Od września 2022 r. wejdzie obowiązek zapewnienia wyżywienia uczniom szkoły podstawowej. Wiele placówek nie posiada stołówki i nie organizowała do tej pory wyżywienia. W takiej sytuacji rozwiązaniem jest zapewnienie cateringu. Ale gdzie uczniowie mogą spożywać posiłki? Czy może to być sala lekcyjna? Jakie wymogi musi spełniać pomieszczenie, w którym uczniowie będą spożywać posiłek?

Obligatoryjne zapewnienie pomieszczenia do spożycia posiłków

Szkoła ma obowiązek zapewnienia pomieszczenia służącego wyłącznie do spożycia posiłków podczas pobytu uczniów w szkole. Nie będzie zatem możliwości spożywania gorącego posiłku przez uczniów w pomieszczeniach przeznaczonych do nauki (czyli potocznie w klasach szkolnych).

Szkoła zapewnia uczniom możliwość korzystania z pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków podczas pobytu w szkole - w przypadku szkoły podstawowej oraz szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej (art. 103 ust. 1 pkt 7 Prawa oświatowego).

Przepis ten staje się niezwykle istotnym, gdyż od 1 września szkoły podstawowe, poprzez wprowadzenie do Prawa Oświatowego art. 106a, będą zobowiązane do zapewnienia uczniom jednego gorącego posiłku w ciągu dnia i stwarza im możliwość jego spożycia w czasie pobytu w szkole. To prowadzi do obowiązku organizacji pomieszczenia, o którym mowa w art. 103 ust. 1 pkt 7.

Z treści art. 103 ust. 1 pkt 7 nie wynikają żadne szczególne warunki dla pomieszczenia poza ogólnym obowiązkiem zapewnienia bezpieczeństwa i higieny przy spożywaniu posiłków. Ale trzeba zwrócić uwagę na art. 100 ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (zwanej dalej "ustawą zmieniającą"). Mowa w niej, że:

Do 31 sierpnia 2022 r. w przypadku gdy szkoła nie ma możliwości zapewnienia pomieszczenia przeznaczonego wyłącznie do spożycia posiłków podczas pobytu w szkole, o którym mowa w art. 103 ust. 1 pkt 7 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, szkoła w inny sposób umożliwia uczniom bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków.

Wynika z tego, że od 1 września 2022 r. kończy się możliwość "innego sposobu" zapewnienia bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków niż organizacja pomieszczenia przeznaczonego wyłącznie do spożycia posiłków podczas pobytu w szkole. Zatem od tego czasu szkoły powinny posiadać osobne pomieszczenie do tego przeznaczone.

Niezależnie, czy szkoła posiada własną kuchnię czy korzysta z usług cateringowych, od 1 września 2022 r. spożywanie gorącego posiłku powinno odbywać się w wyłącznie do tego przeznaczonym pomieszczeniu.

Konieczne właściwe warunki spożywania posiłków

Warto zwrócić uwagę, że wejście w życie art. 106a Prawa oświatowego (wprowadzonego również ustawą zmieniającą) nieprzypadkowo jest skorelowane z datą wskazaną w art. 100 ustawy zmieniającej. Obowiązek zapewnienia gorącego posiłku jest zatem związany z obowiązkiem zorganizowania odpowiedniego osobnego pomieszczenia, jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej. Jednym z elementów realizacji opiekuńczej i profilaktycznej funkcji szkoły podstawowej będzie obowiązek zapewnienia uczniom jednego gorącego posiłku w trakcie pobytu w szkole.

Zapewnienie uczniom dostępu do gorących posiłków oraz planowany rządowy program "Stołówka szkolna" zachęci samorządy prowadzące szkoły podstawowe do odtworzenia stołówek lub zorganizowania jadalni w szkołach. Jednocześnie rozwiązania te doprowadzą do stworzenia właściwych warunków spożywania posiłku w szkole i będą sprzyjać kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych oraz postaw prozdrowotnych wśród dzieci.

3 lata przepisów przejściowych przestają obowiązywać

Zaprojektowano również w tym zakresie przepis przejściowy na okres od 1 września 2019 r. do 31 sierpnia 2022 r., zobowiązujący dyrektorów szkół podstawowych, w przypadku braku możliwości zapewnienia odrębnego pomieszczenia przeznaczonego wyłącznie do spożycia posiłków, do umożliwienia uczniom w inny sposób bezpiecznego i higienicznego spożycia posiłków (w art. 100 niniejszego projektu). Zatem ustawodawca dał 3 lata na zorganizowanie przez szkoły odrębnych pomieszczeń i tylko w tym okresie możliwe było przyjęcie innych rozwiązań.

Jeżeli w szkole nie zostanie zorganizowane od 1 września 2022 r. odrębne pomieszczenie do spożywania przez uczniów gorącego posiłku, dyrektor szkoły może narazić się na zarzut niewykonania obowiązku ustawowego.

Można zorganizować w szkole jadalnię

W przypadku korzystania z usług cateringowych w grę będzie wchodziło zorganizowanie jadalni dla uczniów. Szczegółowe zasady organizowania posiłków wynikają z ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Rozporządzenie (UE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str.1). Trzeba zauważyć, że szkoła w myśl tych przepisów jest tzw. zakładem żywienia zbiorowego typu zamkniętego.

W przypadku zorganizowania wyłącznie jadalni podstawowym obowiązkiem jest dostosowanie jej do liczby uczniów spożywających posiłek, wykonanie ścian, podłóg oraz blatów z materiałów łatwych do zmywania i odpornych na zawilgocenie. W sytuacji organizacji również kuchni wymagania te są zdecydowanie dalej idące.