Skargi rodziców na nauczycieli są powszechnym zjawiskiem. Wiele z nich okazuje się nieuzasadnionych. Nie można jednak zakładać tego z góry. Podobnie nie powinno się pociągać nauczyciela odpowiedzialności na podstawie samej skargi rodzica. Niezwykle ważna jest więc odpowiednia reakcja na skargę, a mianowicie jej zbadanie.

Dyrektor kontroluje pracę nauczycieli w ramach nadzoru pedagogicznego

Dyrektor oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze sprawują nadzór pedagogiczny w stosunku do nauczycieli. W ramach tego nadzoru dyrektor przeprowadza m.in. kontrole. Mają one na celu ocenę stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących:

działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej,
innej działalności statutowej szkoły,
przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole,
efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.

W szczególności dyrektor kontroluje:

przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki,
przebieg procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce oraz efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;

W zakresie nadzoru pedagogicznego dyrektor analizuje dokumentację przebiegu nauczania oraz obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki.

Rozpoznanie skargi w ramach nadzoru pedagogicznego nad pracą nauczycieli

Dlatego w przypadku złożenia skargi na nauczyciela, dyrektor szkoły powinien podjąć działania mające na celu jej zbadanie. Bez weryfikacji skargi pociągnięcie nauczyciela bez odpowiedzialności nie wchodzi bowiem w grę. Jednocześnie skarg nie wolno ignorować.

Najpierw ankiety

W pierwszej kolejności warto przeprowadzić anonimowe ankiety wśród uczniów w klasach, w których nauczyciel prowadzi zajęcia.

Najlepiej nie ograniczać się do klasy, w której na nauczyciela złożono skargę.

Ankiety należy tak opracować aby nie sugerować uczniom, że pytania dotyczą określonego nauczyciela.

Przykład Rodzic ucznia złożył skargę, z treści której wynika, że nauczyciel krzyczy na uczniów podczas lekcji. W treści ankiety można pytać:

czy uczniowie czują lęk przed zajęciami (jeśli tak, to przed którymi),
czy uczniowie boją się chodzić na zajęcia,
czy nauczyciele stosują wulgaryzmy,
czy nauczyciele znieważają (obrażają) uczniów (jeśli tak to na których zajęciach),
jakich słów nauczyciele używają,
czy krzyczą (jeśli tak, to na których zajęciach i w jakich sytuacjach).

Ankiety pozwolą dyrektorowi na zbadanie problemu, ustalenie czy zachowanie nauczyciela jest niewłaściwe, czy też podniesiony głos nauczyciela ma miejsce tylko w przypadku, gdy uczniowie zakłócają tok lekcji, w klasie jest głośno. Czym innym jest bowiem sytuacja, w której nauczyciel mówi głośniej „podniesionym głosem” używając przykładowo sformułowania „proszę o ciszę”, „proszę o spokój”. Przedstawione przykłady zwrotów nie są skierowane przeciwko uczniom, mają tylko zwrócić uwagę uczniów, że w klasie jest za głośno, nie mają charakteru oceniającego zachowania uczniów.

Dyrektor szkoły może również przeprowadzić ankiety wśród rodziców.

Zalecana obserwacja nauczyciela

Zalecane w tym przypadku jest również, aby dyrektor szkoły w ramach sprawowanego nadzoru obserwował zajęcia nauczyciela.

Obserwacja zajęć nauczyciela może być niezapowiedziana, doraźna.

Nie obędzie się bez rozmów z uczniami i rodzicami

Przeprowadzenie rozmów z uczniami i rodzicami również powinno ułatwić ustalenie zachowania nauczyciela. Taką rozmowę należy przeprowadzić, o ile jest to możliwe. po opisanych wyżej czynnościach.

W rozmowie z uczniem lub rodzicem nie powinien uczestniczyć nauczyciel, którego dotyczy skarga.

Nauczyciel powinien złożyć wyjaśnienia

Nauczyciel powinien natomiast ustosunkować się do zarzutów, jak i wyników ankiet, jeśli z ich treści będzie wynikać, że jego zachowanie wzbudza wśród uczniów lęk.

W oparciu o tak przeprowadzone czynności wyjaśniające dyrektor powinien rozważyć, czy zasadne jest zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego o podejrzeniu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego przez nauczyciela. Pobierz wzór takiego zawiadomienia>>

Anna Król