Zasady weryfikacji niekaralności wprowadzone tzw. ustawą Kamilka budzą wiele wątpliwości w praktycznym stosowaniu. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy te wymagają zmian, ponieważ nie są zgodne z regułami poprawnej legislacji, a wręcz mogą zniechęcać do podejmowania pracy z małoletnimi.

Ustawa Kamilka – złożony obowiązek weryfikacji niekaralności pracowników szkoły i nie tylko

Poza wprowadzeniem standardów ochrony małoletnich tzw. ustawa Kamilka zmodyfikowała zasady weryfikacji niekaralności osób, która mają być zatrudnione lub dopuszczone do innej działalności związanej z:

wychowaniem,
edukacją,
wypoczynkiem,
leczeniem,
świadczeniem porad psychologicznych,
rozwojem duchowym,
uprawianiem sportu,
realizacją innych zainteresowań,
opieką nad małoletnimi.

Osoby takie muszą przedstawić zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw wskazanych w art. 21 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Poza tym muszą zostać poddane sprawdzeniu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym. To jednak nie wszystko. Dodatkowe zaświadczenia i oświadczenia muszą przedstawić osoby, które mieszkały za granicą w ciągu ostatnich 20 lat a także osoby z innym obywatelstwem.

Kogo poddawać weryfikacji niekaralności – wątpliwości interpretacyjne

Niestety wprowadzone przepisy wzbudzają wiele wątpliwości. Jednym z najtrudniejszych wyzwań jest określenie, czy w danym przypadku weryfikacja niekaralności jest konieczna. Jak wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich, dotyczy to m.in.:

kierowców autobusów na wycieczkach szkolnych,
osób prowadzących szkolenia online,
urzędów organizujących warsztaty i spotkania,
osób występujących gościnnie z prelekcją dla małoletnich (jednorazowo).

Czy żądać zaświadczeń o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego od wszystkich pracowników

Kolejna wątpliwość powstaje wokół osób, które mają jedynie pobieżny kontakt z dziećmi. Rodzi się zwłaszcza pytanie, czy należy sprawdzać wszystkich takich pracowników mających styczność z dziećmi. Pytanie to jest aktualne zwłaszcza w szkołach i placówkach oświatowych. Istnieje bowiem wiele argumentów przemawiających za celowością takiego rozwiązania, tymczasem ustawa aż tak szeroką weryfikację wyklucza (zob. art. 21 ust. 1).

Zbyt złożona weryfikacja niekaralności może zniechęcać do pracy w szkole

Z drugiej strony pojawiają się głosy, że nowe regulacje blokują jakąkolwiek możliwość nawiązania relacji z dzieckiem, co dotyczy nie tylko pracowników ale też m.in. wolontariuszy. Zbyt formalistyczny wymóg weryfikacji niekaralności może też zniechęcać pracowników, współpracowników czy wolontariuszy do podjęcia współpracy ze szkołami i placówkami oświatowymi – tym bardziej, że koszty pozyskania zaświadczenia o niekaralności z KRK spoczywają właśnie na tych osobach.

RPO apeluje o zmiany w ustawie Kamilka

W ocenie Rzecznika problemy te wynikają z dyskusyjnej jakości legislacyjnej niektórych przepisów ustawy Kamilka i braku refleksji co do skutków jej wejścia w życie. To rodzi konieczność podjęcia prac legislacyjnych zmierzających do nowelizacji ustawy i wyeliminowania istniejących wątpliwości. Konieczne jest zwłaszcza takie uregulowanie nowych obowiązków, by było wiadomo, wobec kogo konkretnie należy je stosować.

Na tej podstawie Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Sprawiedliwości o stanowisko w kwestii stosowania ustawy, a także o przeprowadzenie kampanii informacyjnej oraz podjęcie czynności zmierzających do poprawy jej jakości.

Źródło: