Prawo oświatowe nie zawiera szczególnych regulacji w zakresie prowadzenia szkolnego sklepiku. W tym zakresie należy stosować powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Czy zatem sklepik mogą prowadzić uczniowie lub samorząd uczniowski? Sprawdzamy w przepisach.

O zasadach prowadzenia sklepiku decyduje dyrektor

Co do zasady to dyrektor szkoły podejmuje decyzję dotyczącą funkcjonowania sklepiku w szkole:

czy sklepik będzie prowadzony przez najemcę prowadzącego działalność gospodarczą,
czy przez uczniów szkoły.

Podstawę prawną stanowi art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe, który mówi, że dyrektor szkoły kieruje działalnością szkoły i reprezentuje ją na zewnątrz.

Sklepik może prowadzić organizacja społeczna lub podmiot zewnętrzny

Podmiot zewnętrzny prowadzi działalność w pomieszczeniu znajdującym się w szkole, na podstawie umowy najmu pomieszczenia. Działalność polegająca na prowadzeniu sklepiku szkolnego przez podmiot zewnętrzny jest działalnością gospodarczą, przy czym przepisy prawa ograniczają możliwość sprzedaży niektórych artykułów spożywczych na terenie szkoły. Ograniczenia wynikają przede wszystkim z treści rozporządzenia Ministra Zdrowia z 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

Z tytułu najmu pomieszczenia szkoła pobiera od najemcy czynsz, w wysokości i na zasadach określonych w umowie. Najemca prowadzący działalność gospodarczą na terenie szkoły musi przestrzegać powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w tym tych regulujących kwestię dotyczącą środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom na terenie szkół.

Dyrektor wynajmuje pomieszczenie na podstawie pełnomocnictwa

Dyrektor szkoły ma prawo zawrzeć umowę najmu pomieszczenia szkoły z przeznaczeniem na prowadzenie przez przedsiębiorcę sklepiku szkolnego. W tym zakresie dyrektor szkoły działa na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa. Zgodnie bowiem z art. 47 ustawy o samorządzie gminnym:

kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta.

Przedsiębiorca prowadzący działalność polegającą na prowadzeniu sklepiku szkolnego zobowiązany jest na ogólnych zasadach odprowadzać podatki i należne składki.

W publicznej szkole sklepik mogą również prowadzić uczniowie

Uczniowie mogą prowadzić sklepik np. w ramach kółka pozalekcyjnego, pod nadzorem wyznaczonego nauczyciela. W takim przypadku sklepik prowadzony jest przez szkołę. Przepisy nie dają jednak uprawnień do prowadzenia sklepiku szkolnego przez samorząd uczniowski. Kompetencje samorządu uczniowskiego zostały określone w art. 85 ustawy Prawo oświatowe. Prowadzenie sklepiku szkoły stanowi działalność gospodarczą, do prowadzenia której nie został upoważniony samorząd uczniowski.

Zatem przyjmuje się, że sklepik szkolny mogą prowadzić uczniowie pod nadzorem wyznaczonego nauczyciela, a podstawę prawną stanowi art. 68 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy Prawo oświatowe w zw. z art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela. Przepisy prawa nie dają samorządowi uczniowskiemu uprawnień do prowadzenia sklepiku szkolnego.

Spełnienie wymogów budowlanych

Pomieszczenie, w którym będzie prowadzony sklepik, musi spełniać wszelkie wymogi prawa budowlanego i być miejscem bezpiecznym. W sytuacji prowadzenia sklepiku szkolnego przez uczniów pod nadzorem wyznaczonego nauczyciela pomieszczeniem sklepiku gospodarować i zarządzać będzie dyrektor szkoły. Natomiast właściciel lub zarządca budynku odpowiedzialny będzie za dokonywanie wszelkich napraw i remontów pomieszczenia i ale również będzie zobowiązany do ewentualnego dostosowania pomieszczenia do potrzeb sklepiku, a także do odbierania odpadów (śmieci). Pomieszczenie sklepiku powinno być odpowiednio zabezpieczone przed wejściem osób nieupoważnionych, a uczniowie powinni mieć możliwość bezpiecznego przechowywania gotówki (sejf).

Uczniowie również muszą przestrzegać przepisów powszechnie obowiązującego prawa, w tym przepisów sanitarnych, epidemiologicznych oraz przepisów ograniczających sprzedaż w szkole niektórych produktów spożywczych wynikających z treści wspomnianego wyżej rozporządzenia MZ 26 lipca 2016 r.

Za rachunkowość odpowiedzialny jest dyrektor

Ponadto zdarzenia gospodarcze związane z funkcjonowaniem sklepiku szkolnego polegające na ewidencjonowaniu kosztów i przychodów z działalności sklepiku szkolnego powinny być odzwierciedlone w dokumentacji rachunkowej prowadzonej przez szkołę, zgodnie z art. 4 ustawy o rachunkowości. Z treści przepisu art. 4 ust. 5 ustawy wynika, że to kierownik jednostki, czyli dyrektor szkoły, ponosi odpowiedzialność za wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą wyrażoną na piśmie.

Oznacza to, że to dyrektor szkoły zawsze będzie odpowiedzialny za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości prowadzonej w związku z działalnością sklepiku szkolnego.

Uczniowie prowadzący sklepik szkolny nie są samodzielnymi podmiotami prawnymi

Z punktu widzenia prawa to szkoła jest podmiotem prowadzącym sklepik uczniowski. Jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, posiadająca jednocześnie statut jednostki budżetowej, podlegać będzie zwolnieniu od podatku dochodowego od osób prawnych. Jest to zwolnienie podmiotowe szkoły wynikające z treści art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oznacza to, że sklepik uczniowski działający w takiej szkole nie musi mieć kasy fiskalnej i nie jest podatnikiem podatku VAT.