Plan rozwoju zawodowego nauczyciela – kompendium wiedzy dyrektora szkoły

Plan rozwoju zawodowego składają nauczyciele, którzy rozpoczynają staż na stopień nauczyciela mianowanego według przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 2022 r. Rozpoczęcie stażu na podstawie tych przepisów możliwe jest w przypadku nauczycieli kontraktowych, którzy:

• przepracowali w szkole co najmniej 2 lata od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego,
• złożyli wniosek o rozpoczęcie stażu nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w danym roku szkolnym
  (art. 10 ust. 1 ustawy z 5 sierpnia 2022 r., art. 9c ust. 3, 9d ust. 1 i ust. 4 Karty Nauczyciela w brzmieniu do 31.08.2022 r.).

Nauczyciele kontraktowi do 31 sierpnia 2027 r. mogą ubiegać się o stopień nauczyciela mianowanego na podstawie przepisów dotychczasowych tj. obowiązujących do 31 sierpnia 2022 r. Sporządzenie i zatwierdzenie planu rozwoju zawodowego opiera się zatem o art. 9c ust. 3 Karty Nauczyciela w brzmieniu do 31 sierpnia 2022 r. oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Plan rozwoju zawodowego ma uwzględniać wymagania niezbędne do ubiegania się o wyższy stopień awansu zawodowego. Wymagania na stopień nauczyciela mianowanego określone są w §7 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli i obejmują:

• uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 3 Karty Nauczyciela - uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją;
• umiejętność rozpoznawania potrzeb rozwojowych uczniów i uwzględniania ich w pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej;
• umiejętność wykorzystania w pracy metod aktywizujących ucznia;
• umiejętność dokonywania ewaluacji własnej pracy i wykorzystywania jej wyników do doskonalenia warsztatu pracy;
• umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego;
• umiejętność uwzględniania w pracy problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;
• umiejętność posługiwania się przepisami prawa dotyczącymi odpowiednio oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;
• umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

W czasie stażu na stopień nauczyciela mianowanego nauczyciel powinien:

• uczestniczyć w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły oraz wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego;
• doskonalić kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, zwłaszcza w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;
• prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu w wymiarze co najmniej 4 godzin w roku szkolnym oraz dyrektora szkoły w wymiarze co najmniej jednej godziny w okresie stażu oraz omawiać je z osobą, w której obecności zajęcia zostały przeprowadzone (ważne! Wymiar zajęć w obecności opiekuna stażu jest taki sam niezależnie od czasu trwania stażu na stopień nauczyciela mianowanego; w przypadku stażu trwającego 9 miesięcy – tj. w ciągu jednego roku szkolnego – nauczyciel musi zrealizować 4 godziny zajęć w obecności opiekuna oraz jedne zajęcia w obecności dyrektora szkoły).
• przeprowadzić co najmniej 2 godziny zajęć otwartych dla nauczycieli szkoły, w której odbywa staż, oraz dokonać ich ewaluacji, w obecności, w miarę możliwości, nauczyciela-doradcy metodycznego w zakresie tych zajęć (ważne! Wymiar zajęć otwartych jest taki sam niezależnie od czasu trwania stażu na stopień nauczyciela mianowanego).

W każdym roku szkolnym inny jest termin na zatwierdzenie planu rozwoju zawodowego przez dyrektora szkoły. Dyrektor bowiem zatwierdza lub zwraca do poprawy plan rozwoju zawodowego w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (§3 ust. 3 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r.).

Jeżeli dyrektor szkoły uzna, że plan rozwoju zawodowego nauczyciela wymaga wprowadzenia zmian, zwraca go nauczycielowi wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych poprawek. Zwrot planu rozwoju zawodowego do poprawy następuje także w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć ( w tym terminie dyrektor albo zatwierdza albo zwraca plan do poprawy - §3 ust. 3 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r.).

W czasie trwania stażu na mianowanego możliwa jest modyfikacja planu rozwoju zawodowego:

• na wniosek nauczyciela
  lub
• z inicjatywy dyrektora szkoły
  (§4 ust. 3 i ust. 4 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r.).

Nauczyciel może wprowadzić zmiany w planie rozwoju zawodowego w trakcie stażu. Zmiana planu wymaga zgody dyrektora szkoły. Dyrektor zatwierdza zmieniony plan lub zwraca go do poprawy w terminie 7 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela zmienionego planu rozwoju zawodowego (§4 ust. 4 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r.).

Zmiana planu rozwoju zawodowego na wniosek nauczyciela dotyczy przede wszystkim sytuacji, w których m.in.:

• staż nauczyciela uległ skróceniu w czasie jego trwania,
• nauczyciel zmienił stanowisko pracy w trakcie stażu,
• nauczycielowi powierzono funkcję kierowniczą w czasie stażu.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie stażu, dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do wprowadzenia zmian w planie rozwoju zawodowego. Dyrektor w takim przypadku wyznacza nauczycielowi termin na wprowadzenie zmian, nie krótszy niż 5 dni (§4 ust. 3 rozporządzenia MEN z 26 lipca 2018 r.).   

Dyrektor szkoły może podjąć inicjatywę przy modyfikacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Przede wszystkim będą to te sytuacje, w których z uwagi np. na zmianę zakresu zadań czy stanowiska pracy, zaplanowane przez nauczyciela działania nie będą mogły być zrealizowane.