Ocenianie uczniów kończących szkołę – co z przedmiotami, których się nie uczyli

Status prawny uczniów przybywających z zagranicy do polskiej szkoły (również obywateli polskich) reguluje rozporządzenie MEN z 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. W przypadku uczniów obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 r. jest to również rozporządzenie MEiN z 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy.

Ponieważ uczeń przyjęty do polskiej szkoły po okresie pobierania nauki w systemie oświaty innego państwa zostaje tym samym wprowadzony do polskiego systemu oświaty, do uzupełnienia ewentualnych różnic programowych można zastosować przepisy rozporządzenia MEN z 21 sierpnia 2019 r. Dotyczy ono szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej, publicznej szkoły artystycznej, szkoły niepublicznej lub niepublicznej szkoły artystycznej o uprawnieniach publicznej szkoły artystycznej, do szkoły publicznej innego typu albo szkoły publicznej tego samego typu. W szczególności § 8 ust. 1 zgodnie, z którym różnice programowe z obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w oddziale szkoły, do której uczeń przechodzi, są uzupełniane na warunkach ustalonych przez nauczycieli prowadzących obowiązkowe zajęcia edukacyjne w tym oddziale.

W przypadku, gdy z powodu rozkładu zajęć edukacyjnych lub innych ważnych przyczyn nie można zapewnić uczniowi warunków do zrealizowania treści nauczania z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, które zostały zrealizowane w oddziale szkoły, do której uczeń przechodzi, dla ucznia przeprowadza się egzamin klasyfikacyjny z tych zajęć. W ten sposób należy więc rozwiązać problem braku ocen z muzyki, plastyki oraz ewentualnie innych przedmiotów. 

Nie istnieje również w polskim prawie żaden system „ekwiwalentności” obowiązkowych zajęć edukacyjnych pomiędzy systemami oświatowymi różnych krajów. Biorąc jednak pod uwagę, z jakimi problemami przychodzi się borykać uczniom przybywającym do Polski po wielu latach nauki w kraju pochodzenia, należy dołożyć starań, by konieczne uzupełnienie różnic programowych odbyło się w sposób możliwie jak najmniej obciążający takiego ucznia.

Nie ma przy tym znaczenia, jakie przedmioty obowiązkowe realizował uczeń w szkole poza Polską. Do ukończenia szkoły w Polsce wymagane jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych określonych w ramowym planie nauczania dla danego typu szkoły. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne przewidziane w ramowym planie nauczania dla danego typu szkoły oraz uzyskane z tych zajęć oceny klasyfikacyjne muszą być wpisane do dokumentacji przebiegu nauczania.