Nauczyciele podnoszą swoje kwalifikacje nie zawsze zgodnie z potrzebami szkoły. Sprawdź, czy nauczyciel, który ukończył studia podyplomowe uprawniające go do prowadzenia dodatkowych zajęć ma roszczenie o przydział dodatkowych godzin. Dowiedz się, kiedy przydział godzin ponadwymiarowych nauczycielom może mieć cechy dyskryminacji w zatrudnieniu.

Co oznacza dyskryminacja w zatrudnieniu

Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu (art. 11² Kodeksu pracy). Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna (art. 11³ Kodeksu pracy). W orzecznictwie wskazuje się, że dyskryminacja w zatrudnieniu oznacza kwalifikowane nierówne traktowanie pracownika ze względu na jego cechę lub właściwość określoną w Kodeksie pracy jako przyczyna (podstawa bądź kryterium) dyskryminacji. Z tego względu, jeśli pracownik zarzuca pracodawcy naruszenie przepisów o zakazie dyskryminacji w zatrudnieniu, to powinien wskazać okoliczności, które uprawdopodobnią nie tylko jego gorsze traktowanie w stosunku do innych pracowników, ale także to, że zróżnicowanie było spowodowane zakazaną przez prawo przyczyną (art. 18^3b § 1 pkt 2 w związku z art. 18^3a § 1 k.p.). Zasady te znajdują również zastosowanie w sprawach dotyczących naruszenia zasady równego wynagrodzenia pracowników za jednakową pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 8 czerwca 2021 r., sygn. akt III APa 20/20).

O dyskryminacji można byłoby mówić, gdyby inni nauczyciele zatrudnieni na danym stanowisku mieli przyznane godziny ponadwymiarowe, a inny nauczyciel byłby pominięty w tym zakresie – mimo możliwości organizacyjnych szkoły, tylko ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony.

Nauczyciel nie może żądać przydziału godzin ponadwymiarowych

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kodeksu pracy). Jeżeli nauczyciel ma przydzielony pełny wymiar zajęć zgodnie z kwalifikacjami, przydzielenie dodatkowych godzin ponadwymiarowych jest dopuszczalne w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania (art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela). O tym, czy takie okoliczności mają miejsce decyduje dyrektor szkoły. Wskazuje się, że praca w godzinach ponadwymiarowych nie stanowi uprawnienia nauczyciela, lecz jest jego obowiązkiem, jeżeli została zarządzona zgodnie z prawem. Zdjęcie z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych nie może być uważane za pogorszenie warunków pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 maja 2004 r., sygn. akt I PK 454/03).

Nie stanowi dyskryminacji nieprzyznanie nauczycielowi godzin ponadwymiarowych z przedmiotu, do którego nauczyciel uzyskał kwalifikacje we własnym zakresie, jeżeli w szkole godziny tych zajęć są już rozdysponowane między nauczycieli, a ich liczba nie ulega zwiększeniu.

Orzecznictwo: