Będzie nowelizacja ustawy Prawo oświatowe. Poznaj 10 obszarów zmian

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw zawiera propozycje zmian dotyczących m.in.:

1)  klasyfikacji zawodów,

2)  finansowania szkół zawodowych,

3)  praktycznej nauki zawodu w tym kształcenia młodocianych, we współpracy szkół z pracodawcami,

4)  egzaminów zawodowych,

5)  awansu zawodowego uwzględniającego nauczycieli polonijnych,

6)  warunków organizacji opieki stomatologicznej,

7)  warunków organizacji stołówek w szkole,

8)  przepisów dotyczących wychowania przedszkolnego,

9)  dopuszczania podręczników,

10)  kształcenia artystycznego czy Systemu Informacji Oświatowej.

Najważniejsze rozwiązania dotyczące kształcenia zawodowego to m.in.:

• Dla samorządów – zwiększona subwencja oświatowa na szkoły kształcące w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy.
• Uczeń to również młodociany pracownik, kształcący się w branżowej szkole I stopnia. Pracodawcy kształcący młodocianych pracowników w zawodach, w których występuje zwiększone zapotrzebowanie na pracowników, otrzymają wyższe dofinansowanie kosztów tego kształcenia. Pracodawcom, którzy zawarli umowę o pracę z młodocianym pracownikiem na naukę zawodu, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia, które – przy okresie wynoszącym 36 miesięcy – wynosi do 8.081zł. Proponujemy zwiększenie kwoty dofinansowania do 10.000 zł.
• Zmiany w przepisach podatkowych – w związku z potrzebą dodatkowego wsparcia kształcenia zawodowego zaproponowano wprowadzenie zmian w przepisach podatkowych, które stworzą preferencje podatkowe dla przedsiębiorców (osoby prawne lub osoby fizyczne) przekazujących darowizny dla publicznych szkół prowadzących kształcenie zawodowe i publicznych placówek kształcenia ustawicznego oraz publicznych centrów kształcenia zawodowego. Zaproponowano dla osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą możliwości odliczania podatku łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu. Natomiast w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – możliwości odliczania podatku łącznie do wysokości nieprzekraczającej 6% dochodu.
• Uczeń technikum będzie mógł na podstawie umowy z pracodawcą realizować staż uczniowski. W trakcie stażu uczeń będzie realizował wybrane zagadnienia z programu nauczania w zakresie praktycznej nauki zawodu realizowanego w szkole, do której uczęszcza lub wykraczające poza ten program. W rozporządzeniu zostaną określone warunki, jakie musi spełniać staż uczniowski, aby dyrektor szkoły mógł zwolnić ucznia w całości lub w części z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu.
• Uczeń wybierający kształcenie w szkole policealnej będzie kształcił się w zawodach przypisanych co do zasady do V poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji.
• Szkolenia branżowe dla nauczycieli.
• Kursy umiejętności zawodowych – szkoły uzyskają możliwość bardziej elastycznego dostosowania oferty kształcenia do potrzeb uczących się osób dorosłych, przez prowadzenie krótszych form kursowych.
• Obowiązkowe egzaminy zawodowe – warunkiem otrzymania dokumentu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe będzie obligatoryjne przystąpienie do egzaminu.
• Kształcenie teoretyczne młodocianych pracowników – kuratorzy oświaty wezmą odpowiedzialność za koordynację organizacji dokształcania teoretycznego uczniów będących młodocianymi pracownikami.
• Zmiany w klasyfikacji zawodów i podstawach programowych – minister edukacji, określając w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nowy zawód będzie jednocześnie określał podstawę programową dla tego zawodu.

• Dla każdego zawodu zostanie opracowana podstawa programowa stanowiąca odrębną całość.
• Minister edukacji będzie dokonywał zmian w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego na wniosek ministra właściwego w zakresie zawodu, z uwzględnieniem klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy w zakresie nazwy i symbolu cyfrowego zawodu.
• Nowa struktura zmodyfikowanej klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego będzie uwzględniała podział zawodów na branże, a także precyzyjnie określone elementy wniosku ministra właściwego dla danego zawodu o dokonanie zmian w tej klasyfikacji.
• Właściwi ministrowie będą mogli wspomagać materialnie i organizacyjnie szkoły i placówki kształcące w danym zawodzie nie tylko w zakresie zajęć praktycznych, ale w całym procesie realizacji kształcenia zawodowego.
• Organizacje pracodawców, samorządy zawodowe oraz sektorowe rady do spraw kompetencji będą mogły występować z wnioskami do właściwych ministrów o wprowadzenie nowego zawodu do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.
• Uczniowie będą mogli uzyskać dodatkowe umiejętności w zawodach zwiększających szanse na zatrudnienie. W szkołach prowadzących kształcenie zawodowe będzie możliwość przeznaczenia dodatkowych godzin na realizację umiejętności wykraczających poza podstawę programową.
• Modyfikacja warunków uruchamiania przez szkołę kształcenia w danym zawodzie – opiniowanie kierunków kształcenia.
• Wzmocnienie udziału pracodawców w kształceniu zawodowym, w tym w realizacji praktycznej nauki zawodu.
• Współpraca szkół z pracodawcami – umowy, porozumienia i listy intencyjne. 

Praktyczna nauka zawodu musi odbywać się w jak największym wymiarze w rzeczywistych warunkach pracy, dlatego też w projekcie przewidziano m.in.:

• Wprowadzenie możliwości organizowania przez szkoły krótszych form kursowych – publiczne i niepubliczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły prowadzić, tak jak dotychczas, kwalifikacyjny kurs zawodowy, a ponadto również kurs umiejętności zawodowych i turnus dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników. Kurs ten został poszerzony o możliwość realizacji programu nauczania, który uwzględnia efekty kształcenia właściwe dla dodatkowych umiejętności zawodowych. 
• Funkcjonowanie tylko dwóch rodzajów placówek umożliwiających uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych: dotychczasowa placówka kształcenia ustawicznego oraz centrum kształcenia zawodowego. Publiczna placówka kształcenia ustawicznego została niniejszą ustawą (art. 4 pkt. 23 ustawy – Prawo oświatowe) zdefiniowana jako centrum kształcenia ustawicznego.
• Nowa placówka – centrum kształcenia zawodowego będzie prowadziła kształcenie ustawiczne we wszystkich pozaszkolnych formach kształcenia wymienionych w zmienianym niniejszą ustawą art. 117 ustawy – Prawo oświatowe.
• Ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu – proponuje się, aby nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych obowiązywał tygodniowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych w wymiarze 20 godzin.
• Odstąpienie od dopuszczania podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach – zdefiniowano na nowo materiał edukacyjny, odmiennie przeznaczony do kształcenia ogólnego i odmiennie przeznaczony do kształcenia zawodowego.

Od 1 września 2019 r. proponowane jest wprowadzenie obowiązku przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe odpowiednio do egzaminu zawodowego przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne albo do egzaminu czeladniczego przeprowadzanego przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (w przypadku ucznia – młodocianego pracownika kształcącego się u pracodawcy będącego rzemieślnikiem).

W projekcie określono, że w systemie oświaty mogą funkcjonować wyłącznie szkoły publiczne oraz szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych. Projektowane rozwiązania nie dotyczą szkół artystycznych.

W związku z powyższym określono wymagania, jakie musi spełnić szkoła niepubliczna – szkoła niepubliczna jest szkołą, która realizuje programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie w zawodach – również podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego albo szkolnictwa artystycznego. W stosunku do obowiązujących przepisów dotyczących wymagań, jakie musi spełnić szkoła niepubliczna, aby uzyskać uprawnienia szkoły publicznej szkoła niepubliczna powinna również:

• realizować obowiązkowe zajęcia edukacyjne w okresie nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczanie szkoły publicznej danego typu,
• organizować rok szkolny ustalony dla szkół publicznych,
• wydawać świadectwa i inne druki szkolne ustalone dla szkół publicznych.

W zmienianym art. 172 ustawy – Prawo oświatowe, zostały również uszczegółowione wymagania dotyczące statutu szkoły niepublicznej, w ten sposób, aby statut szkoły niepublicznej określał również:

• szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów,
• prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów szkoły lub placówki, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły lub placówki, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw uczniów,

a w przypadku niepublicznej szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe także:

• nazwę zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła,
• organizację zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego, w tym organizację praktycznej nauki zawodu,
• organizację kształcenia ogólnego i zawodowego dla pracowników młodocianych,
• formę kształcenia – w przypadku szkoły dla dorosłych, branżowej szkoły II stopnia i szkoły policealnej.

• Zapewnienie warunków umożliwiających realizację opieki stomatologicznej przez wskazanie podmiotów realizujących świadczenia gwarantowane z zakresu leczenia stomatologicznego.
• Obowiązek zapewnienia uczniom przez szkołę podstawową pomieszczeń umożliwiających bezpieczne spożycie posiłków podczas zajęć w szkole oraz jednego gorącego posiłku w trakcie dnia – obecnie w prawie oświatowym nie istnieje obowiązek prowadzenia stołówki szkolnej, proponowane rozwiązania mają to zmienić.
• Przeciwdziałanie narkomanii w szkołach i placówkach przez rozszerzenie programu wychowawczo-profilaktycznego o coroczną diagnozę potrzeb rozwojowych uczniów – wprowadzono zmianę, która umożliwi faktyczne dostosowanie programu wychowawczo-profilaktycznego do potrzeb społeczności szkolnej, a w efekcie skuteczną realizację treści i działań o charakterze wychowawczo i profilaktycznym.

Inne zmiany zaproponowane w ustawie mają charakter doprecyzowujący i porządkują dotychczasowe rozwiązania. Dotyczą one przede wszystkim procedury dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, przyznawania stypendiów, zasad opiniowania arkuszy organizacji szkoły przez zakładowe organizacje związkowe, przepisów dotyczących korzystania z wychowania przedszkolnego, kształcenia specjalnego, organizacji oświaty samorządowej, Systemu Informacji Oświatowej, ustawy – Karta Nauczyciela, finansowania zadań oświatowych, a także ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Szczegóły można znaleźć w projekcie ustawy>>

Awans będą mogli uzyskać nauczyciele języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw lub w innych formach prowadzonych przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą. Przystąpienie do procedury awansu zawodowego jest dobrowolne.

Źródło:

• Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (projekt z 25 czerwca 2018 r.).
• Strona internetowa: www.men.gov.pl