NIK alarmuje o niskich wynikach nauczania matematyki w szkołach

Z kontroli NIK wynika m.in. że ponad 42% uczniów skontrolowanych szkół gimnazjalnych w latach 2015-2017 otrzymało jedynie oceny dopuszczające z matematyki na świadectwach szkolnych (w gimnazjum – 23%, w szkołach podstawowych – 10%). NIK wskazuje też na wysoki wskaźnik ocen niedostatecznych wśród uczniów powtarzających klasę (61% w szkołach ponadgimnazjalnych, 70% w gimnazjach i szkołach podstawowych).

Ponad 42 proc. uczniów skontrolowanych przez NIK szkół ponadgimnazjalnych w latach 2015 - 2017 otrzymało z matematyki na świadectwie tylko ocenę dopuszczającą (tj. dwójkę). W gimnazjum takich uczniów było 23 proc., a w szkołach podstawowych - 10 proc. Z drugiej strony ocenę celującą z matematyki na świadectwach w kontrolowanych szkołach otrzymało tylko 4% uczniów gimnazjów, 2% uczniów podstawówek i jedynie 1% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Z kolei średni wynik egzaminu maturalnego z matematyki w latach 2015 - 2017 wyniósł 5%, podczas gdy z języka polskiego – 60%, a z języka angielskiego - 73%. Co szósty uczeń nie zdał egzaminu maturalnego z matematyki. Jak podkreśla NIK, na obniżenie umiejętności matematycznych polskich uczniów wskazują gorsze niż w poprzednich latach wyniki testów PISA (spośród krajów UE lepsze od Polski wyniki uzyskały m.in. Estonia, Holandia, Dania czy Finlandia).

NIK zarzuca również, że problemu nie rozwiązuje obowiązkowy egzamin maturalny z matematyki. Wręcz przeciwnie, zdaniem Izby stanowi on istotne obciążenie dla części uczniów szkół ponadpodstawowych. Izba podnosi, że realnym problemem są wady procesu nauczania matematyki. Skrytykowano m.in. brak podziałów klas na grupy w zależności od umiejętności matematycznych. Zarzucono też niedostosowanie przez nauczycieli zadań i tempa pracy na lekcji do możliwości uczniów (co potwierdzili ankietowani przez NIK uczniowie). Izba zwróciła też uwagę na brak odpowiedniego wyposażenia sal lekcyjnych i nierównomierne obciążanie uczniów zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia (zajęcia matematyki na ostatnich godzinach) i zbyt krótkie przerwy międzylekcyjne.

Na tej podstawie NIK sformułowała następujące wnioski:

1. do MEN o:

• przegląd materiałów dydaktycznych, w tym programów nauczania matematyki pod kątem efektywnej realizacji podstawy programowej;

• monitorowanie realizacji podstawy programowej nauczania matematyki w szkołach w zakresie adekwatności treści i liczby godzin oraz ewentualne podjęcie działań korygujących;

• wsparcie metodyczne nauczycieli matematyki;

• upowszechnianie indywidualnych form pracy z uczniem;

• kreowanie pozytywnego wizerunku nauczania matematyki;

• rozważenie możliwości zawieszenia egzaminu maturalnego z matematyki jako obowiązkowego dla wszystkich uczniów do czasu poprawy skuteczności nauczania tego przedmiotu w szkołach. 

2. do organów prowadzących o:

• stworzenie możliwości organizacji lekcji matematyki w podziale na grupy, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;

• rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych z matematyki, w tym wyrównawczych oraz zajęć dla uczniów uzdolnionych matematycznie;

• poprawę stanu wyposażenia pracowni matematycznych.

3. do dyrektorów szkół o:

• rozpoznanie poziomu wiedzy i umiejętności matematycznych uczniów pod kątem indywidualnych form pracy z uczniem;

• organizację lekcji matematyki w podziale na grupy, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;

• tworzenie własnych programów nauczania lub modyfikowanie istniejących, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;

• stworzenie oferty zajęć pozalekcyjnych z matematyki, w tym wyrównawczych oraz zajęć dla uczniów uzdolnionych matematycznie;

• wsparcie systematycznego rozwoju zawodowego nauczycieli matematyki zgodnego z potrzebami pracy szkoły;

• podjęcie działań na rzecz poprawy stanu wyposażenia sal lekcyjnych;

• kreowanie pozytywnego wizerunku nauczania matematyki.