Rozwiązywanie problemów natury organizacyjnej poprzez zmianę przepisów dotyczących tak wrażliwej kwestii jak nauczanie religii i wychowawstwo, w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, nie może mieć miejsca. Rzecznik wyraził negatywną opinię o proponowanych zmianach, które mają umożliwić pełnienie funkcji wychowawcy klasy nauczycielom religii.

Umożliwienie pełnienia wychowawstwa klasy katechetom

Przypomnijmy, że Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje od 1 września 2018 r. umożliwić pełnienie funkcji wychowawcy klasy także nauczycielom religii. W ocenie resortu edukacji takie rozwiązanie spełni oczekiwania zarówno władz kościelnych, jak dyrektorów, którzy niekiedy nie mają komu powierzyć tej funkcji.

Więcej na temat projektu w artykule: Nauczyciel religii będzie mógł być wychowawcą klasy

Propozycja MEN wzbudziła duże kontrowersje

Po opublikowaniu projektu opinia publiczna mocno zareagowała, o czym świadczą doniesienia prasowe a także skargi kierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wątpliwości budzi łączenie funkcji wychowawcy klasy tj. grupy uczniów o różnych wyznaniach z nauczaniem religii konkretnego wyznania, głównie jednak Kościoła Katolickiego.

Wpierw wolność jednostki, a potem interes związków wyznaniowych

Wątpliwości Rzecznika budzi oparcie uzasadnienia projektu rozporządzenia głównie na odniesieniu się do postulatów kościołów i innych związków wyznaniowych prowadzących nauczanie religii w szkołach, bez odwołania się do indywidualnego aspektu wolności sumienia i wyznania. Ponadto – w ocenie Rzecznika – umożliwienie pełnienia funkcji wychowawcy katechetom nie jest właściwym sposobem rozwiązywania problemów organizacyjnych szkół.

Zakaz pełnienia funkcji wychowawcy klasy przez katechetów jest uzasadniony

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, „Zakaz przyjmowania funkcji wychowawcy przez katechetów przez lata nie budził wątpliwości i był traktowany jako gwarant wolności sumienia i wyznania uczniów nie uczęszczających na lekcje religii, bądź uczęszczających na lekcje religii mniejszościowych, a także stanowił jeden z elementów praktycznej realizacji zasady bezstronności światopoglądowej władz publicznych wywodzonej z art. 25 Konstytucji RP”.

Nie bez znaczenia jest sposób zatrudniania katechetów

W uzasadnieniu MEN wskazuje, że obecnie nauczyciele religii często są także nauczycielami przedmiotów, zwykle są to wówczas osoby świeckie. Rzecznik jednak zwraca uwagę, że zgodnie z projektowanym rozporządzeniem funkcję wychowawcy klasy będzie mogła pełnić także osoba duchowna. Co więcej, możliwość nauczania religii w danej placówce wiąże się z koniecznością posiadania misji kanonicznej. „W konsekwencji na status nauczycieli religii istotny wpływ wywiera możliwość cofnięcia misji kanonicznej. Może do niego dojść m.in. z powodu drastycznego naruszenia dyscypliny kościelnej, dokonania czynów niezgodnych z moralnością i obyczajami katolickimi lub wystąpieniem niezgodności doktrynalnej z nauczaniem Kościoła” – podkreśla Rzecznik.

„Decyzja dyrektora szkoły o powierzeniu określonych obowiązków nauczycielowi religii nigdy nie będzie miała zatem charakteru w pełni autonomicznego. Misja kanoniczna jest niejako gwarantem wierności danego katechety doktrynie kościoła, który go desygnował” – jak czytamy w piśmie RPO.

Uczniowie mogą chcieć zmienić klasę, w której wychowawcą miałby być katecheta

Rzecznik Praw Obywatelskich dostrzega zagrożenia związane z umożliwieniem pełnienia funkcji wychowawcy klasy katechetom tj. m.in. „ograniczenie swobody podejmowania decyzji co do wyboru lekcji religii przez uczniów i rodziców”, a ponadto „może to być powód rezygnacji uczniów z nauki w określonej klasie pomimo profilu nauczania zgodnego z zainteresowaniami tych uczniów”.

Obecnie projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji społecznych. O dalszych pracach nad zmianą przepisów będziemy na bieżąco informować na łamach aktualności Portalu Oświatowego.

Źródło: