Kształcenie uczniów z niepełnosprawnościami – wyniki kontroli NIK

Data publikacji: 23 stycznia 2018 r.
Poleć znajomemu
Kształcenie uczniów z niepełnosprawnościami – wyniki kontroli NIK

Aż w połowie ogólnodostępnych placówek oświatowych, kształcących uczniów z niepełnosprawnościami, nie zapewniono odpowiednich warunków, by udzielane wsparcie zaspokajało potrzeby tych uczniów i realizowało przysługujące uprawnienia – to główny wniosek z przeprowadzonej przez NIK kontroli 28 szkół i przedszkoli.

Prawo swoje, a praktyka swoje, czyli 10 głównych błędów

W wyniku kontroli NIK stwierdzono rozbieżność między prawem uczniów z niepełnosprawnościami do uzyskania właściwego wsparcia a praktyką. W latach szkolnych 2014/2015-2016/2017 w połowie badanych placówek m.in.:

1)  nieprawidłowo planowano, realizowano i ewaluowano działania wspierające dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami,

2)   nie przestrzegano określonych przepisami procedur opracowania i aktualizacji dokumentów będących podstawą wsparcia, tj. indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych (IPET) – programy te najczęściej nie były sporządzane zespołowo, tj. przez nauczycieli i specjalistów mających zajęcia z dziećmi, tworzono je bez wymaganej oceny poziomu funkcjonowania dziecka, nie dbano by zawierały wszystkie wymagane treści i były sporządzone zaraz po przyjęciu dziecka do szkoły,

3)  nieprawidłowo przypisywano odpowiednią liczbę godzin wsparcia zgodnych z orzeczeniem, tj. zajęć rewalidacyjnych i z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także realizację tych zajęć osobom o kwalifikacjach gwarantujących realizację wszystkich zaleceń wynikających z tych orzeczeń,

4)  nie dokonywano wymaganej okresowej analizy efektywności udzielanego wsparcia, mającej na celu ocenę funkcjonowania ucznia i modyfikację (w razie potrzeby) dotychczas udzielanej pomocy,

5)  rzadko zapraszano rodziców uczniów do współpracy przy tworzeniu i ewaluacji ww. programów,

6)  rezygnowano z całości lub części zaplanowanego wsparcia, w sytuacji gdy placówka nie miała możliwości zorganizowania specjalistycznych zajęć lub zaproponowany harmonogram zajęć prowadził do nadmiernego obciążenia dzieci,

7)  w niemal w połowie placówek – mimo wprowadzenia od 1 stycznia 2016 r. obowiązku zatrudnienia dodatkowej osoby współorganizującej kształcenie uczniów z autyzmem, w tym zespołem Aspergera – nie zapewniono takiego wsparcia,

8)  nie zrealizowano zaleconych form integracji uczniów objętych indywidualnym nauczaniem, tj. włączania do realizacji części zajęć z zespołem klasowym, z powodu braku pomocy osoby posiadającej kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej,

9)  nie zapewniono odpowiednich warunków organizacyjnych i technicznych do realizacji edukacji włączającej,

10)  nie zlikwidowano barier architektonicznych – tylko w połowie placówek zapewniono infrastrukturę, umożliwiającą udzielenie adekwatnej i wystarczającej pomocy.

Błędy w finansowaniu i brak odpowiedniej kadry

W większości skontrolowanych szkół i przedszkoli na przeszkodzie właściwej realizacji edukacji włączającej stanęły ograniczone zasoby finansowe i kadrowe. Ale aż 75% placówek nie wykorzystywało istniejących możliwości zapewnienia właściwego finansowania kształcenia specjalnego. W latach 2015-2016 nie wydatkowano w szkołach i przedszkolach przysługujących środków w ramach części oświatowej subwencji ogólnej. Ponadto organy prowadzące te jednostki nie wypełniły obowiązku wydatkowania środków w wysokości nie mniejszej niż naliczone w subwencji oświatowej na zadania wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy (wprowadzonego od 2015 r.).

W trakcie kontroli nie stwierdzono, by funkcjonowała kontrola wydatkowania tych środków przez JST. Regionalne izby obrachunkowe nie podejmowały także kontroli problemowych, odnoszących się bezpośrednio do tych kwestii.

Korzyści i bariery realizacji edukacji włączającej

W kontrolowanych placówkach nauczyciele realizujący edukację włączającą dostrzegali korzyści dla społeczności szkolnej płynące z jej wdrożenia, w tym możliwość zwiększenia naboru do szkoły i uzyskania dodatkowych środków. Wskazywali oni na czynniki utrudniające prawidłową realizację kształcenia specjalnego uczniów, wynikające m.in. z braków organizacyjnych i finansowych.

Wyrażali także zaniepokojenie o wpływ na realizację kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami, zmiany przepisów wprowadzającej od 1 września 2017 r. ograniczenie możliwości organizacji na terenie szkoły zajęć dla części uczniów objętych indywidualnym nauczaniem.

Źródło:

Opracowanie: Monika Fidler

Nagrody i wyróżnienia

Sprawdź inne serwisy

Epedagogika Poradnik Dyrektora Szkoły Strefa logopedy Kwadrans dla dyrektora szkoły Zarządzanie przedszkolem kadry i finanse resql