Pytanie: Czy nauczyciel - radny korzystający z urlopu dla poratowania zdrowia może brać udział w posiedzeniach rady gminy?

Odpowiedź: Nie ma jednoznacznej wykładni, czy nauczyciel może sprawować mandat radnego w czasie urlopu dla poratowania zdrowia. Decyzja w tej sprawie należy do dyrektora.

Zakaz aktywności zarobkowego w trakcie urlopu zdrowotnego

W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy (art. 73 ust. 7 Karty Nauczyciela). Sprawowanie mandatu radnego nie odbywa się na podstawie stosunku pracy. Kwestią sporną jest ustalenie, czy jest to działalność zarobkowa.

Dieta radnego nie jest równoznaczna z zarobkiem

Z uwagi na to, że Karta Nauczyciela nie zawiera definicji pojęcia „działalności zarobkowej” zasadne jest odwołanie się do przepisów i orzecznictwa sądowego. Zgodnie z tym orzecznictwem, działalność zarobkowa to taka, która jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu rozumianego jako nadwyżka przychodów nad nakładami (kosztami) - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 maja 2016 r., II FSK 935/14. Tymczasem osoba pełniąca funkcję radnego ma prawo do diety w wysokości określonej przez radę gminy. Dieta ta jednak w orzecznictwie nie jest traktowana jako zarobek. Uznaje się bowiem, że działalność radnego nie zmierza do osiągnięcia zarobku, ale jest funkcją służącą społeczności lokalnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 marca 1994 r. III AUr 724/93). Wskazuje się, że dieta sprowadza się do wyrównania wydatków i strat spowodowanych pełnieniem funkcji przewodniczącego rady, a osoba pełniąca tę funkcję zachowuje prawo do zwrotu kosztów i wydatków poniesionych w związku ze sprawowaniem funkcji, a nie z tytułu samego faktu bycia taką osobą (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 21 lipca 2015 r. II SA/Op 177/15).

Kontrowersje w doktrynie

Inne stanowisko wyraziło MEN, stwierdzając, że ponieważ przepisy ustawy Karta Nauczyciela nie definiują pojęcia ˝działalność zarobkowa˝, dlatego dyrektor szkoły każdorazowo indywidualnie rozstrzyga, czy działania podejmowane przez nauczyciela w trakcie urlopu są działalnością zarobkową. Zdaniem MEN nauczyciele podczas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia powinni w maksymalnym stopniu korzystać z niezakłóconych warunków regenerowania organizmu. W ślad za tym ustawodawca gwarantuje wypłacanie wynagrodzenia ze środków publicznych (samorządowych), pomimo niewykonywania pracy w wysokości należnej nauczycielom wykonującym zadania. Dokonując wykładni celowościowej art. 73 ustawy Karta Nauczyciela, MEN stwierdza, iż przebywanie nauczyciela, który pełni funkcję radnego w gminie i pobiera z tego tytułu diety, na urlopie dla poratowania zdrowia wyczerpuje postanowienia ust. 7 ww. artykułu. Jednocześnie należy podkreślić, iż kuratoria oświaty nie są obecnie organem prowadzącym szkoły, dlatego upoważnieni są jedynie do wyrażania opinii własnej w powyższej kwestii (odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej - z upoważnienia ministra - na zapytanie nr 1773 – z dnia 16 czerwca 2008 r.).

Brak jest jednoznacznej definicji „działalności zarobkowej” w Karcie Nauczyciela. W związku z tym ocena w sprawie odwołania z urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciela pełniącego funkcję radnego należy do dyrektora.

Orzecznictwo:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 maja 2016 r. (II FSK 935/14).
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 marca 1994 r. (III AUr 724/93).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 21 lipca 2015 r. (II SA/Op 177/15).