ZNP: zakaz prac domowych godzi w autonomię nauczycieli

Przypomnijmy, żeprojekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych przewiduje:

• niezadawania prac domowych w klasach I–III szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży – pisemnych i praktycznych,
• nieobowiązkowego wykonania prac pisemnych i praktycznych przez uczniów klas IV–VIII szkoły podstawowej – oraz nieoceniania wykonania albo niewykonania tej pracy domowej przez ucznia.

Projekt ten wzbudza wiele kontrowersji także po stronie związkowej. Związek Nauczycielstwa Polskiego zwrócił uwagę przede wszystkim na brak upoważnienia ustawowego do regulowania kwestii zadawania prac domowych w rozporządzeniu. Upoważnienie to dotyczy bowiem szczegółowych warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach publicznych. Tymczasem projekt reguluje w istocie zakazy dla nauczycieli na stosowanie określonej metody pracy z uczniami.

W opinii zarzucono także ingerencję w autonomię w wyborze metod nauczania. Autonomia taka zagwarantowana jest w art. 12 ust. 2 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym nauczyciel w realizacji programu nauczania ma prawo do:

• swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne,
• wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych.

Z krytyką spotkał się także przebieg prac legislacyjnych. Zdaniem związku zabrakło konsultacji z ekspertami w z dziedziny dydaktyki i szeroko zakrojonych konsultacji oraz akcji informacyjnej skierowanej do uczniów, rodziców i nauczycieli. Konsultację ograniczono jedynie do uzgodnień międzyresortowych a także ze związkami zawodowymi i partnerami społecznymi, która trwała tylko 1 miesiąc. Tymczasem zmiany powinny rozpocząć się od wyeliminowania zbędnych treści w podstawach programowych i zmiany charakteru prac domowych w taki sposób, by przyczyniały się one do rozwoju uczniów, a nie służyły jedynie pamięciowemu przyswajaniu wiedzy pod kątem sprawdzianów czy egzaminów.

Zamiast wprowadzania zakazu na poziomie rozporządzenia, Związek Nauczycielstwa Polskiego zaproponował wydanie rekomendacji lub wytycznych służących efektywnemu wykorzystaniu samodzielnej pracy ucznia i określeniu jej miejsca w procesie dydaktycznym. Do tego wskazał, że odciążenie uczniów powinno być jednym z kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w kolejnych latach szkolnych.

Za niewłaściwe uznano także uniemożliwienie oceniania prac domowych zadanych w klasach IV-VIII. W ocenie ZNP nauczyciel powinien mieć możliwość wystawienia oceny za pracę domową zadaną do dobrowolnego wykonania – na wniosek ucznia.