Będą zmiany w kształceniu uczniów niepełnosprawnych od 1 września

Projekt rozporządzenia przewiduje analogiczne rozwiązania jak w obecnie obowiązujących przepisach rozporządzenia MEN z 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Proponowane zmiany są konsekwencją zmian wprowadzonych nowymi ustawami oświatowymi oraz uwzględniają niektóre postulaty zgłaszane do MEN przez podmioty działające na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.

W projekcie wprowadzono kilka ważnych zmian:

1) uwzględniono typy szkół działających w nowym ustroju szkolnym – od 1 września 2017 r.,

2) zrezygnowano ze szczegółowego wskazania, dla jakich grup dzieci i młodzieży niepełnosprawnych są przeznaczone ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze,

3) wskazano, że w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych również organizuje się kształcenie specjalne,

4) zrezygnowano z określenia, dla jakiej grupy uczniów organizuje się kształcenie specjalne w szkole specjalnej przysposabiającej do pracy,

5) zrezygnowano z określenia przeznaczenia szkół specjalnych przysposabiających do pracy – przepisy projektowanego rozporządzenia nie dotyczą tej grupy dzieci i młodzieży,

6) zrezygnowano ze wskazywania przepisów regulujących liczbę dzieci w oddziale przedszkola integracyjnego, w oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym, w oddziale przedszkola specjalnego i w oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz liczbie uczniów w oddziale szkoły integracyjnej, w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej, w oddziale szkoły specjalnej i w oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej, zrezygnowano również z przepisu stanowiącego o możliwości zmniejszenia liczby dzieci lub uczniów w oddziałach integracyjnych w przedszkolach i szkołach, bowiem szczegółowe rozwiązania w tej kwestii regulują przepisy wydane na podstawie art. 111 ustawy Prawo oświatowe,

7) wskazano, że uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego będą mogli uczyć się w szkole podstawowej, do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 20. rok życia,

8) określono kierunek zintegrowanych oddziaływań nauczycieli, specjalistów i wychowawców grup wychowawczych – wskazanie w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET) dziecka lub ucznia kierunku zintegrowanych oddziaływań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia, a w przypadku młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych i rewalidacyjno-wychowawczych – także oddziaływań wychowawców grup wychowawczych, które w konsekwencji mają wpłynąć na poprawę funkcjonowania dziecka lub ucznia i wzmocnienie jego uczestnictwa w życiu placówki,

9) wprowadzono obowiązek określenia w IPET zajęć z zakresu doradztwa zawodowego, a także zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu realizowanych w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej – zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego będą organizowane dla uczniów klasy VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum, natomiast zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu realizowane w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej będą organizowane dla uczniów klasy VII i VIII,

10) wprowadzono obowiązek określenia w IPET rodzaju i sposobu dostosowania warunków organizacji kształcenia specjalnego do rodzaju niepełnosprawności ucznia, z wykorzystaniem technologii wspomagających to kształcenie,

11) zaproponowano zmianę przepisu § 6 ust. 2 pkt 2 zobowiązującego do organizacji zajęć rewalidacyjnych dzieciom lub uczniom niesłyszącym lub z afazją, poprzez uzupełnienie tych zajęć o wspomagające metody komunikacji, bowiem alternatywna metoda komunikacji rozumiana jest jako proces przyswajania zastępczych sposobów dla zapewnienia substytutu braku mowy dźwiękowej, natomiast wspomagająca metoda komunikacji jest definiowana jako proces wspomagania zdolności mówienia,

12) doprecyzowano przepisy poprzez jednoznaczne wskazanie, że w skład zespołu opracowującego IPET wchodzą wychowawcy grup wychowawczych prowadzący zajęcia z wychowankiem w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, specjalnym ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym – regulacje wskazują na konieczność zespołowej pracy nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem lub uczniem,

13) wprowadzono zobowiązanie zespołu opracowującego program do uwzględnienia w nim wyników diagnozy i wniosków sformułowanych na jej podstawie – w dotychczas obowiązujących przepisach wskazywano jedynie na konieczność uwzględnienia zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,

14) zobowiązano zespoły nauczycieli i specjalistów do spotykania się nie rzadziej niż raz w semestrze – dotychczasowe przepisy uzależniały spotkania zespołu od potrzeb,

15) umożliwiono udział innych podmiotów (za zgodą rodziców) w wielospecjalistycznej ocenie poziomu funkcjonowania dziecka lub ucznia, uwzględniającej ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku lub uczniowi oraz, w miarę potrzeb, dokonywanie modyfikacji IPET,

16) wprowadzono przepis określający wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania dziecka lub ucznia – specjalne potrzeby edukacyjne powinny być postrzegane nie tylko jako wynik działania czynników tkwiących w samym uczniu, ale także jednoczesnego oddziaływania tych uwarunkowań, które składają się na kontekst edukacyjny, w jakim funkcjonuje uczeń, uwzględnienie wpływu czynników środowiskowych – zarówno barier, jak i czynników wspierających na jakość procesu kształcenia i wychowania,

17) wskazano na możliwość otrzymania przez rodziców ucznia lub pełnoletniego ucznia (na ich wniosek) kopii wielospecjalistycznej oceny poziomu jego funkcjonowania,

18) wprowadzono przepisy zobowiązujące do zatrudniania pomocy nauczyciela – uregulowania dotyczą przedszkoli i szkół podstawowych specjalnych oraz oddziałów specjalnych w przedszkolach ogólnodostępnych i szkołach podstawowych ogólnodostępnych. Zatrudnianie pomocy nauczyciela możliwe jest w przypadku konkretnych niepełnosprawności wskazanych w przepisach. W przypadku przedszkoli dotyczy to dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, i z niepełnosprawnościami sprzężonymi. W szkołach, obowiązek zatrudnienia pomocy nauczyciela dotyczy klas I–IV w przypadku ww. niepełnosprawności,

19) wskazano, że nauczyciele posiadający kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej zatrudnieni w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego (w przypadku przedszkoli ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli integracyjnych, szkół ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi i szkół integracyjnych) oraz w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (w przypadku przedszkoli ogólnodostępnych, innych form wychowania przedszkolnego i szkół ogólnodostępnych), prowadzą inne zajęcia, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka lub ucznia, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne,

20) wprowadzono przepis zobowiązujący dyrektora przedszkola lub szkoły, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną - osobę kierującą inną formą wychowania przedszkolnego, do powierzenia prowadzenia innych zajęć, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka lub ucznia niepełnosprawnego, w szczególności zajęć rewalidacyjnych, nauczycielom lub specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności ucznia.

W § 8 projektu rozporządzenia zachowano dotychczasową regulację, zgodnie z którą uczniowie z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami psychicznymi, zaburzeniami zachowania i zagrożeni uzależnieniem, posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy rozpoczęli naukę w szkole podstawowej integracyjnej, oddziale integracyjnym w szkole podstawowej ogólnodostępnej, szkole podstawowej specjalnej lub oddziale specjalnym w szkole podstawowej ogólnodostępnej jeszcze przed dniem 1 września 2011 r., będą mogli kontynuować naukę w tej szkole lub oddziale do ukończenia szkoły danego typu.

Źródło:

• Rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (projekt z 13 kwietnia 2017 r.).