Konkurs na dyrektora szkoły - które związki zawodowe w szkole są reprezentatywne

W skład komisji konkursowej na dyrektora szkoły wchodzi po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Przedstawiciel wyłaniany jest spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, w której konkurs się odbywa (art. 63 ust. 14 pkt 3 ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe). Oznacza to, że w konkursie na dyrektora szkoły mogą brać udział przedstawiciele związków zawodowych, które spełniają łącznie dwa warunki:

1) wchodzącą w skład reprezentatywnych organizacji związkowych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli,

2)  obejmują swoim zakresem działania daną szkołę lub placówkę.

Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria:

1) zrzeszają więcej niż 300 000 członków będących osobami wykonującymi pracę zarobkową, o których mowa w art. 1¹ pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych;

2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej
(art. 23 ust. 2 ustawy z 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego).

Stwierdzenia reprezentatywności dokonuje Sąd Okręgowy w Warszawie na wniosek organizacji związkowej (art. 25 ww. ustawy).

W przypadku udziału w konkursie na dyrektora szkoły nie jest natomiast istotne, czy dana organizacja związkowa jest reprezentatywna w znaczeniu zakładowym, ani czy przekazała dyrektorowi tej szkoły informację o liczbie członków zatrudnionych w tej placówce (art. 25¹ ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych).  W orzecznictwie wskazuje się, że poprzez usunięcie pojęcia "zakładowa organizacja związkowa" ze znowelizowanego przepisu art. 63 ust. 14 ustawy z 2016 r. Prawo oświatowe, zamiarem ustawodawcy było powołanie do składu komisji przedstawicieli każdej organizacji związkowej z danego terenu, w tym nie mającej swoich przedstawicieli zatrudnionych u danego pracodawcy (wyrok WSA w Olsztynie z dnia 11 lutego 2021 r., II SA/Ol 831/20). W wyroku z 22 stycznia 2020 r., WSA w Poznaniu uznał, że istotne znaczenie dla składu komisji konkursowej co do grupy przedstawicieli organizacji związkowych ma okoliczność, czy dany związek zawodowy obejmuje swym działaniem teren, na którym ma siedzibę placówka, co do w której przeprowadzany jest konkurs. Gdyby bowiem zamierzeniem ustawodawcy było przyjęcie, że przepis art. 63 ust. 14 pkt 3 ustawy z 2016 r. Prawo oświatowe dotyczy jedynie przedstawicieli zakładowych organizacji związkowych działających w placówce (teren ograniczony przestrzennie wyłącznie do danej placówki), to takie stanowisko zostałoby wprost wyrażone w normie prawnej. Skoro jednak tego nie uczyniono, to brak jest podstaw do przyjmowania sposobu interpretacji sugerowanej przez organ, zwłaszcza, że stoi ona w sprzeczności z zadaniami i rolą społeczną związków zawodowych (sygn. atk IV SA/Po 1004/19).

Orzecznictwo:

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 11 lutego 2021 r. (sygn. akt II SA/Ol 831/20).
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z  22 stycznia 2020 r. (sygn. akt IV SA/Po 1004/19).