W poprzednim roku szkolnym uczniów z Ukrainy obowiązywały często nowe i odmienne przepisy, jak np. te związane ze zwiększeniem liczby godzin dodatkowego języka polskiego czy zwiększania liczebności oddziałów. Co z tych przepisów zostało na rok szkolny 2022/2023? Czy od września będą obowiązywać nowe regulacje? Odpowiedzi w artykule.

Nowelizacja rozporządzenia o kształceniu uczniów z Ukrainy

Znowelizowano rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Czego dotyczą zmiany a co zostało utrzymane w mocy z zeszłego roku szkolnego? Szczegóły prezentujemy w poniższych tabelach.

Utrzymanie w mocy rozwiązań z poprzedniego roku szkolnego w roku 2022/2023
Dodatkowe zajęcia z języka polskiego	Kontynuowanie zasad organizowania dodatkowych zajęć z języka polskiego – zajęcia te mają odbywać się w minimalnym wymiarze 6 godzin tygodniowo i mogą być prowadzone indywidualnie lub w grupach do 15 uczniów.
Zwiększenie liczebności oddziału przedszkolnego oraz oddziału klas I–III	Możliwe zwiększenie liczebności oddziału przedszkolnego (o nie więcej niż 3 dzieci będących obywatelami Ukrainy) oraz oddziału klas I–III szkoły podstawowej o nie więcej niż 4 uczniów będących obywatelami Ukrainy.
Zwiększenie liczby uczniów w oddziale specjalnym lub integracyjnym	Możliwe funkcjonowanie oddziału integracyjnego lub specjalnego w przedszkolu lub w szkole, w tym także na zajęciach świetlicowych oraz w grupie w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym oraz specjalnym ośrodku wychowawczym oraz oddziałach łączonych w szkołach specjalnych ze zwiększoną liczbą dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.
Wybrane treści z podstawy programowej w oddziale przygotowawczym	Możliwe prowadzenie zajęć obejmujących wybrane treści z podstawy programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego w oddziale przygotowawczym zorganizowanym w branżowej szkole I stopnia lub technikum.
Nieklasyfikowanie ucznia oddziału przygotowawczego	Wyłączenie obowiązku klasyfikacji rocznej ucznia uczęszczającego do oddziału przygotowawczego, w przypadku gdy rada pedagogiczna uzna, że: nie zna on języka polskiego lub znajomość języka polskiego nie jest wystarczająca do nauki, lub gdy zakres realizowanych w szkole zajęć edukacyjnych uniemożliwia przeprowadzenie klasyfikacji rocznej tego ucznia.
Przyjmowanie uczniów niepełnosprawnych na podstawie oświadczenia	Możliwe przyjmowanie niepełnosprawnych dzieci lub uczniów do przedszkoli, szkół i placówek specjalnych na podstawie oświadczenia rodzica lub osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem lub uczniem o złożeniu do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Modyfikacja programu wychowawczo-profilaktycznego	Możliwa modyfikacja programu wychowawczo-profilaktycznego ze względu na włączenie uczniów będących obywatelami Ukrainy w funkcjonowanie szkoły.
Zatrudnianie w poradniach osób niebędących nauczycielami	Możliwe zatrudnienie w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym specjalistycznych oraz w publicznych placówkach oświatowo-wychowawczych, osób, które nie są nauczycielami. Zatrudnienie będzie następowało za zgodą kuratora oświaty.

Główne zmiany w kształceniu uczniów z Ukrainy

Zmiany w kształceniu uczniów z Ukrainy od września 2022
Klasyfikacja śródroczna	W roku szkolnym 2022/2023 uczeń będący obywatelem Ukrainy uczęszczający do oddziału przygotowawczego nie będzie podlegał klasyfikacji śródrocznej – w przypadkach wskazanych w § 6 ust. 1 rozporządzenia, czyli w przypadku, gdy rada pedagogiczna uzna, że: uczeń nie zna języka polskiego lub znajomość przez ucznia języka polskiego jest niewystarczająca do korzystania z nauki lub zakres realizowanych w oddziale przygotowawczym zajęć edukacyjnych uniemożliwia przeprowadzenie klasyfikacji rocznej ucznia.
Warunki ukończenia szkoły podstawowej w roku szkolnym 2022/2023	W arkuszu ocen oraz na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej ucznia, w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen z obowiązkowych zajęć edukacyjnych: muzyka, plastyka, przyroda i technika będzie wstawiana pozioma kreska. W przypadku ucznia, który w roku szkolnym 2021/2022 otrzymał promocję do klasy VIII, w arkuszu ocen oraz na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen z obowiązkowych zajęć edukacyjnych: przyroda i technika będzie wstawiana pozioma kreska. A w przypadku nieuzyskania świadectwa ukończenia szkoły podstawowej uczeń będzie powtarzał klasę VIII i przystępował ponownie do egzaminu ósmoklasisty.
Złożenie deklaracji w sprawie egzaminu ósmoklasisty	W przypadku uczniów, którzy rozpoczną naukę w klasie VIII, a w przypadku szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej – w ostatnim roku nauki odpowiadającym klasie VIII, po 30 września 2022 r. złożenie deklaracji w sprawie egzaminu ósmoklasisty będzie możliwe do 15 marca 2023 r. Dyrektor szkoły przekazuje wykaz tych uczniów do dyrektora OKE do 22 marca 2023 r.
Złożenie deklaracji w sprawie egzaminu maturalnego	W przypadku uczniów, którzy rozpoczną naukę w ostatniej klasie liceum ogólnokształcącego, technikum lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego po 30 września 2022 r., i którzy zamierzają w tym samym roku szkolnym przystąpić do egzaminu maturalnego, datą graniczną złożenia deklaracji przystąpienia do tego egzaminu będzie 15 marca 2023 r. Dyrektor szkoły przekazuje wykaz tych uczniów do dyrektora OKE w terminie do 22 marca 2023 r.
Złożenie deklaracji w sprawie egzaminu zawodowego	W przypadku uczniów, którzy rozpoczną naukę w branżowej szkole I stopnia lub technikum po 15 września 2022 r. i którzy zamierzają przystąpić do egzaminu zawodowego, datą graniczną złożenia deklaracji przystąpienia do egzaminu będzie 15 marca 2023 r. Dyrektor szkoły przekazuje wykaz tych uczniów do dyrektora OKE do 22 marca 2023 r.

ORGANIZACJA KSZTAŁCENIA UCZNIÓW Z UKRAINY – W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH

Nauka w polskiej i ukraińskiej szkole – czy możliwa jednocześnie

Czy dziecko z Ukrainy posiadające status uchodźcy może uczyć się jednocześnie w szkole ukraińskiej i polskiej w oddziale przygotowawczym lub ogólnodostępnym?

Nie. W myśl § 15 rozporządzenia MEiN z 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy dzieci i uczniowie będący obywatelami Ukrainy, którzy pobierają naukę w przedszkolu lub szkole funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie podlegają obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, obowiązkowi szkolnemu albo obowiązkowi nauki, o których mowa w ustawie Prawo oświatowe. Rodzic lub osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem lub uczniem składa do gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu dziecka lub ucznia oświadczenie o kontynuacji przez dziecko lub ucznia kształcenia w ukraińskim systemie oświaty.

Przejście uczniów z oddziałów przygotowawczych do zwykłych

Uczniowie uczęszczali do oddziału przygotowawczego do II i III klasy. Od września będą w zwykłych oddziałach w innej szkole. Do których klas ich zapisać?

Przepisy nie określają, jak należy postąpić, gdy uczeń po jednym roku nauki w oddziale przygotowawczym przechodzi do szkoły publicznej tego samego typu, w której nie ma tego oddziału. W sytuacji, gdy uczeń przechodzi ze szkoły publicznej do szkoły publicznej tego samego typu, jest przyjmowany do odpowiedniej klasy po dokonaniu oceny zakresu kształcenia zrealizowanego w szkole, do której uczeń uczęszczał, na podstawie kopii arkusza ocen ucznia, poświadczonej za zgodność z oryginałem przez dyrektora szkoły, do której uczeń uczęszczał, lub na podstawie zaświadczenia o przebiegu nauczania ucznia (art. 164 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe). W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły po co najmniej jednym roku nauki, przesyła się do tej szkoły lub wydaje rodzicom ucznia kopię arkusza ocen ucznia poświadczoną za zgodność z oryginałem przez dyrektora szkoły.

Zarówno z informacji zawartej w arkuszu ocen ucznia, jak i wydanego mu zaświadczenia o uczęszczaniu do oddziału przygotowawczego wynika, że uczeń nie podlegał klasyfikacji rocznej i pozostaje na poziomie klasy, na którym był w oddziale przygotowawczym.

Ukończenie podstawówki a uczęszczanie do oddziału przygotowawczego w liceum

Czy do oddziału przygotowawczego w liceum można przyjąć ucznia z Ukrainy, który uzyskał świadectwo ukończenia polskiej szkoły podstawowej i zdał egzamin ósmoklasisty?

Uczeń z Ukrainy nie powinien zostać zakwalifikowany do oddziału przygotowawczego w liceum ogólnokształcącym, ponieważ ukończył polską szkołę podstawową i zdał egzamin ósmoklasisty. Wskazuje to na znajomość języka polskiego na poziomie wystarczającym do korzystania z nauki.

Oddział przygotowawczy to oddział szkolny dla osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, jak również wykazują zaburzenia w komunikacji oraz trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, co wymaga dostosowania procesu i organizacji kształcenia do ich potrzeb i możliwości edukacyjnych.

Zwiększenie liczby godzin zajęć w oddziale przygotowawczym

Czy liczba godzin zajęć dydaktycznych w oddziale przygotowawczym, za zgodą organu prowadzącego, może zostać zwiększona?

Liczba godzin przeznaczonych na realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych w oddziale przygotowawczym w tygodniowym rozkładzie zajęć została określona w § 15 ust. 5 rozporządzenia. Nie ma więc takiej możliwości. Przepis nie zawiera delegacji dla organu prowadzącego do innego określenia liczby tych godzin. Organ prowadzący może przeznaczyć środki na np. tzw. zajęcia pozalekcyjne dla tych uczniów.

Zwiększenie liczby uczniów w oddziale przygotowawczym

Czy w sytuacji zwiększenia podczas roku szkolnego liczby uczniów w oddziale przygotowawczym, np. do 26, oddział powinien zostać podzielony?

Tak. W przypadku przyjęcia w trakcie roku szkolnego do szkoły znacznej liczby uczniów niebędących obywatelami polskimi oddział przygotowawczy może być zorganizowany także w trakcie roku szkolnego. Liczba uczniów w oddziale przygotowawczym nie może przekraczać 25 uczniów (§ 16 ust. 2 i 8 rozporządzenia). Jeśli uczniów tych pojawi się więcej, to należy utworzyć nowy oddział przygotowawczy.

Trzeba jednak pamiętać, że uczniowie mogą być kierowani również do oddziałów ogólnodostępnych.

Uczęszczanie ucznia z oddziału przygotowawczego na zajęcia do oddziału ogólnodostępnego

Czy uczeń z oddziału przygotowawczego może uczęszczać na wybrane zajęcia do oddziału ogólnodostępnego?

Nie. Przepisy nie dopuszczają takiej możliwości. Nauczanie w oddziale przygotowawczym jest prowadzone według realizowanych w szkole programów nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów (§ 16 ust. 2 i 8 rozporządzenia).