Główny Inspektor Pracy przypomina, że PIP ma uprawnienia kontrolne w zakresie przestrzegania nowej ustawy o ochronie sygnalistów. Inspekcja może kontrolować m.in. respektowanie zakazu podejmowania działań odwetowych wobec sygnalistów. Za jego złamanie można spodziewać się kar. PIP publikuje też broszurę zawierają ważne informacje dotyczące ochrony sygnalistów.

PIP: wykreślenie prawa pracy z ustawy o ochronie sygnalistów to zły pomysł

Jak wskazuje Główny Inspektor Pracy, wykreślenie z katalogu zgłoszeń naruszeń prawa przepisów prawa pracy spowoduje znaczne ograniczenie w stosowaniu ustawy o ochronie sygnalistów.

GIP wskazuje jednocześnie, że istnieje duże prawdopodobieństwo poszerzenie katalogu zgłoszeń o zagadnienia związane z BHP.

PIP będzie reagować na działania odwetowe

Powyższe nie oznacza jednak, że Państwowa Inspekcja Pracy nie będzie kontrolowała przestrzegania ustawy. GIP spodziewa się napływu skarg dotyczących podejmowania wobec sygnalistów działań odwetowych takich jak np. nieprzyznanie nagrody, mobbing czy pominięcie przy awansie. W tym miejscu warto przypomnieć, że za podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalisty grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (a w przypadkach działań uporczywych – nawet do lat 3).

PIP będzie podejmowała działania w związku z naruszeniem ustawy o sygnalistach ale też będzie reagowała na zgłoszenia naruszenia prawa, nawet jeśli zgłaszający nie uzyska statusu sygnalisty - w ramach swoich ustawowych kompetencji.

PIP publikuje broszurę dotyczącą ustawy o ochronie sygnalistów

Państwowa Inspekcja Pracy w związku ze zbliżającym się wejściem w życie ustawy o ochronie opublikowała także broszurę dotyczącą stosowania nowej ustawy. Znajdziemy w niej wyjaśnienie:

kto może być sygnalistą i co może zgłosić,
jak i gdzie zgłaszać naruszenia prawa,
od kiedy sygnaliście przysługuje ochrona,
czy zgłoszenie zwalnia od odpowiedzialności karnej,
jakie działania odwetowe są zakazane.

Wybrane wskazówki PIP dotyczące ochrony sygnalistów

Z treści broszury można wysnuć wnioski przydatne także dla szkól i placówek oświatowych. PIP zwraca uwagę na fakt, że sygnalistą stanie się także osoba, która dotyczy zgłoszenia potencjalnego a jeszcze nie zaistniałego naruszenia prawa. W rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy informacja o naruszeniu prawa dotyczy zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, a także próba ukrycia takiego naruszenia prawa.

W broszurze wskazano także, kto uzyska status sygnalisty, a kto mimo zgłoszenia naruszenia prawa sygnalistą nie zostanie. Istotny jest tu kontekst zgłoszenia – związany z pracą. W związku z tym sygnalistą nie zostanie np. uczeń lub jego rodzic.

PIP podkreśla też, że do objęcia sygnalisty ochroną nie jest wymagane udowodnienie lub uprawdopodobnienie przez niego, że to naruszenie rzeczywiście miało miejsce. Sygnalista nie musi też składać oświadczeń w tej kwestii pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Broszura zawiera także ważną informację dotyczącą działań odwetowych. Jeżeli szkoła podejmie wobec sygnalisty działania, które mogą być uznane za odwetowe, wówczas musi udowodnić, że te działania nie miały charakteru odwetowego i nie pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z dokonanym zgłoszeniem.

PIP wyjaśnia, jak chronić się przed nieuczciwym „sygnalistą”

Państwowa Inspekcja Pracy tłumaczy również, jak chronić się przed nieuczciwym zgłaszającym. Otóż nieuczciwy „sygnalista” (w istocie, dokonując świadomego zgłoszenia nieprawdziwego naruszenia, nie uzyskuje się statusu sygnalisty) może podlegać odpowiedzialności karnej za:

świadome zgłoszenie nieprawdziwych informacji (art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów),
zniesławienie (art. 212 Kodeksu karnego)
fałszywe oskarżenie (art. 234 Kodeksu karnego)

zawiadomienie o przestępstwie niepopełnionym (art. 238 Kodeksu karnego)