Dowóz uczniów do szkół – kto odpowiada za odprowadzenie dzieci do budynku

Zarówno przepisy wyznaczające obowiązki gminy związane z dowożeniem uczniów do szkół, jak i przepisy określające obowiązki dyrektora w zakresie bezpieczeństwa, nie regulują kwestii dotyczących współpracy nauczycieli i opiekuna we wzajemnym przekazywaniu opieki nad dziećmi dojeżdżającymi do szkoły. Z przepisów tych wynika że:

1)  zatrudnienie właściwej osoby na stanowisku opiekuna oraz określenie zakresu jej obowiązków i odpowiedzialności należy do gminy (art. 39 ust. 3 UPO oraz załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych).

2)  do obowiązków dyrektora szkoły należy zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole oraz bezpiecznych i higienicznych warunków uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę poza jej obiektami (§ 2 rozporządzenia MEN z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach). Rozporządzenie nie przewiduje obowiązku zapewnienia przez dyrektora szkoły opieki podczas drogi uczniów ze szkoły na przystanek autobusowy i odwrotnie z przystanku autobusowego do szkoły. 

Osoba opiekująca się dziećmi podczas dowozu do szkoły jest pracownikiem niepedagogicznym - samorządowym. Obowiązki powinny być powierzone osobie dorosłej, posiadającej minimum podstawowe wykształcenie, niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku „opiekun dzieci i młodzieży w czasie przewozu do i ze szkoły”.

Opiekun autobusu szkolnego powinien odpowiadać za uczniów od momentu odebrania uczniów z przystanku do momentu przekazania ich pod opiekę szkoły. Oznacza to, że do opiekuna autobusu szkolnego należałoby doprowadzenie dowożonych uczniów do budynku szkoły. Zwykle organizator dowozu zobowiązuje opiekuna do:

1. sprawowania opieki nad dziećmi od wejścia do autobusu, podczas podróży aż do opuszczenia pojazdu i przekazania ich pod opiekę nauczycieli lub rodziców,
2. czuwania nad przestrzeganie przez uczniów zasad porządkowych i bezpieczeństwa określonych w regulaminie dowozu,
3. kontrolowania wsiadania i wysiadania uczniów z autobusu w odpowiednich miejscach, z zachowaniem bezpieczeństwa,
4. podejmowania decyzji co do dalszego postępowania w przypadku awarii autobusu lub wypadku,
5. informowania organizatora o każdej sytuacji zakłócającej sprawny przewóz uczniów.

O odpowiedzialności dyrektora za bezpieczeństwo uczniów można mówić z chwilą wejścia ucznia na teren szkoły, aż do zakończenia zajęć i opuszczenia jej terenu przez uczniów. Zadania nauczycieli związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom również obejmują czas, kiedy odbywają się zajęcia w szkole. Po zakończonych zajęciach w szkole opiekę nad dzieckiem i odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo przejmują rodzice, a w przypadku uczniów, którzy pozostają w szkole dłużej ze względu na organizację dojazdu do szkoły, szkoła obowiązana jest zapewnić zajęcia świetlicowe. Opieka w świetlicy powinna być sprawowana do czasu przekazania dzieci osobie zapewniającej opiekę w czasie dowozu.

To, czy nauczyciel lub inna osoba wskazana przez dyrektora będzie zobowiązana do przejęcia uczniów od opiekuna na przystanku autobusu, zależy od porozumienia się dyrektora szkoły z organizatorem dowozu w tej sprawie i zapisania tych ustaleń w regulaminie dowozu określającym warunki dowożenia uczniów i zasady bezpieczeństwa. Na ich podstawie opiekun powinien doprowadzić dzieci do szkoły i przekazywać je pod opiekę nauczyciela czekającego przed lub w budynku szkolnym.

Osoba odpowiedzialna w gminie za organizację dowozu powinna przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego omówić z dyrektorem szkoły planowaną organizację dowozu oraz przyjęty w gminie regulamin dowozu, w tym obowiązki opiekuna, szkoły, uczniów, rodziców.