Sprawozdanie Komisji Europejskiej: Ograniczony dostęp do edukacji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Wiele z takich osób trafia do odrębnych placówek, a te, które uczą się w zwykłych szkołach, często nie uzyskują wystarczającego wsparcia.

„Musimy zwiększyć wysiłki w celu zapewnienia odpowiedniego finansowania polityki edukacji integracyjnej, jeżeli chcemy poprawić warunki życia dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i dorosłych osób niepełnosprawnych. Nadszedł czas, aby wywiązać się z podjętych zobowiązań. Edukacja integracyjna nie jest dodatkiem dla chętnych, ale koniecznością. Osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji muszą być priorytetem naszych działań, których celem jest lepsze życie dla wszystkich”, powiedziała Androulla Vassiliou, europejska komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży.

Około 45 milionów obywateli UE w wieku produkcyjnym to osoby niepełnosprawne, a 15 mln dzieci ma specjalne potrzeby edukacyjne. Ze sprawozdania wynika, że w niektórych przypadkach osoby takie są w ogóle pozbawione możliwości kształcenia i zatrudnienia.

Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych często opuszczają szkołę z niewielkimi kwalifikacjami lub bez żadnych kwalifikacji, a następnie przechodzą specjalne szkolenia, które niejednokrotnie zmniejszają ich perspektywy zatrudnienia zamiast je zwiększać. W sprawozdaniu czytamy, że osoby niepełnosprawne albo posiadające specjalne potrzeby edukacyjne znacznie częściej są bezrobotne lub nieaktywne zawodowo, a te, które stosunkowo dobrze radzą sobie na rynku pracy, często zarabiają mniej niż pełnosprawne osoby na takich samych stanowiskach.

We wszystkich państwach członkowskich w szkołach specjalnych nieproporcjonalnie dużo jest dzieci będących w trudnej sytuacji (zwłaszcza chłopców), pochodzenia romskiego i wywodzące się z innych mniejszości etnicznych oraz ze środowisk w niekorzystnej sytuacji społecznej i ekonomicznej. W sprawozdaniu podniesiono kwestię tego, czy systemy edukacji specjalnej nie zwiększają izolacji uczniów, którzy i tak są już społecznie zmarginalizowani i czy nie ograniczają ich szans w życiu zamiast je zwiększać.

W sprawozdaniu podkreślono również duże zróżnicowanie między państwami członkowskimi co do sposobu identyfikowania dzieci o specjalnych potrzebach, a także umieszczania ich w zwykłych szkołach lub szkołach specjalnych.

Na przykład we Flandrii (Belgia) 5,2 proc. uczniów o specjalnych potrzebach uczy się w szkołach specjalnych, podczas gdy we Włoszech odsetek ten wynosi jedynie 0,01 proc.

Ze sprawozdania wynika, że należy zrobić więcej w celu zharmonizowania definicji i poprawy gromadzenia danych, aby państwa mogły bardziej skutecznie porównywać swoje podejścia i uczyć się ze swoich doświadczeń.

1. Istnieje coraz więcej dowodów na to, że bardzo duża liczba uczniów niepełnosprawnych lub o specjalnych potrzebach edukacyjnych może uczyć się w zwykłych szkołach oraz że wysokiej jakości edukacja integracyjna przynosi korzyści wszystkim uczniom.
2. Kształcenie nauczycieli i ich doskonalenie zawodowe nie zawsze jest ukierunkowane na wymiar integracyjny.
3. Aby integracja działała w praktyce, kluczową rolę oprócz nauczycieli odgrywają nauczyciele wspomagający i asystenci nauczycieli.
4. W niektórych państwach europejskich programy nauczania są ustandaryzowane i nieelastyczne, co utrudnia integrację dzieci niepełnosprawnych. Zasady powtarzania klas również utrudniają realizację zasad integracji.
5. Osoby niepełnosprawne podejmują studia wyższe rzadziej niż osoby w pełni sprawne.
6. Osoby niepełnosprawne, które posiadają wyższe wykształcenie, wciąż doświadczają trudności na rynku pracy, ale i tak mają znacznie większe szanse na zatrudnienie niż osoby niepełnosprawne o niższych kwalifikacjach.

Więcej informacji na stronie Komisji Europejskiej.

Źródło informacji:

• Strona Komisji Europejskiej.