Kiedy wsparcie ucznia z orzeczeniem wykracza poza możliwości szkoły

Co do zasady,  cele i zadania szkoły wynikają z ustawy Prawo oświatowe, wydanych na jej podstawie aktach wykonawczych oraz statutu szkoły. Realizacja zadań wymienionych wyżej wykracza poza te zadania. W przepisach prawa oświatowego nie wymienia się rehabilitacji ruchowej, hipoterapii czy zajęć na basenie jako form wsparcia udzielanego przez szkoły.

Rehabilitacja jest leczniczym świadczeniem rehabilitacyjnym z zakresu ochrony zdrowia.
W wyrażanych stanowiskach MEN przedstawiało m.in. następującą interpretację:  

• W istniejącym stanie prawnym jednostki systemu oświaty (m.in. szkoły) nie posiadają stosownych uprawnień do realizacji ww. zadań z zakresu opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą, w tym w zakresie rehabilitacji leczniczej. Odpowiedzialność za prawidłowe leczenie dziecka spoczywa przede wszystkim na rodzicach i zespole medycznym leczącym dziecko. Kompetencje te należą do właściwości ministra zdrowia (odpowiedź sekretarza stanu w MEN - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 27988 z 27 sierpnia 2014 r.)

W tej kwestii również wyroki sądów potwierdzają, że rehabilitacja nie jest świadczeniem udzielanym przez szkołę np. wyrok WSA z 25 lutego 2019 r. (sygn. akt II SA/Wa 741/18), zgodnie z którym placówka oświatowa nie zajmuje się rehabilitacją uczniów.

Ponadto, przepisy wykonawcze do ustawy nie przewidują obowiązku organizowania przez szkoły takich zajęć jak hipoterapia czy zajęcia na basenie, w szczególności z uwagi na brak infrastruktury i odpowiednich specjalistów, którzy będą spełniali wymagania kwalifikacyjne określone w prawie oświatowym.

Należy przy tym podkreślić, że przepisy nakładają na dyrektora odpowiedzialność za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia oraz zobowiązują szkoły do ich realizacji (art. 68 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo oświatowe,§ 5 rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki uczniów niepełnosprawnych). Tym samym szkoła powinna dążyć do zapewnienia realizacji zalecanych zajęć rewalidacyjnych.

Natomiast, jeśli szkoła nie może zapewnić dziecku odpowiednich warunków kształcenia specjalnego, rodzice mogą złożyć wniosek do organu prowadzącego o zapewnienie możliwości realizacji kształcenia specjalnego w odpowiednio wyposażonej placówce.  Być może jednak w orzeczeniu wskazano inną niż szkoła placówkę, jako najkorzystniejszą dla dziecka formę kształcenia specjalnego.

Jednocześnie zwracam uwagę, że zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2-4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad działania poradni psychologiczno-pedagogicznych, realizowanie przez poradnie zadań, o których mowa w § 2 pkt 3, polega m.in. na:

• współpracy z przedszkolami, szkołami i placówkami w udzielaniu i organizowaniu przez przedszkola, szkoły i placówki pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów zajęć rewalidacyjno-wychowawczych;
• współpracy, na pisemny wniosek dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki lub rodzica dziecka niepełnosprawnego albo pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego, w określeniu niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka niepełnosprawne- go albo pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego;
• udzielaniu nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych lub specjalistom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych.