Liczne zmiany aktów prawnych wprowadzających przepisy obowiązujące od 1 września 2022 r. wymagały dokonania zmian w statutach szkół – przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego. Sprawdź, czy wszystkie zmiany zostały wprowadzone do statutu placówki.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie zmiany przepisów od września powodują zmiany w statutach
Jak dostosować zapisy o nauce zdalnej
Godziny dostępności – jakie uregulowania w statutach
Jakich zapisów dokonać w związku z nową liczbą etatów specjalistów
Czy zaszły zmiany w warunkach i sposobie oceniania wewnątrzszkolnego
Jak uzupełnić zapisy w statucie dotyczące uczniów z Ukrainy

Zmiana przepisów to zmiany w statutach

Z przepisów, które weszły w życie od 1 września 2022 r. wynika, że w statutach należało:

1) określić szczegółowo organizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość - obowiązek wynika z treści art. 125 ust. 7 ustawy Prawo oświatowe,

2) uzupełnić zakres zadań nauczycieli o nowy obowiązek wynikający z treści art. 42 ust. 2f Karty Nauczyciela,

3) ustalić zakres zadań pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych zatrudnionych obowiązkowo w szkołach (art. 42d Karty Nauczyciela oraz § 1 i 3 rozporządzenia MEiN z 22 lipca 2022 r. i § 24a rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r.),

4) wprowadzić zmiany do rozdziału określającego warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego (§ 5a i 5b rozporządzenia MEN z 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych),

5) uzupełnić zapisy o treści informujące o działaniach szkoły skierowanych do grupy uczniów z Ukrainy, którzy na podstawie aktualnych przepisów mają możliwość kontynuowanie edukacji w polskich szkołach w kolejnych latach szkolnych (art.165 ust. 1, 7, 8, 10 i 11 UPO, § 6b ust. 1 i 1a, § 6c, § 11a i 11b rozporządzenia MEN z 21 marca 2022 r., § 16, 17 i 18 rozporządzenia MEN z 23 sierpnia 2017 r.).

Dostosowanie zapisów statutu do regulacji o nauce zdalnej

Zmiany do wielu ustaw oświatowych wprowadzone zostały ustawą z 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Zmieniona ustawa Prawo oświatowe wprowadza nowy przepis art. 125a, który określa warunki, w jakich następuje zawieszenie zajęć w szkole i w jakim czasie od ich zawieszenia dyrektor szkoły powinien organizować dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zajęcia te mają być organizowane nie później niż od trzeciego dnia zawieszenia zajęć i realizowane:

z wykorzystaniem narzędzia informatycznego, o którym mowa w art. 44a ust. 1 ustawy, lub
z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej zapewniających wymianę informacji między nauczycielem, uczniem i rodzicem, lub
przez podejmowanie przez ucznia aktywności określonych przez nauczyciela potwierdzających zapoznanie się ze wskazanym materiałem lub wykonanie określonych działań, lub
w inny sposób niż określone wyżej – umożliwiający kontynuowanie procesu kształcenia i wychowania.

Szczegółową organizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość należy określić w statucie szkoły, w tym:

technologie informacyjno-komunikacyjne wykorzystywane przez nauczycieli do realizacji tych zajęć,
sposób przekazywania uczniom materiałów niezbędnych do realizacji tych zajęć,
warunki bezpiecznego uczestnictwa uczniów w tych zajęciach w odniesieniu do ustalonych w szkole technologii informacyjno-komunikacyjnych, mając na uwadze łączenie przemienne kształcenia z użyciem monitorów ekranowych i bez ich użycia,
sposób potwierdzania uczestnictwa uczniów w zajęciach realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, uwzględniając konieczność poszanowania sfery prywatności ucznia oraz warunki techniczne i oprogramowanie sprzętu służącego do nauki.

Od 1 września 2022 r. odpowiednie zapisy powinny się znaleźć w statucie szkoły. Informacja dotycząca organizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość powinna być zapisana w strukturze statutu w różnych miejscach, np. w organizacji pracy szkoły (uzupełnić o zapis, że szkoła organizuje, poza nauczaniem stacjonarnym, także nauczanie na odległość), zakresie zadań nauczycieli (sposób przygotowania się do zajęć, a potem ich realizacja), szczegółowych warunkach i sposobie oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, prawach i obowiązkach uczniów (obowiązki ucznia powinny uwzględniać m.in. właściwe zachowanie się podczas zajęć organizowanych zdalnie oraz usprawiedliwianie, w określonym terminie i formie, nieobecności na tych zajęciach. Przeczytaj również: Jak wprowadzić zmiany o nauce zdalnej do statutu szkoły>>

Statut określa także organizację i formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki (art. 98 ust. 2 pkt 2 UPO). W sytuacji przejścia na nauczanie zdalne potrzebne będzie także zapisanie rozwiązań obowiązujących przy ograniczonych kontaktach osobistych szkoły z uczniami i ich rodzicami.

Godziny dostępności – nowość do uregulowania w statutach

Nowe przepisy, które należy uwzględnić podczas przygotowywania projektu zmian statutu zostały wprowadzone także w Karcie Nauczyciela. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

dodany w art. 42 ust. 2f, zgodnie z którym nauczyciel, w ramach zajęć i czynności, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 KN, jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni, w trakcie której, odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców,

Odpowiednia liczba etatów specjalistów

Przepis wszedł w życie 1 września 2022 r. (art. 1 pkt 34 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw). Treść tego przepisu zobowiązuje do uzupełnienia o nowy obowiązek dotychczasowego zakresu zadań nauczycieli zawartego w statucie.

dodany art. 42d, zgodnie z którym w szkołach i przedszkolach, zatrudnia się nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych.

Treść tego przepisu zobowiązuje do zapewnienia w roku szkolnym 2022/2023 odpowiedniej liczby etatów specjalistów. Zatrudnienie specjalistów w szkole wiąże się z obowiązkiem określenia w statucie szkoły zakresu ich zadań (art. 98 ust. 1 pkt 7 UPO).

Podstawą do ich ustalenia są:

§ 1 i § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia MEiN z 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych,
§ 24a rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, dodany w rozporządzeniu zmieniającym z 22 lipca 2022 r.

Przeczytaj również:

Ile etatów specjalistów w szkole – 9 pytań i odpowiedzi>>

Liczba nauczycieli specjalistów, w tym na stanowisku pedagoga specjalnego ustalona jest w przeliczeniu na liczbę uczniów. Wymagania wiążące się z zatrudnieniem nauczycieli specjalistów w szkołach w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 są niższe dzięki określonym przepisom przejściowym. Zgodnie z art. 29 ustawy z 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw przepisy art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b i art. 42d KN stosuje się począwszy od roku szkolnego 2022/2023, z tym, że w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 łączna liczba etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w przedszkolu, szkole lub zespole nie może być niższa niż:.

1,5 etatu, który powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 uczniów – jeżeli liczba uczniów przekracza 100;
1 etat – jeżeli liczba uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100;
0,5 etatu – jeżeli liczba uczniów przekracza 30 i nie przekracza 50;
0,25 etatu – jeżeli liczba uczniów wynosi od 1 do 30.

Do łącznej liczby etatów nie wlicza się etatów nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Zmiany w warunkach i sposobie oceniania wewnątrzszkolnego

Zmiana rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych wprowadza konieczność dokonania odpowiednich zmian w części opisującej warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego. Dodany do rozporządzenia § 5b upoważnia dyrektora technikum do zwolnienia ucznia, który nie ukończył szkoły i w kolejnym roku szkolnym powtarza klasę programowo najwyższą:

z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej otrzymał pozytywne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu praktycznej nauki zawodu oraz zdał egzaminy zawodowe w zakresie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie, w którym kształci się,
z obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego teoretycznego, w tym zajęć realizowanych na turnusie dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników, jeżeli uczeń w wyniku klasyfikacji końcowej otrzymał pozytywne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego teoretycznego oraz zdał egzaminy zawodowe w zakresie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie, w którym kształci się, lub zdał egzamin czeladniczy w zawodzie, w którym kształci się.

Ocenianie z zajęć historia i teraźniejszość

Od 1 września w liceum ogólnokształcącym i technikum przedmiot wiedza o społeczeństwie (w zakresie podstawowym) zastąpi nowy przedmiot historia i teraźniejszość (§ 1 pkt 1b rozporządzenia MEiN z 8 marca 2022 r.). Przedmiot będzie wprowadzany sukcesywnie, tj. w roku szkolnym 2022/2023 w klasie I i II liceum ogólnokształcącego i w klasie I, II i III technikum a w następnych latach zmiana obejmie kolejne klasy (załącznik nr 1 do rozporządzenia MEN z 8 marca 2022 r. określający ramowy plan nauczania dla liceum ogólnokształcącego oraz załącznik nr 2 do ww. rozporządzenia – określający ramowy plan nauczania dla technikum). Uczniowie, którzy rozpoczęli kształcenie w szkołach ponadpodstawowych przed rokiem szkolnym 2022/2023, nie będą objęci tą zmianą (będą uczyć się zgodnie z dotychczasową podstawą programową wiedzy o społeczeństwie).

W szczegółowych warunkach i sposobie oceniania wewnątrzszkolnego określonych w statucie szkoły nauczyciele powinni formułować wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z tego przedmiotu i na początku roku szkolnego poinformować uczniów oraz ich rodziców o tych wymaganiach wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania (art. 44b ust. 6 i 8 UoSO).

Uczniowie z Ukrainy a uzupełnienie zapisów w statucie

W związku z tym, że przepisy umożliwiają uczniom będącym obywatelami Ukrainy kontynuowanie edukacji w polskich szkołach w kolejnych latach szkolnych wskazane jest uzupełnienie statutu o treści informujące o działaniach szkoły skierowanych do tej grupy uczniów. Biorąc pod uwagę nowe regulacje dotyczące organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy zasadne będzie wprowadzenie zmian w rozdziałach statutu, które określają:

cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania,
organizację pracy szkoły, w tym organizację oddziałów, jakie szkoła prowadzi,
zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników szkoły,
szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów.

Zmiana statutu może polegać na:

rozszerzeniu celów szkoły o zapewnienie możliwości kształcenia, wychowania i opieki uczniów będących obywatelami Ukrainy,
wskazaniu konkretnych działań służących realizacji tego celu - organizowanie dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych, nauki w oddziale przygotowawczym,
uwzględnieniu w organizacji pracy szkoły prowadzenia oddziałów przygotowawczych, jeśli organ prowadzący zorganizował takie oddziały w szkole,
określeniu zakresu zadań osoby pracującej w charakterze pomocy nauczyciela, jeśli osoba władającą językiem kraju pochodzenia ucznia została zatrudniona w szkole,
dodaniu do opisanych w statucie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego uczniów zasad oceniania i klasyfikacji uczniów z Ukrainy.

W roku szkolnym 2022/2023 uczeń będący obywatelem Ukrainy, uczęszczający do oddziału przygotowawczego

nie będzie podlegał klasyfikacji śródrocznej,
nie podlega klasyfikacji rocznej w przypadku, gdy rada pedagogiczna uzna, że:

uczeń nie zna języka polskiego lub znajomość przez ucznia języka polskiego jest niewystarczająca do korzystania z nauki lub
zakres realizowanych w oddziale przygotowawczym zajęć edukacyjnych uniemożliwia przeprowadzenie klasyfikacji rocznej ucznia.

Wprowadzając zmiany do rozdziału określającego warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego, należy uwzględnić także wskazane w przepisach warunki ukończenia w roku szkolnym 2022/2023 szkoły przez uczniów będących obywatelami Ukrainy.

Zgodnie z przepisami zajęcia edukacyjne w oddziale przygotowawczym prowadzą nauczyciele poszczególnych zajęć edukacyjnych, którzy mogą być wspomagani przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia ucznia. Jeśli za zgodą organu prowadzącego taka osoba zostanie zatrudniona w szkole, to w rozdziale statutu zawierającym zadania nauczycieli i innych pracowników szkoły należy określić także zakres zadań pomocy nauczyciela.