Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. z 2009 r. nr 89, poz. 730)

rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej 1)
z dnia 8 czerwca 2009 r.
w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników
(Dz.U. z dnia 10 czerwca 2010 r.)

Na podstawie art. 22a ust. 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

§ 1.
1.
Rozporządzenie określa:
1)
szczegółowe warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły:
a)
programów wychowania przedszkolnego dla przedszkola, w tym przedszkola specjalnego, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej oraz innych form wychowania przedszkolnego,
b)
programów nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół specjalnych,
c)
programów nauczania dla zawodów i programów nauczania dla profili kształcenia ogólnozawodowego dla szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół specjalnych;
2)
szczegółowe warunki, jakie muszą spełniać dopuszczane do użytku szkolnego:
a)
podręczniki przeznaczone do kształcenia ogólnego, kształcenia w zawodach oraz w profilach kształcenia ogólnozawodowego, w tym do kształcenia specjalnego,
b)
podręczniki wspomagające edukację przeznaczone do kształcenia ogólnego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym i do kształcenia specjalnego;
3)
szczegółowe warunki i tryb dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, o których mowa w pkt 2;
4)
warunki, jakie muszą spełnić osoby wpisywane na listę rzeczoznawców, oraz warunki i tryb skreślania z listy rzeczoznawców;
5)
wysokość i tryb wnoszenia opłat w postępowaniu o dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika, o którym mowa w pkt 2, a także warunki wynagradzania rzeczoznawców.
2.
Rozporządzenie nie dotyczy indywidualnych programów edukacyjnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, opracowywanych przez zespoły nauczycieli i specjalistów pracujących z tymi uczniami.
§ 2.
1.
Program wychowania przedszkolnego dopuszcza do użytku w danym przedszkolu lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej odpowiednio dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły podstawowej, na wniosek nauczyciela lub nauczycieli. W przypadku innej formy wychowania przedszkolnego, program wychowania przedszkolnego dopuszcza odpowiednio dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły podstawowej, który zatrudnia nauczyciela prowadzącego zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego, na wniosek tego nauczyciela.
2.
Program nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, zwany dalej „programem nauczania ogólnego", program nauczania dla zawodu oraz program nauczania dla profilu kształcenia ogólnozawodowego, zwany dalej „programem nauczania dla profilu", dopuszcza do użytku w danej szkole dyrektor szkoły, na wniosek nauczyciela lub nauczycieli.
3.
Nauczyciel może zaproponować program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu opracowany samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami. Nauczyciel może również zaproponować program opracowany przez innego autora (autorów) lub program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi zmianami.
4.
Zaproponowany przez nauczyciela program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.
§ 3.
1.
Program wychowania przedszkolnego może być dopuszczony do użytku w danym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, jeżeli:
1)
stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, określonej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17), lub zadań, które mogą być realizowane w ramach zajęć dodatkowych, określonych w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół;
2)
zawiera:
a)
szczegółowe cele kształcenia i wychowania,
b)
treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego,
c)
sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości dzieci,
d)
metody przeprowadzania analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna);
3)
jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym.
2.
Przed dopuszczeniem programu wychowania przedszkolnego do użytku w danym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, dyrektor przedszkola lub dyrektor szkoły podstawowej może zasięgnąć opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje do pracy w przedszkolu, konsultanta lub doradcy metodycznego. Opinia zawiera w szczególności ocenę zgodności programu z podstawą programową wychowania przedszkolnego i dostosowania programu do potrzeb i możliwości dzieci, dla których jest przeznaczony.
§ 4.
1.
Program nauczania ogólnego obejmuje co najmniej jeden etap edukacyjny i dotyczy edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), przedmiotu, ścieżki edukacyjnej, bloku przedmiotowego lub ich części i może być dopuszczony do użytku w danej szkole, jeżeli:
1)
stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, określonej w rozporządzeniu, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, albo w dotychczasowej podstawie programowej kształcenia ogólnego;
2)
zawiera:
a)
szczegółowe cele kształcenia i wychowania,
b)
treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
c)
sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany,
d)
opis założonych osiągnięć ucznia, a w przypadku programu nauczania ogólnego uwzględniającego dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego — opis założonych osiągnięć ucznia z uwzględnieniem standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, określonych w przepisach w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów,
e)
propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia;
3)
jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym.
2.
Przed dopuszczeniem programu nauczania ogólnego do użytku w danej szkole, dyrektor szkoły może zasięgnąć opinii:
1)
nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje wymagane do prowadzenia zajęć edukacyjnych, dla których program jest przeznaczony, lub
2)
konsultanta lub doradcy metodycznego, lub
3)
zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego lub innego zespołu problemowo-zadaniowego, o których mowa w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.
3.
Opinia, o której mowa w ust. 2, zawiera w szczególności ocenę zgodności programu nauczania ogólnego z podstawą programową kształcenia ogólnego i dostosowania programu do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.
§ 5.
1.
Program nauczania dla zawodu oraz program nauczania dla profilu może być dopuszczony do użytku w danej szkole, jeżeli:
1)
stanowi zbiór usystematyzowanych, celowych układów umiejętności i treści nauczania, ujętych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie albo w podstawie programowej kształcenia w profilu kształcenia ogólnozawodowego, określonych odpowiednio w przepisach w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach oraz w przepisach w sprawie podstawy programowej kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego, wraz ze wskazówkami dotyczącymi realizacji procesu kształcenia i oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia;
2)
zawiera:
a)

programy nauczania poszczególnych przedmiotów zawodowych, bloków tematycznych, modułów lub innych układów treści, obejmujące:

— szczegółowe cele kształcenia określające wiadomości i umiejętności, które powinny być opanowane przez ucznia,
— treści kształcenia w formie haseł programowych, powiązane ze szczegółowymi celami kształcenia,
— wskazówki metodyczne dotyczące realizacji programu,
— propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia,
b)
propozycje planu lub planów nauczania dla zawodu albo profilu kształcenia ogólnozawodowego opracowane na podstawie ramowych planów nauczania, określonych w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych;
3)
jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym.
2.
Program nauczania dla zawodu może uwzględniać umiejętności i treści specjalizacji w zawodzie, jeżeli podstawa programowa kształcenia w zawodzie przewiduje możliwość wprowadzenia specjalizacji.
3.
Przed dopuszczeniem programu nauczania dla zawodu albo programu nauczania dla profilu do użytku w danej szkole, dyrektor szkoły może zasięgnąć opinii:
1)
zespołu nauczycieli przedmiotów zawodowych właściwych dla danego zawodu lub profilu kształcenia ogólnozawodowego lub
2)
konsultanta lub doradcy metodycznego, lub
3)
specjalistów z zakresu danego zawodu lub profilu kształcenia ogólnozawodowego, w szczególności pracodawców, przedstawicieli stowarzyszeń zawodowych i pracowników naukowych.
4.
Opinia, o której mowa w ust. 3, zawiera w szczególności ocenę zgodności programu nauczania dla zawodu albo programu nauczania dla profilu z podstawą programową kształcenia w zawodzie albo podstawą programową kształcenia w profilu kształcenia ogólnozawodowego.
5.
Programy nauczania dla zawodów podstawowych dla żeglugi morskiej i śródlądowej mogą być dopuszczone do użytku w danej szkole po uzyskaniu pozytywnej opinii odpowiednio ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej i ministra właściwego do spraw transportu, w zakresie zgodności z Międzynarodową konwencją o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, 1978, sporządzoną w Londynie dnia 7 lipca 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 oraz z 1999 r. Nr 30, poz. 286).
§ 6.
1.
Podręcznik przeznaczony do kształcenia ogólnego zawiera usystematyzowaną prezentację wszystkich lub wybranych treści nauczania z zakresu danych zajęć edukacyjnych na danym etapie edukacyjnym, ujętych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, opisanych w szczególności jako przedmiot, ścieżka edukacyjna, blok przedmiotowy lub moduł, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Podręcznik do kształcenia ogólnego może zawierać materiały pomocnicze przeznaczone dla ucznia, w szczególności karty pracy, zeszyty ćwiczeń i materiały multimedialne.
2.
Podręcznik przeznaczony do edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego) zawiera usystematyzowaną prezentację wszystkich lub wybranych treści nauczania, w szczególności z zakresu edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, ujętych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
3.
Podręcznik do nauczania historii i geografii przeznaczony dla mniejszości narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym zawiera usystematyzowaną prezentację treści nauczania z zakresu danego przedmiotu, wykraczających poza zakres określony w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
4.
Podręcznik przeznaczony do kształcenia ogólnego:
1)
jest poprawny pod względem merytorycznym, dydaktycznym, wychowawczym i językowym, w szczególności:
a)
uwzględnia aktualny stan wiedzy naukowej, w tym metodycznej,
b)
jest przystosowany do danego poziomu kształcenia, zwłaszcza pod względem stopnia trudności, formy przekazu, właściwego doboru pojęć, nazw, terminów i sposobu ich wyjaśniania,
c)
zawiera materiał rzeczowy i materiał ilustracyjny odpowiedni do przedstawianych treści nauczania,
d)
ma logiczną konstrukcję;
2)
zawiera zakres materiału rzeczowego i materiału ilustracyjnego odpowiedni do liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania na edukację wczesnoszkolną (kształcenie zintegrowane) lub nauczanie danego przedmiotu;
3)
zawiera propozycje działań edukacyjnych aktywizujących i motywujących uczniów;
4)
umożliwia uczniom ze zróżnicowanymi możliwościami nabycie umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego;
5)
w przypadku podręcznika przeznaczonego dla szkoły ponadgimnazjalnej — określa zakres kształcenia: podstawowy lub rozszerzony;
6)
zawiera treści zgodne z przepisami prawa, w tym ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi;
7)
ma estetyczną szatę graficzną;
8)
nie zawiera materiałów reklamowych innych niż informacje o publikacjach edukacyjnych.
5.
Podręcznik do nauczania historii i geografii uwzględnia ponadto zalecenia dwustronnych komisji podręcznikowych oraz innych komisji i zespołów do spraw podręczników, działających na podstawie międzypaństwowych umów dotyczących współpracy w zakresie edukacji lub porozumień komitetów narodowych UNESCO.
6.
Podręcznik do nauczania języka obcego nowożytnego jest ponadto przeznaczony do realizacji określonego w podstawie programowej kształcenia ogólnego poziomu zaawansowania znajomości języka obcego.
§ 7.
1.
Podręcznik przeznaczony do kształcenia w zawodzie albo w profilu kształcenia ogólnozawodowego zawiera usystematyzowaną prezentację wybranych, powiązanych tematycznie treści nauczania, zawartych w blokach programowych, ujętych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie albo w blokach tematycznych, ujętych w podstawie programo¬wej kształcenia w profilu kształcenia ogólnozawodowego.
2.
Podręcznik przeznaczony do kształcenia w zawodzie albo w profilu kształcenia ogólnozawodowego spełnia warunki określone w § 6 ust. 4 pkt 1, 3 i 6—8, a ponadto umożliwia uczniom nabycie umiejętności zawodowych, określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie albo nabycie umiejętności ogólnozawodowych, określonych w podstawie programowej kształcenia w profilu kształcenia ogólnozawodowego.
§ 8.
Podręcznik wspomagający edukację, zwany dalej „podręcznikiem pomocniczym", spełnia warunki określone w § 6 ust. 4 pkt 1—3 i 6—8, a ponadto w przypadku, gdy jest przeznaczony:
1)
dla mniejszości narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym — poszerza wiedzę z wybranego zakresu kształcenia, a w przypadku podręcznika przeznaczonego dla mniejszości narodowej — spełnia także warunek określony w § 6 ust. 5;
2)
do kształcenia specjalnego — jest przydatny do ćwiczenia określonych umiejętności.
§ 9.
1.
Podręczniki, o których mowa w § 6—8, mogą mieć formę elektroniczną i mogą być zamieszczone na informatycznym nośniku danych lub w sieci Internet.
2.
Podręcznik w formie elektronicznej posiada:
1)
instrukcję pracy z podręcznikiem;
2)
przejrzysty system nawigacyjny i wyszukiwawczy;
3)
bardzo dobrą czytelność;
4)
możliwość drukowania.
§ 10.
1.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika przeznaczonego do kształcenia ogólnego — do jednego przedmiotu lub ścieżki edukacyjnej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, podręcznika przeznaczonego do edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), z zastrzeżeniem ust. 4, podręcznika przeznaczonego do kształcenia w zawodzie, z zastrzeżeniem § 11, albo w profilu kształcenia ogólnozawodowego oraz podręcznika pomocniczego jest uzyskanie trzech pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa odpowiednio w § 18 ust. 1 i 3, w tym:
1)
dwóch opinii merytoryczno-dydaktycznych, zawierających szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego, z tym że w przypadku podręcznika przeznaczonego do kształcenia specjalnego jedną opinię sporządza rzeczoznawca spełniający warunki, o których mowa w § 18 ust. 2, 4 i 5,
2)

jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika

— z uwzględnieniem warunków określonych odpowiednio w § 6—8.
2.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika do przedmiotu przyroda jest uzyskanie pięciu pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa w § 18 ust. 1, w tym:
1)
czterech opinii merytoryczno-dydaktycznych, po jednej z zakresu biologii, geografii, fizyki i chemii, zawierających szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego, z tym że w przypadku podręcznika przeznaczonego do kształcenia specjalnego co najmniej jedną opinię sporządza rzeczoznawca spełniający warunki, o których mowa w § 18 ust. 2 i 5,
2)

jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika

— z uwzględnieniem warunków określonych odpowiednio w § 6.
3.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika do przedmiotu historia i społeczeństwo jest uzyskanie trzech pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa w § 18 ust. 1, w tym:
1)
dwóch opinii merytoryczno-dydaktycznych, po jednej z zakresu historii oraz wiedzy o społeczeństwie, zawierających szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego, z tym że w przypadku podręcznika przeznaczonego do kształcenia specjalnego co najmniej jedną opinię sporządza rzeczoznawca spełniający warunki, o których mowa w § 18 ust. 2 i 5,
2)

jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika

— z uwzględnieniem warunków określonych odpowiednio w § 6.
4.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika przeznaczonego do nauki języka obcego nowożytnego w edukacji wczesnoszkolnej (kształceniu zintegrowanym) jest uzyskanie trzech pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa w § 18 ust. 1, w tym:
1)
dwóch opinii merytoryczno-dydaktycznych, zawierających szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego, z tym że opinie sporządzają rzeczoznawcy z zakresu danego języka obcego nowożytnego,
2)

jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika

— z uwzględnieniem warunków określonych odpowiednio w § 6.
5.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego podręcznika przeznaczonego do bloku przedmiotowego jest uzyskanie pozytywnych opinii, sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa w § 18 ust. 1, w tym:
1)
po jednej opinii merytoryczno-dydaktycznej z zakresu każdego przedmiotu wchodzącego w skład bloku przedmiotowego, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem merytorycznym i szczegółową ocenę przydatności dydaktycznej, w tym ocenę materiału ilustracyjnego,
2)

jednej opinii językowej, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym, w tym ocenę tekstów zamieszczonych w materiale ilustracyjnym, oraz ocenę komunikatywności tekstu podręcznika

— z uwzględnieniem warunków określonych odpowiednio w § 6.
6.
Warunek uzyskania opinii językowej nie dotyczy podręczników przeznaczonych do nauczania języków obcych, które nie zawierają tekstów w języku polskim.
7.
Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego tłumaczenia na język obcy podręcznika wpisanego do wykazu podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego jest uzyskanie jednej pozytywnej opinii, sporządzonej przez rzeczoznawcę, o którym mowa w § 18 ust. 1, zawierającej szczegółową ocenę poprawności pod względem językowym przekładu i jego zgodności z wydaniem w języku polskim.
8.
W przypadku podręcznika przeznaczonego do kształcenia ogólnego, który zawiera wybrane treści nauczania z zakresu danych zajęć edukacyjnych na danym etapie edukacyjnym, ujęte w podstawie programowej kształcenia ogólnego, opinia merytoryczno-dydaktyczna zawiera ponadto ocenę koncepcji podręcznika albo podręczników, o której mowa w § 12 ust. 5, w szczególności rozkładu i uwzględnienia pozostałych treści nauczania.
9.
W przypadku podręcznika przeznaczonego do edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), który zawiera wybrane treści nauczania z zakresu edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), opinia merytoryczno-dydaktyczna zawiera ponadto ocenę koncepcji podręcznika albo podręczników, o której mowa w § 12 ust. 6, w szczególności rozkładu i uwzględnienia pozostałych treści nauczania.
10.
W przypadku podręcznika w formie elektronicznej opinia merytoryczno-dydaktyczna zawiera ponadto ocenę spełniania przez podręcznik warunków określonych w § 9.
§ 11.
Dopuszczenie do użytku szkolnego podręczników dla zawodów podstawowych dla żeglugi morskiej i śródlądowej może nastąpić po pozytywnym zaopiniowaniu przez odpowiednio ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej i ministra właściwego do spraw transportu, w zakresie zgodności z konwencją, o której mowa w § 5 ust. 5.
§ 12.
1.
Podręcznik przeznaczony do kształcenia ogólnego, podręcznik przeznaczony do kształcenia w zawodzie albo w profilu kształcenia ogólnozawodowego i podręcznik pomocniczy, zwane dalej „podręcznikami", dopuszcza do użytku szkolnego minister właściwy do spraw oświaty i wychowania na wniosek osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organi¬zacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, zwanych dalej „wnioskodawcą".
2.
Wniosek o dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika określa w szczególności odpowiednio etap edukacyjny, zajęcia edukacyjne (w tym zakres kształcenia), typ szkoły, nazwę zawodu albo profilu kształcenia ogólnozawodowego, dla których podręcznik jest przeznaczony, autora (autorów) podręcznika, tytuł podręcznika oraz rok jego wydania.
3.
W przypadku wniosku o dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika przeznaczonego do kształcenia ogólnego, wniosek określa ponadto, czy podręcznik uwzględnia podstawę programową kształcenia ogólnego, określoną w rozporządzeniu, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, czy dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego.
4.
Do wniosku dołącza się:
1)
egzemplarz kompletnego opracowania podręcznika zawierający materiał ilustracyjny wraz z projektem okładki oraz materiałami pomocniczymi przeznaczonymi dla ucznia, o których mowa w § 6 ust. 1, a w przypadku podręcznika w formie elektronicznej — egzemplarz kompletnego opracowania podręcznika zamieszczony na informatycznym nośniku danych;
2)
oświadczenie wnioskodawcy, że nie narusza on praw osób trzecich, w szczególności praw autorskich;
3)
dowód wniesienia opłaty, o której mowa w § 26.
5.
W przypadku gdy wniosek dotyczy podręcznika do kształcenia ogólnego, który zawiera wybrane treści nauczania z zakresu danych zajęć edukacyjnych na danym etapie edukacyjnym, ujęte w podstawie programowej kształcenia ogólnego, do wniosku dołącza się również informację o koncepcji podręcznika albo podręczników obejmujących pozostałe treści nauczania z zakresu tych zajęć edukacyjnych na tym etapie edukacyjnym, w szczególności o rozkładzie pozostałych treści nauczania.
6.
W przypadku gdy wniosek dotyczy podręcznika przeznaczonego do edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), który zawiera wybrane treści nauczania z zakresu edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), do wniosku dołącza się również informację o koncepcji podręcznika albo podręczników obejmujących pozostałe treści nauczania z danego zakresu edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), w szczególności o rozkładzie pozostałych treści nauczania.
7.
Wniosek o dopuszczenie do użytku szkolnego nowego wydania podręcznika wpisanego do wykazu podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego, zmienionego w części stanowiącej nie więcej niż 20 % objętości, zawiera ponadto szczegółową informację o zakresie wprowadzonych zmian.
§ 13.
1.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania wskazuje rzeczoznawców właściwych do sporządzenia opinii, o których mowa odpowiednio w § 10, oraz informuje o tym wnioskodawcę.
2.
Wnioskodawca przekazuje każdemu ze wskazanych rzeczoznawców egzemplarz kompletnego opracowania podręcznika zawierający materiał ilustracyjny wraz z projektem okładki oraz materiałami pomocniczymi przeznaczonymi dla ucznia, o których mowa w § 6 ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 3.
3.
W przypadku podręcznika w formie elektronicznej, wnioskodawca przekazuje każdemu ze wskazanych rzeczoznawców egzemplarz kompletnego opracowania podręcznika zamieszczony na informatycznym nośniku danych.
4.
W przypadku gdy podręcznik do kształcenia ogólnego zawiera wybrane treści nauczania z zakresu danych zajęć edukacyjnych na danym etapie edukacyjnym, ujęte w podstawie programowej kształcenia ogólnego, wnioskodawca przekazuje ponadto każdemu z rzeczoznawców wskazanych do sporządzenia opinii merytoryczno-dydaktycznej, informację o koncepcji podręcznika albo podręczników, o której mowa w § 12 ust. 5, a w przypadku gdy podręcznik lub podręczniki obejmujące wybrane treści nauczania zostały już dopuszczone do użytku szkolnego — egzemplarz
tych podręczników.
5.
W przypadku gdy podręcznik do edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego) zawiera wybrane treści nauczania z zakresu edukacji wczesnoszkolnej (kształcenia zintegrowanego), wnioskodawca przekazuje ponadto każdemu z rzeczoznawców wskazanych do sporządzenia opinii merytoryczno-dydaktycznej, informację o koncepcji podręcznika albo podręczników, o której mowa w § 12 ust. 6, a w przypadku gdy podręcznik lub podręczniki obejmujące wybrane treści nauczania zostały już dopuszczone do użytku szkolnego — egzemplarz tych podręczników.
6.
Rzeczoznawca sporządza opinię w terminie 30 dni od dnia, w którym otrzymał egzemplarz kompletnego opracowania podręcznika, o którym mowa w ust. 2 lub 3.
7.

Rzeczoznawca stwierdza w opinii, czy podręcznik spełnia warunki określone odpowiednio w § 6—9, oraz wskazuje w opinii szczegółowo uchybienia, jakie zawiera podręcznik, i konieczne do wprowadzenia poprawki.

§ 14.
1.
Opinia rzeczoznawcy kończy się stwierdzeniem o pozytywnym albo negatywnym zaopiniowaniu podręcznika albo stwierdzeniem o pozytywnym zaopiniowaniu podręcznika pod warunkiem dokonania wskazanych przez rzeczoznawcę poprawek, z zastrzeżeniem § 15.
2.
W przypadku gdy opinia rzeczoznawcy kończy się stwierdzeniem o pozytywnym zaopiniowaniu podręcznika pod warunkiem dokonania wskazanych przez rzeczoznawcę poprawek, rzeczoznawca, po przedstawieniu mu poprawionego egzemplarza podręcznika, sporządza opinię końcową, stwierdzającą dokonanie wskazanych przez niego poprawek.
3.
Rzeczoznawca sporządza opinię końcową w terminie 14 dni od dnia, w którym otrzymał poprawiony egzemplarz podręcznika.
4.
Opinię o podręczniku, w tym opinię końcową, rzeczoznawca przekazuje ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania oraz wnioskodawcy.
§ 15.
1.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może zwrócić się do rzeczoznawcy właściwego ze względu na rodzaj podręcznika, o którym mowa odpowiednio w § 18 ust. 1, 3 i 5, o sporządzenie dodatkowej opinii, w szczególności gdy w stosunku do podręcznika wydano:
1)
opinie dotyczące tego samego zakresu zakończone różniącymi się stwierdzeniami;
2)
negatywną opinię — w przypadku gdy warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego jest uzyskanie jednej opinii w danym zakresie.
2.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania przekazuje rzeczoznawcy opinie, o których mowa odpowiednio w ust. 1 pkt 1 lub 2.
3.
Dodatkowa opinia rzeczoznawcy kończy się stwierdzeniem o pozytywnym albo negatywnym zaopiniowaniu podręcznika. Przepis § 13 ust. 6 stosuje się odpowiednio.
§ 16.
1.
Rzeczoznawca nie może opiniować podręcznika, jeżeli:
1)
jest autorem lub współautorem podręcznika, który jest przeznaczony dla tych samych zajęć edukacyjnych na tym samym etapie edukacyjnym;
2)
jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym wnioskodawcy;
3)
pozostaje z wnioskodawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności.
2.
Przed sporządzeniem opinii o podręczniku, rzeczoznawca składa ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania oświadczenie, że nie zachodzą przesłanki, o których mowa w ust. 1.
§ 17.
Wysokość wynagrodzenia rzeczoznawcy ustala minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, biorąc pod uwagę:
1)
rodzaj opiniowanego podręcznika;
2)
etap edukacyjny, dla którego jest przeznaczony podręcznik;
3)
rodzaj i zakres opinii;
4)
objętość opiniowanego podręcznika.
§ 18.
1.
Opinie dotyczące podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego i podręczników pomocniczych sporządzają rzeczoznawcy wpisani na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania listę rzeczoznawców do spraw podręczników, w tym podręczników pomocniczych, przeznaczonych do kształcenia ogólnego.
2.
Na listę rzeczoznawców, o której mowa w ust. 1, mogą być wpisane osoby posiadające wykształcenie wyższe magisterskie, z zastrzeżeniem ust. 5, doświadczenie i osiągnięcia w pracy naukowej lub dydaktycznej oraz rekomendację stowarzyszenia naukowego, jednostki badawczo-rozwojowej, placówki naukowej Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, szkoły wyższej, nauczycielskiego kolegium języków obcych lub komitetu głównego olimpiady przedmiotowej, z zastrzeżeniem ust. 6.
3.
Opinie dotyczące podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach albo w profilach kształcenia ogólnozawodowego sporządzają rzeczoznawcy wpisani na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania listę rzeczoznawców do spraw podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach i w profilach kształcenia ogólnozawodowego.
4.
Na listę rzeczoznawców, o której mowa w ust. 3, mogą być wpisane osoby posiadające wykształcenie wyższe magisterskie, z zastrzeżeniem ust. 5, doświadczenie i osiągnięcia w pracy naukowej, dydaktycznej lub w pracy w danym zawodzie oraz rekomendację szkoły wyższej, instytucji naukowej, stowarzyszenia zawodowego, samorządu gospodarczego, innych organizacji gospodarczych, kuratora oświaty, ministra właściwego dla zawodu lub ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, z zastrzeżeniem ust. 6.
5.
Rzeczoznawca do spraw podręczników przeznaczonych do kształcenia specjalnego posiada wykształcenie wyższe magisterskie w zakresie specjalności odpowiedniej dla danej niepełnosprawności lub kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole specjalnej.
6.
Na listę rzeczoznawców nie może być wpisana osoba, która:
1)
była ukarana karą dyscyplinarną;
2)
była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo albo umyślnie popełnione przestępstwo skarbowe.
7.
Listy rzeczoznawców są podawane do publicznej wiadomości na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
§ 19.
1.
Osoba ubiegająca się o wpisanie na listę rzeczoznawców składa do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania wniosek o wpisanie na odpowiednią listę rzeczoznawców.
2.
Do wniosku należy dołączyć:
1)
kopie dokumentów poświadczających posiadane wykształcenie;
2)
rekomendację, o której mowa odpowiednio w § 18 ust. 2 i 4;
3)
informację o posiadanym odpowiednio doświadczeniu i osiągnięciach w pracy naukowej, dydaktycznej lub w pracy w danym zawodzie;
4)
oświadczenie rzeczoznawcy, że nie był ukarany karą dyscyplinarną;
5)
oświadczenie rzeczoznawcy, że nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo albo umyślnie popełnione przestępstwo skarbowe.
§ 20.
1.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania skreśla rzeczoznawcę z listy rzeczoznawców:
1)
na wniosek rzeczoznawcy;
2)
w przypadku ukarania rzeczoznawcy karą dyscyplinarną albo skazania rzeczoznawcy prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo albo umyślnie popełnione przestępstwo skarbowe.
2.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może skreślić rzeczoznawcę z listy rzeczoznawców, jeżeli:
1)
rzeczoznawca dwukrotnie, bez uzasadnienia, odmówił sporządzenia opinii;
2)
rzeczoznawca dwukrotnie, bez uzasadnienia, przekroczył termin wyznaczony na sporządzenie opinii;
3)
opinia sporządzona przez rzeczoznawcę jest niezgodna z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.
§ 21.
1.
Podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego są wpisywane do wykazu:
1)
podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego;
2)
podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach;
3)
podręczników przeznaczonych do kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego;
4)
podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym;
5)
podręczników przeznaczonych do kształcenia specjalnego;
6)
podręczników pomocniczych przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym;
7)
podręczników pomocniczych przeznaczonych do kształcenia specjalnego.
2.
Wykazy, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4—7, sporządza się odrębnie dla dopuszczonych do użytku szkolnego podręczników uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego, określoną w rozporządzeniu, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, oraz dla dopuszczonych do użytku szkolnego podręczników uwzględniających dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego.
3.
Wykazy są podawane do publicznej wiadomości na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
§ 22.
1.

Wydawca podręcznika wpisanego do wyka¬zu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 1, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania....................................... na podstawie opinii rzeczoznawców:.............................................................................. 

Etap edukacyjny............................................ 

Typ szkoły................................................. 

Rok dopuszczenia...............................", z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

2.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 1, przeznaczonego do przedmiotu język obcy nowożytny zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania....................................... na podstawie opinii rzeczoznawców:............................... 

Poziom........................................ 

Etap edukacyjny............................... 

Typ szkoły.................................... 

Rok dopuszczenia..............................".

3.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 1, przeznaczonego
dla szkół ponadgimnazjalnych zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku
szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania....................................na podstawie opinii rzeczoznawców:....................... 

Zakres kształcenia.............................. 

Etap edukacyjny................................. 

Typ szkoły...................................... 

Rok dopuszczenia................................ ".

4.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 2, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach do nauczania..............................na podstawie opinii rzeczoznawców:.................................. 

Typ szkoły...................................... 

Rok dopuszczenia................................ ".

5.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 3, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego do nauczania.............................. na podstawie opinii rzeczoznawców:............................................. 

Typ szkoły.................................................. 

Rok dopuszczenia............................................ ".

6.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 4, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym do nauczania................................................na podstawie opinii rzeczoznawców:....................................... 

Etap edukacyjny........................................ 

Typ szkoły.............................................. 

Rok dopuszczenia........................................ ".

7.

Wydawca podręcznika wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 5, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia specjalnego do nauczania....................................................na podstawie opinii rzeczoznawców:............................................ 

Etap edukacyjny.......................................... 

Typ szkoły............................................... 

Rok dopuszczenia......................................... ".

8.

Wydawca podręcznika pomocniczego wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 6, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników pomocniczych przeznaczonych do kształcenia ogólnego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym do nauczania....................................na podstawie opinii rzeczoznawców...........................: 

Etap edukacyjny................................... 

Typ szkoły........................................ 

Rok dopuszczenia.................................. ".

9.

Wydawca podręcznika pomocniczego wpisanego do wykazu, o którym mowa w § 21 ust. 1 pkt 7, zamieszcza w podręczniku adnotację: „Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników pomocniczych przeznaczonych do kształcenia specjalnego do nauczania.....................................na podstawie opinii rzeczoznawców:........................................... 

Etap edukacyjny.......................................... 

Typ szkoły............................................... 

Rok dopuszczenia......................................... ".

§ 23.
Dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika dotyczy danego wydania oraz kolejnych niezmienionych wydań, z zastrzeżeniem § 24.
§ 24.
Podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego przeznaczone do kształcenia w zawodach albo w profilach kształcenia ogólnozawodowego powinny być aktualizowane w kolejnych wydaniach, jeżeli aktualizacja jest konieczna ze względu na postęp techniczno-technologiczny.
§ 25.
1.
Wnioskodawca przekazuje ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania jeden egzemplarz podręcznika niezwłocznie po jego wydaniu.
2.
Podmiot posiadający tytuł prawny do podręcznika informuje ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania o wyczerpaniu nakładu podręcznika, w przypadku gdy nie przewiduje się wznowienia wydania.
§ 26.
1.
Wnioskodawca ubiegający się o dopuszczenie podręcznika do użytku szkolnego wnosi opłatę w wysokości 4 800 zł, z zastrzeżeniem ust. 2.
2.
W przypadku:
1)
podręcznika przeznaczonego do nauczania języka obcego niezawierającego tekstów w języku polskim — wysokość opłaty wynosi 3 600 zł;
2)
podręcznika stanowiącego tłumaczenie na język obcy podręcznika wpisanego do wykazu podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego — wysokość opłaty wynosi 1 600 zł;
3)
nowego wydania podręcznika dopuszczonego do użytku szkolnego, zmienionego w części stanowiącej nie więcej niż 20 % objętości — wysokość opłaty wynosi 3 000 zł.
3.
Opłaty, o których mowa w ust. 1 i 2, wnosi się na rachunek wskazany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
§ 27.
W szkole mogą być stosowane podręczniki niewpisane do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach albo wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego, jeżeli w wykazie brak jest podręcznika do nauczania danego zawodu albo profilu kształcenia ogólnozawodowego.
§ 28.
Podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego na podstawie dotychczasowych przepisów podlegają z urzędu wpisowi do odpowiednich wykazów, o których mowa w § 21.
§ 29.
Rzeczoznawcy wpisani na listy rzeczoznawców na podstawie dotychczasowych przepisów podlegają z urzędu wpisowi na odpowiednie listy, o których mowa w § 18 ust. 1 i 3, z wyjątkiem rzeczoznawców w zakresie programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania.
§ 30.
1.
Do wniosków o dopuszczenie do użytku szkolnego podręczników, złożonych i nierozpatrzo-nych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, stosuje się dotychczasowe przepisy.
2.
Do wniosków o wpisanie na listę rzeczoznawców do spraw podręczników, złożonych i nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, stosuje się dotychczasowe przepisy.
§ 31.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.3)
1) Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej — oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206 i Nr 56, poz. 458.
3) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 stycznia 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. Nr 4, poz. 18), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, na podstawie art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458).

Nagrody i wyróżnienia

Sprawdź inne serwisy

Epedagogika Poradnik Dyrektora Szkoły Strefa logopedy Kwadrans dla dyrektora szkoły Zarządzanie przedszkolem kadry i finanse resql