.:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy

(art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jakiemu uległ pracownik, następuje w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 roku w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Zgodnie z tymi procedurami, pracodawca m.in. powołuje zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy (ewentualnie – pracownik pełniący funkcję bhp-owca, przeszkolony z zakresu bhp lub specjalista bhp spoza zakładu pracy).

Zespół powypadkowy ustala przyczyny i okoliczności wypadku, w tym określa też, czy poszkodowany pracownik przyczynił się czy też nie do spowodowania wypadku (określa zatem stopień winy pracownika lub jej brak) oraz przede wszystkim kwalifikuje zdarzenie jako wypadek przy pracy lub innego rodzaju zdarzenie. Okoliczności te zespół wskazuje w protokole powypadkowym, który ma obowiązek sporządzić, a pracodawca – zatwierdzić. Jest to podstawowy dokument, z którego wynikają wszystkie okoliczności wypadku i na podstawie którego pracownikowi mogą zostać przyznane świadczenia wynikające z wypadku przy pracy (przez pracodawcę lub przez ZUS). ZUS nie konsultuje przy tym protokołu powypadkowego na etapie jego powstawania, może jedynie zakwestionować jego treść (tj. okoliczności wypadku) w postępowaniu w przedmiocie przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

Decyduje treść protokołu

W protokole powypadkowym określa się m.in. stopień przyczynienia się poszkodowanego pracownika do wypadku, w tym w szczególności, czy pracownik zrobił to umyślnie, czy też nieumyślnie (np. w wyniku rażącego niedbalstwa), naruszając zasady bezpieczeństwa, obowiązujące przepisy lub przyjęte w danej sytuacji standardy postepowania, procedury itp. Okolicznością obciążającą pracownika jest także np. przebywanie pracownika w trakcie wypadku w stanie odurzenia lub nietrzeźwości. Z kolei za wypadek nie będzie odpowiedzialny pracownik, który zachował wszystkie możliwe zasady i procedury bhp, a mimo to wypadek nastąpił. Szczegółowa ocena tych okoliczności należy do zespołu powypadkowego.

Jeżeli stwierdzono, że dane zdarzenie stanowi wypadek przy pracy, to poszkodowanemu pracownikowi należą się świadczenia, przewidziane w Kodeksie pracy oraz ustawie wypadkowej. Jest to m.in. zasiłek chorobowy, renta rehabilitacyjna czy jednorazowe odszkodowanie.

Zasiłek chorobowy z tytułu wypadku przy pracy – od kiedy

Zasiłek chorobowy należy się pracownikowi od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy i jest wypłacany w wysokości 100% podstawy wymiaru, określonej przepisami ustawy wypadkowej (art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 1).

W praktyce najczęściej bywa jednakże tak, że stwierdzenie, że niezdolność do pracy pracownika powstała wskutek wypadku przy pracy, następuje w jakiś czas po tym zdarzeniu, a do czasu potwierdzenia wypadku, pracownik otrzymuje „zwykły” zasiłek chorobowy, w wysokości 80% podstawy wymiaru. W związku z tym, w przypadku, gdy nastąpi późniejsze potwierdzenie okoliczności wypadku przy pracy (i zakwalifikowanie zdarzenia jako takiego wypadku), pracownikowi należy wyrównać świadczenie zasiłkowe z tego tytułu do wysokości 100%, od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Jednorazowe odszkodowanie – jakie obowiązki spoczywają na dyrektorze

Z kolei jednorazowe odszkodowanie należy się pracownikowi, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. (art. 11 ust. 1 i ust. 4 ustawy wypadkowej). Wniosek o wypłatę odszkodowania składa pracownik do płatnika składek (pracodawcy), który ma obowiązek skompletowania dokumentacji dotyczącej wypadku (protokół powypadkowy, wyroki sądu – jeśli zostały wydane w sprawie, zaświadczenia lekarskie, decyzje organu rentowego wydane w związku ze sprawą etc.), a następnie przekazania wniosku wraz z dokumentacją do ZUS.

Wniosek taki pracodawca przekazuje dopiero po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji przez pracownika. Wcześniejsze przekazanie wniosku może spowodować jego zwrot przez ZUS jako przedwczesny (ZUS nie może rozpocząć procedowania wniosku, jeśli leczenie/rehabilitacja nie zostały zakończone).