Jak przeprowadzać badania na obecność substancji psychoaktywnych u nieletnich w zakładach poprawczych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i innych tego typu placówkach? Kto może przeprowadzić badanie wychowanka? Odpowiedzi na te pytania dostarcza rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Których placówek dotyczy rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań na obecność substancji psychoaktywnej w organizmie nieletniego?
Jakie są zasady przeprowadzania badań alkomatem na obecność alkoholu w wydychanym powietrzu co należy zrobić w przypadku pozytywnego wyniku?
Jak wygląda procedura badania moczu nieletnich w zakładach poprawczych i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych?
W jaki sposób przeprowadzane są badania śliny i moczu na obecność substancji psychoaktywnych?
Jakie są procedury i zasady przeprowadzania badań krwi u nieletnich w tych placówkach?
Jakie obowiązki mają dyrektorzy placówek w zakresie protokołowania i udostępniania wyników badań?
Kiedy i w jakich okolicznościach nieletni mogą żądać weryfikacji wyników badań za pomocą badań laboratoryjnych?

Badanie trzeźwości wychowanków, ale nie uczniów w szkołach – których placówek dotyczy rozporządzenie

W rozporządzeniu znajdziemy szczegółowe zasady przeprowadzania badań alkomatem i narkotestów dla nieletnich wychowanków:

młodzieżowych ośrodków wychowawczych,
okręgowych ośrodków wychowawczych,
zakładów poprawczych,
schronisk dla nieletnich.

Poza tym uregulowano w nich sposób przeprowadzania tych badań a także wzory protokołów.

Rozporządzenie nie określa zasad przeprowadzania badań np. na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu w szkołach. W aktualnym stanie prawnym nie ma przepisów uprawniających dyrektora szkoły oraz nauczycieli do przeprowadzenia badania trzeźwości dzieci i młodzieży. W przypadku podejrzenia, że uczeń jest pod wpływem alkoholu lub innych substancji, należy wezwać rodziców. Badanie trzeźwości może przeprowadzić Policja.

Dyrektor przeprowadzi badanie alkomatem, ale nie może wykonać badań laboratoryjnych

Rodzaje badań alkomatem i narkotestów dla nieletnich wychowanków i sposób ich wykonywania prezentujemy w tabeli.

Badania niewymagające metod laboratoryjnych		Badania laboratoryjne
badaniu wydychanego powietrza w odniesieniu do badania na obecność alkoholu	Badanie przeprowadza się za pomocą alkomatu (zgodnie z instrukcją obsługi danego urządzenia). Jeśli wynik badania potwierdza obecność alkoholu, wówczas przeprowadza się drugie i ewentualnie kolejne badanie w oznaczonym czasie. W przypadku jednorazowego ustnika opakowanie z tym ustnikiem otwiera się w obecności nieletniego. Z badania dyrektor placówki powinien sporządzić protokół (zgodnie ze wzorem w rozporządzeniu) i dołączyć do niego wynik/wydruk badania. Nieletni może zażądać doręczenia kopii protokołu. Żądanie to należy spełnić. Niezwłocznie po przeprowadzeniu badania potwierdzającego obecność substancji psychoaktywnej nieletniego poucza się o prawie, terminie i sposobie żądania weryfikacji wyników badania za pomocą badania laboratoryjnego. Jest to obowiązek przeprowadzającego badanie.	badanie moczu	Badanie to przeprowadza się na żądanie nieletniego zgłoszone przeprowadzającemu badanie. Pobranie moczu od nieletniego do badania laboratoryjnego powinno nastąpić niezwłocznie po zgłoszeniu żądania, nie później niż w terminie 3 godzin od chwili jego zgłoszenia. Mocz do badania laboratoryjnego pobierany jest w sposób nieinwazyjny, samodzielnie przez nieletniego, podczas nieobecności innych osób, w warunkach zapewniających poszanowanie intymności nieletniego. Przeprowadzający badanie oznacza pojemnik z moczem w sposób pozwalający na ustalenie tożsamości badanego nieletniego i odpowiednio go zabezpiecza. Przeprowadzający badanie dostarcza mocz do badania laboratoryjnego wraz z protokołem (zał. do rozporządzenia).
badanie śliny	Badanie polega na nieinwazyjnym pobraniu od nieletniego próbek śliny lub moczu i ich umieszczeniu w urządzeniu do oznaczania substancji psychoaktywnych, Badania dokonuje się zgodnie z instrukcją obsługi danego urządzenia. Do próbek nie wolno dodawać jakichkolwiek substancji. Dyrektor placówki powinien zaprotokołować badanie i dołączyć do niego wynik/wydruk badania. Na żądanie nieletniego należy udostępnić kopię protokołu. Należy dokonać takiego samego pouczenia jak powyżej.	badanie krwi	Badanie krwi następuje w takim samym terminie, jak powyżej. Pobrania krwi dokonuje osoba wykonująca zawód medyczny posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. W przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia nieletniego, decyzję o pobraniu krwi lub odstąpieniu od jej pobrania podejmuje lekarz. Probówka z pobraną krwią powinna być odpowiednio oznaczona i zabezpieczona (zob. wyżej). Pobrania krwi od nieletniego do badania laboratoryjnego dokonuje się w obecności przeprowadzającego badanie. Wspomniana osoba dokonująca pobrania krwi od nieletniego dostarcza krew do badania laboratoryjnego wraz z protokołem.
badanie moczu

Przeczytaj również:

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15 września 2022 r. w sprawie przeprowadzania badań na obecność substancji psychoaktywnej w organizmie nieletniego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2028)

Opracowanie: Michał Kowalski