Informacja MEN w sprawie zakładania placówek niepublicznych w systemie oświaty

Osoby prawne i fizyczne mogą zakładać, w myśl art. 82 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), następujące placówki niepubliczne:

1. placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
2. placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;
3. placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań
   i uzdolnień artystycznych;
4. poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
5. młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
6. placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania; 
7. biblioteki pedagogiczne.

Osoba prawna lub fizyczna, zamierzająca założyć placówkę niepubliczną, składa pisemne zgłoszenie do ewidencji, które powinno zawierać:

1. oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić placówkę, jej miejsca zamieszkania lub siedziby;
2. określenie odpowiednio typu i rodzaju placówki oraz daty rozpoczęcia jej funkcjonowania
3. wskazanie miejsca prowadzenia placówki (poświadczone tytułem prawnym do lokalu np. aktem własności, umową najmu, dzierżawy, użytkowania) oraz informację o warunkach lokalowych zapewniających:

• możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych,
• realizację innych zajęć statutowych,
• bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy, zgodnie z odrębnymi przepisami (potwierdzone opiniami właściwego inspektora sanitarnego oraz Państwowej Straży Pożarnej);

1. statut placówki;
2. dane dotyczące kwalifikacji dyrektora i pracowników pedagogicznych przewidzianych do zatrudnienia w danej placówce (najlepiej w formie odpowiedniego wykazu posiadanych dyplomów lub innych dokumentów potwierdzających wykształcenie i inne kwalifikacje zawodowe kadry),
3. adres urzędu skarbowego, w którym rozlicza się osoba prowadząca.

W przypadku gdy zgłoszenie do ewidencji nie zawiera ww. danych, organ ewidencyjny wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia zgłoszenia w wyznaczonym terminie. W przypadku gdy przedłożony statut placówki jest sprzeczny z obowiązującym prawem, organ ewidencyjny wzywa wnioskodawcę do zmiany statutu w wyznaczonym terminie. 

Przepisy art. 36 ust. 1 ustawy o systemie oświaty oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz. U. Nr 184, poz. 1436) nie mają zastosowania do dyrektorów placówek niepublicznych. Oznacza to, że dyrektorem placówki niepublicznej może być nauczyciel nieposiadający stopnia nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego albo osoba niebędąca nauczycielem.

Placówka niepubliczna działa na podstawie statutu nadanego przez osobę prowadzącą. Statut powinien określać:

• nazwę, cel placówki (rodzaj placówki) oraz jej zadania,
• osobę prowadzącą placówkę,
• organy placówki oraz zakres ich zadań,
• organizację placówki,
• prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów (słuchaczy) placówki, w tym przypadki, w których uczeń (słuchacz) może zostać skreślony z listy uczniów (słuchaczy),
• sposób pozyskiwania środków finansowych na działalność placówki (w tym zasady odpłatności za usługi edukacyjne),
• zasady przyjmowania słuchaczy do placówki.

Organ ewidencyjny dokonuje wpisu do ewidencji w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia oraz
z urzędu doręcza zgłaszającemu zaświadczenie o wpisie do ewidencji, a kopię zaświadczenia przekazuje właściwemu kuratorowi oświaty oraz organowi podatkowemu.

Zaświadczenie o wpisie placówki do ewidencji zawiera:

1. nazwę organu ewidencyjnego,
2. datę i numer wpisu do ewidencji,
3. nazwę, typ i rodzaj placówki, jej adres,
4. oznaczenie osoby prowadzącej placówkę.

O odmowie wpisania do ewidencji organ ewidencyjny orzeka decyzją administracyjną, od której przysługuje odwołanie do właściwego kuratora oświaty. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji, za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Od decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, przy czym do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

W ustawie enumeratywnie określono następujące przesłanki uzasadniające odmowę wpisu do ewidencji:

1. zgłoszenie nie zawiera wymaganych ustawą danych i mimo wezwania nie zostało uzupełnione w wyznaczonym terminie;
2. statut placówki jest sprzeczny z obowiązującym prawem i mimo wezwania nie został zmieniony.

W art. 83 ustawy o systemie oświaty uregulowano przesłanki i tryb wykreślania wpisu do ewidencji, które następuje w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez organ ewidencyjny i jest równoznaczne z likwidacją placówki niepublicznej. Decyzja powinna określać termin, z którym następuje wykreślenie wpisu oznaczające natychmiastową likwidację placówki. Od decyzji wydanej przez organ ewidencyjny będący jednostką samorządu terytorialnego przysługuje odwołanie do właściwego kuratora oświaty. Od decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, przy czym do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

Wydanie decyzji o wykreśleniu z ewidencji jest obligatoryjne w razie stwierdzenia któregokolwiek z niżej wymienionych przypadków:

1. niepodjęcie działalności przez placówkę w terminie wskazanym w zgłoszeniu do ewidencji (np. z uwagi na niepowodzenie procesu rekrutacji lub niezgromadzenie niezbędnych funduszy na bieżące finansowanie),
2. prawomocne orzeczenie sądu zakazujące osobie fizycznej prowadzącej placówkę, prowadzenia działalności oświatowej (jakiejkolwiek działalności regulowanej przepisami ustawy o systemie oświaty),
3. stwierdzenie, w trybie nadzoru pedagogicznego, że działalność placówki jest sprzeczna z przepisami ustawy o systemie oświaty lub statutem, jeżeli osoba prowadząca w wyznaczonym terminie nie wykonała poleceń organu nadzoru pedagogicznego (tj. odpowiednio kuratora oświaty lub ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego),
4. dokonanie wpisu z naruszeniem prawa,
5. zaprzestanie działalności przez placówkę przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Źródło:
Strona internetowa Ministerstwa Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl)