W szkole jest miejsce dla młodszych dzieci, a obniżenie wieku szkolnego będzie miało korzystny wpływ na zwiększenie szans edukacyjnych dzieci nie tylko z powodu wcześniejszego rozpoczęcia nauki w szkole, ale również zahamowania procesu likwidacji szkół spowodowanego niżem demograficznym. Poznaj 9 dowodów resortu edukacji na gotowość szkół na przyjęcie sześciolatków.

1. Poprawa infrastruktury szkół

W latach 2009-2012 w ramach części oświatowej subwencji ogólnej, w związku ze szkolną edukacją dzieci sześcioletnich, organy prowadzące szkoły otrzymały prawie 1448 mln zł. Ponadto w latach 2009-2011 z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na doposażenie nowych sal lekcyjnych i gimnastycznych w szkołach podstawowych przekazano gminom 49 mln zł. Na remonty bieżące obiektów szkół podstawowych przekazano ponad 157 mln zł. Program rządowy Radosna szkoła, na który w latach 2009-2011 wydatkowano 244 mln zł sprawił, że niemal 88% szkół podstawowych zostało wyposażonych nowoczesne pomoce dydaktyczne. Powstało 2024 zewnętrznych placów zabaw.

Poprawa infrastruktury szkolnej to ważny element przystosowania szkół do przyjęcia najmłodszych uczniów - krajobraz polskiej szkoły codziennie zmienia się na lepsze. Świadczy o tym kolejne 8 faktów.

2. Kontrole sanitarne potwierdzają przygotowanie szkół do pracy z młodszym dzieckiem

W przeprowadzonych w pierwszym półroczu 2012 roku przez Państwową Inspekcję Sanitarną kontrolach bardzo dobrą lub dobrą ocenę stanu przygotowania szkoły podstawowej do obniżenia wieku otrzymało ponad 93% skontrolowanych placówek.

Poprawa stanu sanitarnego w placówkach następuje konsekwentnie od kilku lat. Samorządy prowadzące szkoły stale poprawiają stan szkół, również dzięki środkom z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej.

3. Nauczyciele pracujący w szkołach posiadają kwalifikacje do pracy z dzieckiem młodszym

Wszyscy nauczyciele pracujący w klasach I-III muszą posiadać kwalifikacje odpowiednie do pracy z młodszym dzieckiem w przedszkolu i szkole. Ponad 80% szkół podstawowych uczestniczy w programie realizowanym w ramach projektu systemowego finansowanego ze środków unijnych Indywidualizacja procesu nauczania w klasach I-III, w ramach którego nauczyciele najmłodszych klas doskonalą swoje umiejętności pracy z uczniami. W ramach projektu, szkoły wyposażane są w pomoce dydaktyczne pozwalające lepiej dostosować nauczanie do indywidualnych potrzeb oraz prowadzone są dodatkowe zajęcia z uczniami. Wsparciem zostało objętych ponad 512 tys. uczniów. Z 600 mln zł przeznaczonych na ten projekt do szkół od roku 2010 trafiło już ponad 437 mln zł. Doskonalenie nauczycieli pracujących z młodszymi dziećmi odbywa się również w ramach środków, które gminy obowiązkowo przeznaczają na ten cel (równowartość 1% funduszu wynagrodzeń).

Rosnące kompetencje nauczycieli i lepsze wyposażenie szkół to gwarancja kompleksowego rozwoju najmłodszych uczniów.

4. Poprawia się opieka świetlicowa w szkołach podstawowych

Zwiększa się liczba nauczycieli opiekujących się dziećmi w świetlicy. Od roku 2008/2009 liczba etatów nauczycieli świetlicowych wzrosła o ponad 10%, mimo spadku liczby uczniów o 4,7%. Z badania zleconego przez MEN w ramach projektu unijnego wynika, iż ze świetlicy korzystało 70% uczniów badanych szkół podstawowych.

Młodsze dzieci mogą korzystać z lepiej zorganizowanej opieki świetlicowej w szkołach podstawowych.

5. Więcej dzieci ma możliwość skorzystania ze zdrowego posiłku w szkole.

Polskie szkoły mają możliwość uczestniczenia w programach ustanowionych przez Komisję Europejską, w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, realizowanych przez Agencję Rynku Rolnego: Szklanka Mleka i Owoce w szkole. Mleko i przetwory mleczne spożywa 2,4 mln dzieci. Szacuje się, że dzieciom uczestniczącym w programie Owoce w szkole od jego uruchomienia w roku szkolnym 2009/2010 do końca roku szkolnego 2011/2012 wydano łącznie ok. 100 mln porcji owocowo-warzywnych. W 2012 roku z posiłków w szkołach podstawowych skorzystało 40% uczniów.

6. Spada liczba uczniów w klasie, w szczególności w szkołach podstawowych

Od roku szkolnego 2006/2007 zmniejszyła się średnia liczba uczniów w klasach w szkołach podstawowych - w roku szkolnym 2011/2012 w klasie średnio uczy się 18 uczniów. Warto zauważyć, że średnia liczba uczniów w oddziale w szkołach usytuowanych na terenach wiejskich jest mniejsza i wynosi 15 uczniów, w szkołach miejskich zaś 22 uczniów.

Zmniejszająca się liczba uczniów w klasie poprawia warunki nauki najmłodszych uczniów, podnosi również poziom opieki ze strony nauczyciela.

7. W okresie od września 2009 do września 2012 roku na wcześniejsze rozpoczęcie nauki zdecydowali się rodzice 184 tys. sześciolatków

80% rodziców uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole jako sześciolatki, jest zadowolonych z edukacji swoich dzieci w szkole - tak wynika z badań CBOS z 2011 roku. Ta grupa rodziców, częściej niż rodzice sześciolatków pozostających w przedszkolu, zadowolona jest ze sposobu, w jaki ich dzieci są uczone. Rzadziej też zgłasza poważne zastrzeżenia dotyczące organizacji pracy ich dzieci. Aż 92% z nich jest zadowolonych z nauczycieli, a 86% jest zdania, że dzięki dobremu podejściu pedagogów ich dzieci dobrze czują się w szkole i chętniej do niej chodzą.

Badania TUNSS pokazały, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku sześciu lat lepiej czytają, piszą i liczą od swoich rówieśników, którzy pozostali w przedszkolu. Natomiast z krajowego badania OBUT, prowadzonego w 2011 roku, wynikało, iż dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku sześciu lat, w trzeciej klasie uzyskały takie same, a czasem lepsze wyniki niż o rok od nich starsi koledzy.

Dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku sześciu lat świetnie wykorzystują swój potencjał - dobrze czytają i liczą. Dzieci dobrze się czują w szkole, a ich rodzice są zadowoleni z nauczycieli i sposobu organizacji pracy z nimi.

8. Lepsza jakość edukacji dzieci w młodszym wieku szkolnym

Jak pokazują wyniki prowadzonego od kilku lat monitorowania wdrażania nowej podstawy programowej w szkołach, nauczyciele coraz chętniej stosują aktywne metody nauczania np. tworzenie sytuacji zadaniowych, ćwiczenia manipulacyjne, zabawy dydaktyczne czy wycieczki w teren. Ważnym elementem wdrożenia dziecka do edukacji szkolnej jest zapewnienie mu okresu adaptacyjnego. W większości badanych szkół okres ten trwał do 2 miesięcy. Ponadto z badań wynika, że 96% szkół zapewnia uczniom możliwość pozostawienia podręczników w szkole. Współczesna szkoła już od klasy pierwszej gwarantuje również naukę języka obcego i zajęcia komputerowe. W prawie 90% badanych szkół, młodsi uczniowie przynajmniej raz w tygodniu korzystają z pracowni informatycznych wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie. W 90% szkół są sale gimnastyczne, z których korzystają uczniowie klas młodszych. Natomiast, 86% badanych klas regularnie korzysta z boiska szkolnego.

Szkoła zapewnia indywidualne podejście do każdego dziecka i dostosowanie metod pracy do tempa jego rozwoju.

9. Sytuacja demograficzna sprzyja obniżeniu wieku szkolnego

Od połowy lat 90. XX wieku w Polsce systematycznie zmniejsza się liczba uczniów wszystkich rodzajów szkół. Od roku szkolnego 2005/2006 do 2011/2012 liczba uczniów w szkołach podstawowych zmalała o ponad 415 tys., a więc o więcej niż jeden rocznik dzieci sześcioletnich. Gdyby nie decyzje rodziców o rozpoczęciu edukacji szkolnej dzieci w wieku sześciu lat, ten spadek byłby jeszcze większy, bo wynosiłby ponad 482 tys. Spada również liczba uczniów w gimnazjach. Od roku szkolnego 2005/2006 w porównaniu z rokiem 2011/2012 liczba uczniów w tym typie szkoły zmalała o 386 tys. Oznacza to, że w samorządach, które wprowadzają obniżenie wieku szkolnego, liczba uczniów w ciągu ostatnich 5 lat zmalała o ponad 868 tys.

Źródło informacji:

Informacje przekazane 6 lutego 2013 roku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej podczas posiedzenia Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP (www.men.gov.pl).

Opracowanie: Anna Trochimiuk