Dodatek wiejski w przypadku zmiany liczby mieszkańców miasta

Opracowanie: Michał Kowalski

Wyjaśnienie Regionalnej Izby Rachunkowej dotyczy przypadku, w którym w mieście doszło do spadku liczby mieszkańców poniżej 5 tys. Okoliczność ta oznacza powstanie prawa do wypłaty dodatku wiejskiego dla nauczycieli szkół i placówek zlokalizowanych w takiej miejscowości. Nie ma ona natomiast znaczenia w przypadku szkół i placówek położonych na wsi, bowiem liczba mieszkańców wsi pozostaje bez znaczenia dla prawa do dodatku wiejskiego.

Przedstawiona sytuacja stała się problematyczna dla gminy. Nauczyciele szkół położonych w mieście nabyli bowiem prawo do dodatku wiejskiego, co wygenerowało duże koszty, niepokryte w budżecie i naliczonej subwencji. Do tego brak jest regulacji prawnych dotyczących terminu wypłaty i wyrównania dodatku wiejskiego.

RIO wskazała, że przepisy Karty Nauczyciela w istocie nie precyzują, w jaki sposób ustalić liczbę mieszkańców na potrzeby ustalenia czy istnieje konieczność wypłaty dodatku wiejskiego. Podała jednak, że informacje takie można pozyskać z ewidencji ludności lub danych statystycznych z GUS. RIO rekomenduje, by wykorzystać to drugie źródło.

W ocenie RIO należy sięgnąć do definicji liczby mieszkańców według ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Rozumie się to liczbę mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub obszarze kraju, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustaloną przez Prezesa GUS do dnia 31 maja roku bazowego.

To pozwoli na ustalenie, w jakim momencie ustało lub powstało prawo do dodatku wiejskiego nauczycieli szkół prowadzonych przez daną jednostkę samorządu terytorialnego.

Zdaniem RIO konieczne może okazać się wyrównanie dodatku wiejskiego. Dotyczy to przypadku, gdy zostanie ustalone, że w danym okresie liczba mieszkańców miasta spadła poniżej 5 tys., a za okres ten nie wypłacano dodatku.