Rzecznik Praw Obywatelskich powraca do problemu regulowania w statutach młodzieżowych ośrodków wychowawczych katalogu kar dyscyplinarnych. Rzecznik nie zgadza się ze stanowiskiem MEN, że do wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych nie ma zastosowania konstytucyjna zasada, zgodnie z którą „wolność osobista jednostki może być ograniczona wyłącznie w akcie prawnym o charakterze ustawowym”.

RPO: Kary dyscyplinarne w MOW naruszają wolność osobistą wychowanków

W trakcie wizytacji przeprowadzanych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych w związku z pełnieniem przez Rzecznika Praw Obywatelskich zadań Krajowego Mechanizmu Prewencji, niejednokrotnie zastrzeżenia pracowników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudzały stosowane w tych placówkach systemy karania wychowanków. W niektórych ośrodkach wychowawczych stwierdzono, że statutowe katalogi kar zawierają m. in.: zakaz wyjścia na świeże powietrze, zakaz opuszczania terenu ośrodka, brak spacerów, zakaz lub zawieszenie prawa do otrzymywania przepustek, zakaz wyjazdów do domu, zakaz kontaktów telefonicznych z rodziną, przeniesienie do innego ośrodka. Zdaniem RPO kary ograniczające wolność osobistą mogą być określone wyłącznie w ustawie, nie zaś w statucie placówki (art. 41 ust. 1 Konstytucji).

MEN: Kary mogą być określone w statucie, lecz nie mogą naruszać godności wychowanków

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej nie zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczącym przepisów regulujących system kar stosowanych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Jednocześnie wyraził opinię, iż kary te nie mogą naruszać godności wychowanków tych placówek. Wobec powyższego Ministerstwo Edukacji Narodowej zwróci się do kuratorów oświaty z prośbą o zajęcie się, w trybie nadzoru pedagogicznego, problemem poruszonym przez Rzecznika.

RPO: Statutowe ustalanie kar jest niekonstytucyjne

Rzecznik nie zgodził się z opinią MEN, która wyłącza spod regulacji art. 41 ust. 1 Konstytucji wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Zdaniem Rzecznika nikogo nie można pozbawić wolności osobistej ani ograniczyć w korzystaniu z niej inaczej niż na warunkach określonych w ustawie. Tym samym, określenie w statutach młodzieżowych ośrodków wychowawczych katalogu kar stosowanych wobec wychowanków nie spełnia standardów wyrażonych w art. 31 ust. 3 oraz art. 41 ust. 1 konstytucji RP.

Źródło informacji:

Strona internetowa Rzecznika Praw Obywatelskich (www.rpo.gov.pl)
Wystąpienie RPO do MEN z 21 marca 2012 r., RPO/699184/12/VII/720.8.4 RZ oraz odpowiedź na wystąpienie z 20 kwietnia 2012 r.
Wystąpienie RPO do MEN z 31 maja 2012 r., RPO-699184-VII-720.8.4/11/AI