Kolejne zmiany w kwalifikacjach nauczycieli

Najistotniejszą zmianą w projekcie jest niewątpliwie dostosowanie wymagań kwalifikacyjnych nauczycieli do zakresów kształcenia określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Rozporządzenie to stanowi, iż kształcenie na studiach pierwszego stopnia uprawnia do wykonywania zawodu nauczyciela jedynie w przedszkolach i szkołach podstawowych, a dopiero ukończenie studiów magisterskich daje kwalifikacje do pracy we wszystkich typach szkół i placówek

Natomiast obecnie obowiązujące przepisy dotyczące kwalifikacji nauczycieli przewidują, że ukończenie kształcenia na studiach pierwszego stopnia uprawnia do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i zasadniczych szkołach zawodowych. Z kolei ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli daje kwalifikacje do pracy także w placówkach wychowania pozaszkolnego, placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w trakcie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, w szkolnych schroniskach młodzieżowych (na stanowisku wychowawcy), a także w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych (na stanowisku nauczyciela języka angielskiego). W roku akademickim 2014/2015 pierwsi absolwenci ukończyli studia pierwszego stopnia zgodnie z przepisami w sprawie standardów kształcenia nauczycieli obowiązującymi od roku akademickiego 2012/2013, z tego względu konieczne jest dostosowanie wymogów kwalifikacyjnych dotyczących poziomu wykształcenia nauczycieli do zakresu kształcenia przewidzianego w ww. przepisach

W projekcie zaostrzono wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach, zasadniczych szkołach zawodowych, placówkach wychowania pozaszkolnego, placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w trakcie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, szkołach za granicą, a także wychowawców w szkolnych schroniskach młodzieżowych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną. Dla tych grup nauczycieli i wychowawców studia pierwszego stopnia bądź zakład kształcenia nauczycieli nie będą wystarczające – będą oni musieli legitymować się studiami magisterskimi. Podobne zaostrzenie obejmie nauczycieli języków obcych, nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach specjalnych, pedagogów, logopedów, doradców zawodowych i wychowawców w świetlicach szkolnych. Pominięto natomiast nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych.

Mimo deregulacji zawodu trenera i instruktora sportu w projekcie przyjęto, że nauczycielem wychowania fizycznego realizującym zajęcia w formie pozalekcyjnej lub pozalekcyjnej lub prowadzącym zajęcia w szkołach bądź klasach sportowych i mistrzostwa sportowego może być tylko taki trener lub instruktor sportu, który zdobył licencję jeszcze na podstawie przepisów obowiązujących przed deregulacją. Trenerzy i instruktorzy, którzy spełniają wymogi przewidziane w nowych przepisach mogą być zatrudnieni w szkole co najwyżej w uzasadnionych przypadkach, za zgodą kuratora oświaty, po uznaniu przez dyrektora przygotowania za odpowiednie do prowadzenia zajęć.

Nowelizacja przewiduje również:

• zmiany w zakresie wymagań kwalifikacyjnych do  nauczania języków obcych w klasach I-III szkół podstawowych, z uwzględnieniem możliwości kształcenia nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej w zakresie dwóch specjalności lub kształcenia na studiach magisterskich na kierunku pedagogika w zakresie języka obcego,
• zmiany dotyczące kwalifikacji niezbędnych do nauczania i prowadzenia w szkołach, przedszkolach, grupach lub oddziałach zajęć umożliwiających uczniom należącym do mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługujących się językiem regionalnym podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej lub językowej,
• doprecyzowanie w zakresie kwalifikacji nauczyciela religii,
• zmiany dotyczące kwalifikacji nauczyciela bibliotekarza w szkołach za granicą,
• uzupełnienie załącznika określającego wykaz świadectw potwierdzających wymaganą od nauczycieli znajomość języka obcego,
• aktualizację terminologii w zakresie szkolnictwa ponadgimnazjalnego,
• doprecyzowanie niektórych definicji i dodanie nowych.

Ustawodawca tradycyjnie wyłącza spod nowych regulacji nauczycieli, którzy będą pozostawać w zatrudnieniu w dniu wejścia w życie nowelizacji którzy będą spełniać wymagania kwalifikacyjne na podstawie dotychczasowych przepisów. Poza tym nowelizacją nie będą objęci nauczyciele, którzy do dnia 30 września 2016 r. ukończą zakład kształcenia nauczycieli. Zmiany nie będą również dotyczyć osób, które rozpoczęły studia pierwszego stopnia na podstawie przepisów obowiązujących przed rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 17 stycznia 2012 r., o ile będą one spełniać pozostałe wymagania kwalifikacyjne.

Źródło:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (projekt z 22 kwietnia 2016 r.)