Dobre wyniki kontroli warunków sanitarnych w szkołach

W zeszłym roku większość skontrolowanych szkół zapewniła uczniom właściwe, czyli bezpieczne i higieniczne warunki do nauki. Podobnie, jak w latach poprzednich, tylko niewielki odsetek budynków szkół (0,5%) był w złym stanie techniczno-sanitarnym oraz higienicznym.

Istotnie, bo z 57% do 74% zwiększył się odsetek szkół posiadających odpowiednią infrastrukturę do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Z 1 606 w roku 2011 do 1 441 w 2012 r. zmniejszyła się liczba szkół, w których niezależnie od zaplecza sportowego zajęcia WF odbywały się na korytarzach.

W roku 2012 pracownicy pionu Higieny Dzieci i Młodzieży (HDiM) Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) skontrolowali, spośród figurujących w ewidencji 41 679 placówek oświatowo-wychowawczych, 31 667 (77,7%).

• Kontrola objęła 9 948 przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego (9479 w ubiegłym roku), w których sprawowano opiekę nad 729 772 dziećmi oraz 11 441 szkół (16 331 w ubiegłym roku),w których uczyło się łącznie 3 740 468 uczniów, w tym: 7 553 szkoły podstawowe, 2 296 gimnazjów, 460 liceów, 124 szkoły zawodowe, 97 szkół specjalnych, 267 szkół policealnych, 4 900 zespołów szkół i 256 placówek kształcenia ustawicznego.
• Ponadto kontrolą objęto, 355 uczelni oraz 275 placówek rekreacyjnych.

1. Stan techniczno-sanitarny obiektów na stałym, dobrym poziomie

Poziom stanu sanitarno-technicznego obiektów w 2012 roku był podobny jak w 2011. Bardzo zły stan higieniczno-sanitarny i techniczny budynków odnotowano w zaledwie 76 placówkach, co stanowi 0,5 % ogółu placówek.

2. Coraz lepsze warunki do utrzymania higieny

Kontrola potwierdziła systematyczną poprawę warunków do utrzymania higieny w szkołach. Większość placówek 90,2% (w 2011- 84%) stworzyła uczniom odpowiednie warunki do utrzymania higieny osobistej.

Z 16 % w roku 2011 na 7,6% w roku 2012 spadł odsetek szkół, w których stwierdzono uchybienia dotyczące zapewnienia właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej (np. brak papieru toaletowego mydła i ręczników papierowych, brak ciepłej bieżącej wody, zaniedbania dot. utrzymania czystości i porządku).

W 2012 roku przeprowadzono modernizacje budynków, mające na celu zapewnienie dostępu do ciepłej bieżącej wody we wszystkich sanitariatach dla uczniów w 802 szkołach podstawowych, 287 gimnazjach, 106 liceach oraz 657 zespołach szkół i w 1 184 przedszkolach.

W szkołach, które nie zapewniły właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej uczniów stwierdzono:

• brak ciepłej wody w umywalkach - mniej o 391 placówek niż w roku 2011 (313 w 2012 r., 704 w 2011 r. ),
• niewłaściwy stan techniczny - mniej o 113 placówek (709 w 2012 r., 822 w 2011 r.),
• brak suszarki lub ręczników jednorazowych - mniej o 107 placówek (201 w 2012 r., 308 w 2011 r.),
• brak mydła - mniej o 99 placówek (145 w 2012 r., 244 w 2011 r.),
• brak papieru toaletowego w /lub przy kabinie ustępowej - mniej o 12 placówek (70 w 2012, 82 w 2011 r.),
• zaniedbania porządku i czystości - mniej o 34 placówki (40 w 2012 r., 74 w 2011 r.),
• zbyt mało umywalek i ustępów w odniesieniu do liczby uczniów - o 30 placówek mniej (614 w 2012 r., 644 w 2011),
• korzystanie z ustępów zewnętrznych odnotowano w 1 przedszkolu, 5 szkołach podstawowych oraz w 2 gimnazjach.

Właściwe dostosowanie mebli do potrzeb uczniów stwierdzono w 90,7% szkół i 89,2% przedszkoli. W przedszkolach stwierdzono nieprawidłowości dotyczące 4 960 stanowisk, czyli o 25% więcej niż w szkołach podstawowych (3 934 stanowisk). Nieprawidłowości dotyczyły również 8,9% gimnazjów (773 stanowiska) oraz w 13,9% zespołów szkół (3 114 stanowisk).

4. Rozkład zajęć najlepszy w podstawówkach

Właściwą higienę procesu nauczania, tj. właściwy rozkład zajęć (np. równomierny rozkład zajęć) zanotowano w 93% szkół podstawowych, 92,7% gimnazjów, 90,1 liceów, 90,4% ponadgimnazjalnych szkół zawodowych i 92,5% zespołów szkół.

5. Możliwość pozostawienia podręczników w szkole, nadal nie wszędzie respektuje się prawo

81,4% szkół podstawowych zapewnia uczniom możliwość pozostawienia w szkole części podręczników i innych przyborów.

6. Duży postęp w warunki do prowadzenia zajęć WF

Aż o 16,8% wzrósł w ciągu roku odsetek szkół, które posiadają warunki wystarczające do prowadzenia zajęć WF (w roku 2011 było ich 57,2 % a obecnie 74%).

Zapleczem sportowym umożliwiającym prowadzenie zajęć wychowania fizycznego nie dysponuje 6,5% szkół.

Zmniejszyła się liczba szkół gdzie lekcje WF odbywają się na korytarzu. W roku 2012 było to normą w 1 441 szkołach (9,1%), a rok wcześniej w 1 606, niezależnie od zaplecza sportowego, jakim dysponuje szkoła. Dotyczy to 1 111 szkół podstawowych, 98 gimnazjów oraz 226 zespołów szkół.

Jedynie w 332 szkołach uczniowie po każdych zajęciach WF korzystają z natrysków. W 1 381 prysznice używane są po zajęciach wf tylko sporadycznie. 1 641 szkół jest wyposażonych w działające natryski, jednak nie są one używane.

7. Szkoły podstawowe lepiej niż przedszkola chronią infrastrukturę przed zanieczyszczeniami przez zwierzęta

Pracownicy PIS prowadzili działalność kontrolną w zakresie zabezpieczenia terenów rekreacyjnych i sportowych oraz placów zabaw przed zanieczyszczeniami przez zwierzęta.

Uchybienia dot. ochrony przed zanieczyszczeniem piaskownic stwierdzono w przypadku 460 przedszkoli.

Uchybienia dotyczące zabezpieczeń terenów sportowych, rekreacyjnych i placów zabaw odnotowano w 280 szkołach podstawowych. Takie uchybienia stwierdzono również w przypadku 69 gimnazjów, 5 liceów oraz 135 zespołów szkół.

8. Dożywianie dzieci i młodzieży w szkołach

W 2012 roku w szkołach prowadzono dożywianie uczniów w różnych formach. 638 241 (73,9%) dzieci uczęszczających do 11 574 placówek objętych zostało pomocą w formie ciepłych posiłków składających się z minimum z jednego dania. 94 561 uczniów z 2085 szkół otrzymywało śniadania, natomiast 990 272 uczniom z 6 824 placówek wydawano napoje. 43 854 uczniów korzystało z dofinansowania posiłków w szkole.

9. Wypoczynek dzieci i młodzieży

Do bazy wypoczynku zgłoszono w sumie 18 527 turnusów (14 665 letniego oraz 3 862 zimowego wypoczynku). W czasie ferii i wakacji ze zorganizowanych form wypoczynku skorzystało 519 437 osób.

Skontrolowano 9 829 (54,6%) turnusów. Na 10 062 kontroli 108 miało charakter interwencyjny. Nieprawidłowości dotyczące warunków sanitarnych (niezapewnienie właściwych warunków sanitarno-higienicznych wypoczynku) stwierdzono w czasie 281 (2,7%) turnusów, w tym 222 letnich oraz 59 zimowych. Ogółem miało miejsce 50 uzasadnionych interwencji, wszystkie w czasie wypoczynku letniego. Łącznie nałożono 109 mandatów oraz 73 decyzje administracyjne.

10. Oddziały "zerowe" w szkołach i przedszkolach

Przepisy prawa nie zawierają oddzielnych szczegółowych regulacji dla oddziałów zerowych. Dlatego przy ocenie stanu sanitarnego „zerówek" organy inspekcji sanitarnej opierają się na zaleceniach posiadających swoje umocowanie w przepisach prawa (zasada dostosowanie sprzętu i wyposażenia do zasad ergonomii), zaleceniach eksperckich i przepisach ogólnobudowlanych, czyli np. powierzchnię minimum 2,5 m2 na dziecko, wydzieloną częścią rekreacyjną i edukacyjną, odpowiednie zabawki i pomoce dydaktyczne, sanitariaty dostosowane do wysokości dzieci, z zapewnioną bieżącą ciepłą wodą i środkami higieny, zapewnione warunki do spożywania posiłków.

W 2012 roku spośród 14 389 (66,3%) skontrolowanych placówek, w których funkcjonują oddziały zerowe 9 425 (65,5%) nie budziło żadnych zastrzeżeń i posiadało odpowiednią infrastrukturę.

W 4 717 (32,8%) placówkach, w których działają „zerówki" nadal potrzebne są działania przystosowawcze.

Najczęstsze obszary wymagające poprawy to:

• brak wydzielonego placu rekreacyjnego dla młodszych dzieci - 1 742 (36,9% spośród wszystkich placówek prowadzących „zerówki", w których stwierdzono uchybienia),
• urządzenia sanitarne niedostosowane do wzrostu dzieci - 1 419 (30,1% jw.),
• meble bez certyfikatów - 1 375 (29,1% jw.),
• zbył mała powierzchnia sal - 860 (18,2% jw.),
• brak możliwości prowadzenia dożywiania - 615 (13%).

W związku z kontrolami przeprowadzonymi w placówkach oświatowo-wychowawczych w 2012 roku pracownicy pionu Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydali ogółem 3 880 decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stwierdzonych uchybień lub podjęcie działań dostosowujących placówki do wymagań prawa. Nałożono 248 mandatów karnych na łączną kwotę 43 800 złotych.

Źródło:

• Strona internetowa Ministerstwa Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl)