Co jest wyjściem a co wycieczką szkolną? To dość częste pytanie w przypadku odpowiedniego zakwalifikowania wyjścia uczniów. Na dodatek realizowane w szkołach wyjścia poza terenem szkoły w formie wycieczek lub wyjść grupowych nie zostały zdefiniowane wprost.

Najważniejszy cel i program realizowanych działań

O tym, które wyjście poza teren szkoły jest „wycieczką”, a które „wyjściem grupowym” rozstrzyga cel i program realizowanych działań:

Wycieczką należy określić formę wyjścia uczniów poza teren związaną z działalnością turystyczno-krajoznawczą szkoły. Jeżeli wyjście nie służy realizowaniu celów właściwych dla tego rodzaju działalności, należy uznać je jako wyjście grupowe (§ 2a rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.).
Wyjście grupowe można uszczegółowić przez podanie odpowiednich przykładów, np. wyjścia (wyjazdy) na basen w celu zrealizowania zajęć wychowania fizycznego, na konkursy, zawody sportowe, seanse filmowe i inne wydarzenia niewynikające z przepisów o wycieczkach.

Co mówią przepisy o wycieczkach szkolnych

Publiczne szkoły mogą organizować dla uczniów krajoznawstwo i turystykę w trakcie roku szkolnego, w szczególności w ramach zajęć dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczych, z wyjątkiem okresu ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej. Podstawową formą działalności turystyczno-krajoznawczej jest wycieczka. Przystępując do planowania wycieczki, należy bardzo dokładnie sformułować cele. Przy określaniu celów głównych należy kierować się celami określonymi w § 2 rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r.

Każdy cel ogólny powinien być następnie uszczegółowiony poprzez doprecyzowanie celów szczegółowych. Dopiero na ich podstawie należy opracować program, a następnie harmonogram wycieczki. Te wszystkie elementy muszą być ze sobą spójne, a program i harmonogram mają służyć osiągnięciu przyjętych celów.

Kiedy wyjście jest wycieczką

Zakwalifikowanie wyjścia jako wycieczki wymaga:

wyznaczenia kierownika wycieczki i opiekunów wycieczki spośród pracowników pedagogicznych szkoły (§ 9 ww. rozporządzenia),
odebrania od rodziców zgody na udział w wycieczce ucznia niepełnoletniego wyrażonej w formie pisemnej (§ 8 rozporządzenia),
przygotowania dokumentacji wycieczki przez kierownika (§ 10 rozporządzenia),
wyrażenie zgody przez dyrektora na realizację wycieczki na podstawie przedłożonej pełnej dokumentacji, potwierdzonej zatwierdzeniem kart wycieczki (§ 6 rozporządzenia).

Dokumentacja wycieczki

W skład podstawowej dokumentacja wycieczki wchodzą:

zgoda rodziców na udział dziecka w wycieczce,
regulamin wycieczki (podpisany przez uczestników, rodziców i opiekunów),
preliminarz finansowy wycieczki przewidujący koszty pełnej realizacji przyjętego programu,
informacja dla rodziców,
karta wycieczki – zgodna ze wzorem stanowiącym załącznik do rozporządzenia MEN,
program wycieczki wraz z harmonogramem,
lista uczestników wycieczki,
rozliczenie finansowe po zakończeniu wycieczki.

Wycieczka powinna być oceniona pod kątem stopnia realizacji założonych celów, wykonania zadań oraz zdobytych przez uczniów wiadomości i umiejętności.

Wyjścia poza teren szkoły – zawsze w rejestrze

Poza terenem szkoły mogą być organizowane zajęcia dla uczniów i inne formy działalności dydaktyczno-wychowawczej. Nauczyciele mogą wychodzić z grupą uczniów poza teren szkoły na zajęcia realizowane w innych niż szkolne obiektach, do kina, na zawody sportowe itp.

Zakwalifikowanie wyjścia poza teren szkoły do innej kategorii niż wycieczka należy udokumentować wpisem do prowadzonego w szkole rejestru. Rejestr prowadzi dyrektor albo upoważniona przez niego osoba. Powinien on zawierać: datę, miejsce i godzinę wyjścia lub zbiórki uczniów, cel lub program wyjścia, miejsce i godzinę powrotu, imiona i nazwiska opiekunów, liczbę uczniów oraz podpisy opiekunów i dyrektora.

Zarówno przy organizacji wycieczek, jak i zajęć prowadzonych poza terenem szkoły liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala dyrektor szkoły, uwzględniając: wiek uczestników, stopień ich rozwoju psychofizycznego, aktualny stan zdrowia, ewentualną niepełnosprawność, specyfikę wycieczki lub planowanych zajęć oraz warunki, w jakich będą się one odbywać (§ 32 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.).

Bożena Winczewska