Zgodnie z przepisami za bezpieczeństwo dzieci w czasie przewozu odpowiada opiekun zatrudniony przez gminę. Nie wskazują one jednak, w jaki sposób ma być sprawowana opieka nad uczniami w czasie przejazdu do i ze szkoły. Nie określają również, kiedy opiekun jest z niej zwolniony.

Podział odpowiedzialności za dzieci dowożone do szkoły

Zgodnie z przepisami do zapewnienia opieki i bezpieczeństwa dzieciom dojeżdżającym do szkoły autobusem zobowiązani są rodzice, dyrektor szkoły oraz gmina, z tym, że:

za bezpieczeństwo dzieci dochodzących do autobusu oraz powracających do domu po przyjeździe do swojej miejscowości odpowiedzialność ponoszą rodzice (art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego),
za zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę odpowiedzialny jest dyrektor szkoły (art. 68 ust. 1 pkt 3 i 6 ustawy Prawo oświatowe, art. 7 Karty Nauczyciela oraz § 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.),
za bezpieczeństwo uczniów w czasie przewozu odpowiada opiekun zatrudniony przez gminę (art. 39 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe).

Współdziałanie z gminą w zapewnieniu bezpieczeństwa uczniom dojeżdżającym

Do zadań szkoły, poza obowiązkiem zapewnienia zajęć świetlicowych dla uczniów, którzy pozostają w szkole dłużej ze względu na organizację dojazdu do szkoły, należy także współdziałanie z gminą w zapewnieniu uczniom dojeżdżającym bezpieczeństwa. Powinno ono obejmować:

współpracę z opiekunem we wzajemnym przekazywaniu opieki nad uczniami, zgodnie z ustaleniami zawartymi w regulaminie,
egzekwowanie od uczniów przestrzegania regulaminu,
podejmowanie działań dyscyplinujących uczniów zachowujących się nieodpowiednio poza szkołą, podczas jazdy autobusem.

Obowiązki i zakres odpowiedzialności opiekuna – w regulaminie

Zgodnie z przepisami nadzór nad przestrzeganiem przez uczestników przewozu przepisów porządkowych należy do gminy, jako organizatora grupowego przewozu osób. Osobą, która powinna dbać o bezpieczeństwo uczniów w czasie podróży autobusem jest zatrudniony przez gminę opiekun. Obowiązki i zakres odpowiedzialności opiekuna powinny być określone w ustalonym przez gminę regulaminie.

Zwykle organizator dowozu zobowiązuje opiekuna do:

sprawowania opieki nad dziećmi od wejścia do autobusu, podczas podróży aż do opuszczenia pojazdu i przekazania ich pod opiekę nauczycieli lub rodziców,
czuwania nad przestrzeganie przez uczniów zasad zawartych w regulaminie,
kontrolowania wsiadania i wysiadania uczniów z autobusu w odpowiednich miejscach, z zachowaniem bezpieczeństwa,
podejmowania decyzji co do dalszego postępowania w przypadku awarii autobusu lub wypadku,
informowania organizatora o każdej sytuacji zakłócającej sprawny przewóz uczniów.

Zasady obowiązujące przy przejmowaniu opieki nad dziećmi dowożonymi

Szkoła może współdziałać z gminą w przygotowaniu tej części regulaminu dowozu uczniów do szkoły, która dotyczy nauczycieli, uczniów i rodziców. Efektem współpracy może być dokument uwzględniający zarówno wymagania organizatora dowozu, potrzeby i oczekiwania osób korzystających z bezpłatnego transportu oraz oczekiwania i potrzeby szkoły. Poza obowiązkami uczniów i rodziców w treści regulaminu powinny znaleźć się zasady obowiązujące przy przejmowaniu opieki nad dziećmi dowożonymi do szkoły autobusem oraz przekazywaniu przez szkołę uczniów pod opiekę opiekuna.

Sposób bezpiecznego dojścia uczniów z autobusu do budynku szkoły przed rozpoczęciem zajęć i z budynku szkoły do autobusu po zakończonych zajęciach powinien określić dyrektor szkoły.

Z treści regulaminu powinno jasno wynikać, komu i kiedy opiekun przekazuje dzieci pod opiekę szkoły. Po przyjeździe autobusu na wyznaczone miejsce obok budynku szkolnego i po wyprowadzeniu dzieci z autobusu przez opiekuna, opiekę nad uczniami powinna przejąć szkoła. Dla zapewnienia bezpieczeństwa uczniom dyrektor powinien wyznaczyć osobę, która oczekiwać będzie na uczniów, bezpieczne wprowadzać ich do budynku i przekazywać pod opiekę nauczycieli.

Opiekun zatrudniony przez gminę nie jest pracownikiem szkoły i nie podlega dyrektorowi

Jeśli lepszym rozwiązaniem byłoby doprowadzanie dzieci do szkoły z przystanku, to tego typu ustalenie powinno być podjęte w porozumieniu z organizatorem dowozu i wpisane do regulaminu. Opiekun, na podstawie przyjętych ustaleń, powinien wtedy po przyjeździe autobusu przekazywać dzieci pod opiekę nauczyciela czekającego w budynku szkolnym.

O tym, kiedy ma nastąpić przejęcie od opiekuna przez nauczycieli opieki nad dziećmi powinno wynikać z ustaleń przyjętych w porozumieniu z organizatorem dowozu i wpisanych do regulaminu dowozu.

Bożena Winczewska