W roku szkolnym 2021/2022 zaczną obowiązywać zmiany prawne, które będą miały realny wpływ na funkcjonowanie szkół. Część zmian została wprowadzona w okresie wakacji, a część w dalszym ciągu czeka na publikację w Dzienniku Ustaw. Przedstawiamy najważniejsze przepisy, które trzeba wziąć pod uwagę w nowym roku szkolnym.

Zmiana	Czego dotyczy zmiana	Podstawa prawna – od kiedy obowiązuje
Edukacja domowa – zniesienie wymogów	Wprowadzenie zmian w edukacji domowej poprzez: zniesienie ograniczenia w wyborze szkoły ze względu na teren województwa (dotychczas przedszkole lub szkoła, do której dziecko/uczeń zostało przyjęte, musiały znajdować się na terenie województwa, w którym zamieszkuje) oraz zniesienie wymogu uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej. Więcej na ten temat w artykule „Od lipca złagodzone wymogi w zakresie edukacji domowej”	Ustawa z 17 marca 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 762) – weszła w życie 1 lipca br.
Egzaminy maturalne	Główne zmiany w rozporządzeniu MEN z 21 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu maturalnego dotyczą: wyłącznie egzaminu maturalnego – dotychczas rozporządzenie dotyczyło również egzaminu gimnazjalnego, dodania do przepisów absolwentów posiadających wykształcenie średnie branżowe, wprowadzenia zmian terminów ogłaszania przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej komunikatów oraz informacji o sposobie organizacji i przeprowadzania egzaminu maturalnego, tj. do 20 sierpnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest przeprowadzany egzamin maturalny, dostosowania organizacji przeprowadzania egzaminu maturalnego do rozwiązań przyjętych w rozporządzeniu MEiN z 26 lutego 2021 r. w sprawie egzaminu maturalnego, który będzie przeprowadzany od roku szkolnego 2022/2023 dla absolwentów szkół nowego ustroju szkolnego. W latach szkolnych 2022/2023–2028/2029 egzaminy maturalne będą równolegle przeprowadzane zgodnie z przepisami obu rozporządzeń, dla różnych zdających, dodania § 80a, w którym zawarto odesłanie do art. 297 ust. 2 i art. 297a ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, określającego terminy przeprowadzania egzaminu maturalnego dla absolwentów poszczególnych typów szkół, tj. przeprowadzanego w latach szkolnych 2022/2023–2028/2029.	Rozporządzenie MEiN z 4 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1427) – weszło w życie 9 sierpnia br.
Świadectwa, legitymacje i inne druki szkolne	Główne zmiany wprowadzone nowelizacją rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków to: wprowadzenie szczegółowych regulacji dotyczących oznaczania indywidualnego dokumentów publicznych, co wymusiło nowe brzmienie wzorów dokumentów. Skutkiem tego świadectwa ukończenia szkoły oraz duplikaty tych świadectw będzie można wypełniać tylko w postaci elektronicznej, bez możliwości wypisywania ręcznego, likwidacja dwustronicowego wzoru poddruku duplikatu do czterostronicowych świadectw ukończenia szkoły, we wzorach świadectw szkolnych oraz arkuszy ocen uczniów czteroletniego LO i pięcioletniego technikum zrezygnowano z zamieszczania zajęć edukacyjnych do wyboru (filozofia, plastyka, muzyka lub język łaciński i kultura antyczna) i zastąpiono jedną wolną pozycją, określenie sposobu wpisywania na świadectwach i w arkuszach ocen z zajęć edukacyjnych, które realizowane są w ramach godzin stanowiących różnicę między sumą godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego określoną w ramowym planie nauczania dla danego typu szkoły, a minimalną liczbą godzin kształcenia zawodowego dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie określoną w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, rezygnacja z umieszczania w arkuszach ocen szczegółowych informacji o wynikach egzaminu zawodowego, wprowadzenie możliwości stosowania skrótu wyrażenia „nauczany(a) dwujęzycznie” jako ND oraz „poziom dwujęzyczny” jako PD, uregulowano sposób wpisywania na świadectwach i w arkuszach ocen „Edukacja dla bezpieczeństwa” oraz „Wiedza o kulturze”. Więcej na ten temat w artykule „Zmiany w drukach szkolnych weszły w życie”.	Rozporządzenie MEiN z 29 czerwca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (Dz.U. z 2021 r. poz. 1203) – weszło w życie 2 lipca br., a częściowo 1 września br.
Zajęcia wspomagające	Przepisy wprowadzają możliwość organizowania zajęć wspomagających od września 2021 r., a przede wszystkim: umożliwienie zwiększenia liczby godzin zajęć wspomagających z 10 do 15 godzin na oddział szkolny, podwojenie limitu tygodniowej liczby godzin zajęć wspomagających (tygodniowa liczba godzin tych zajęć nie może być wyższa niż iloczyn 2 godzin i liczby oddziałów szkolnych), uelastycznienie przepisów w zakresie organizacji zajęć wspomagających w klasie IV szkoły podstawowej poprzez wprowadzenie zapisu, zgodnie z którym w przypadku szkoły podstawowej, w której ogólna liczba uczniów klas IV–VIII wynosi 60 lub więcej ale w klasie IV jest mniej niż 10 uczniów, zajęcia wspomagające z danego przedmiotu będą mogły być organizowane w grupie liczącej co najmniej 5 uczniów. Dodatkowe informacje na temat zajęć wspomagających można znaleźć w artykułach: „Zajęcia wspomagające poza arkuszem organizacyjnym”, „Zajęcia wspomagające – co z godzinami ponadwymiarowymi”, „Czy zajęcia wspomagające muszą się rozpocząć we wrześniu”.	Rozporządzenie MEiN z 20 lipca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19(Dz.U. z 2021 r. poz. 1343) – weszło w życie 23 lipca br.
Możliwość ograniczania funkcjonowania jednostek systemu oświaty	Do tej pory, w myśl obowiązującego rozporządzenia, możliwość ograniczania funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z COVID-19 przewidziano do 31 grudnia 2021 r. Nowelizacja rozporządzenia MEiN w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 wprowadziła zmianę polegającą na przedłużeniu tej możliwości do 31 sierpnia 2022 r.	Rozporządzenie MEiN z 17 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1519) – weszło w życie 20 sierpnia br.
Egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny w 2022 r.	Egzamin ósmoklasisty zostanie przeprowadzony w terminie głównym – w maju i w terminie dodatkowym – w czerwcu. Zrezygnowano z przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty z czwartego przedmiotu do wyboru. W 2022 r. egzamin maturalny będzie przeprowadzany tylko w części pisemnej. W odróżnieniu od przeprowadzania egzaminu maturalnego w 2021 r. przewiduje się natomiast, że absolwenci będą mieli w 2022 r. obowiązek przystąpienia do egzaminu maturalnego z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym. Natomiast do części ustnej egzaminu maturalnego będą mogli przystąpić wyłącznie absolwenci, którzy: aplikują na uczelnię zagraniczną i w postępowaniu rekrutacyjnym są zobowiązani przedstawić wynik z części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego, języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej, języka regionalnego lub języka obcego nowożytnego, albo są zobowiązani do przystąpienia do części ustnej egzaminu maturalnego z języka obcego nowożytnego w celu zrealizowania postanowień umowy międzynarodowej Podobnie jak w 2021 r. w 2022 r. egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny będą przeprowadzone na podstawie wymagań egzaminacyjnych, określonych w załącznikach do rozporządzenia wydanego na podstawie art. 30c ustawy Prawo oświatowe.	Rozporządzenie MEiN z 17 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 1525) – weszło w życie 20 sierpnia br.
Nowy wykaz lektur z języka polskiego na wszystkich etapach kształcenia	Zmieniony wykaz lektur będzie obowiązywał na wszystkich etapach kształcenia, tj.: w klasach I-III szkoły podstawowej, w klasach IV-VI oraz VII i VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych. Zmiany dotyczą głównie lektur uzupełniających (w przypadku klas I-III szkoły podstawowej – propozycji lektur do wspólnego i indywidualnego czytania) i polegają na zaproponowaniu takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze, elementy konstrukcyjne utworu oraz warstwę językową utworu. Zestawienie zmian w liście lektur znajduje się tutaj>> Dla nauczycieli języka polskiego zostanie przygotowany i opublikowany (z końcem sierpnia br.) na stronie internetowej ORE komentarz dydaktyczny do zmian na liście lektur.	Rozporządzenie MEiN z 13 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1533) – wejdzie w życie 1 września br.
Warunki i sposób realizacji przedmiotu WDŻ	Zmiana polega na wykreśleniu zalecenia realizacji zajęć wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ) na pierwszej i ostatniej godzinie lekcyjnej. Nie nakłada ona obligatoryjnego obowiązku innego planowania rozkładu lekcji. Pozwoli natomiast dyrektorowi planować je w najbardziej optymalny sposób, bez narzucania, że powinny być one na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.	Rozporządzenie MEiN z 13 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2021 r. poz. 1534) – wejdzie w życie 1 września br.
Wprowadzenie podstawy programowej dla przedmiotu historia tańca w zakresie rozszerzonym	W rozporządzeniu w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia została ustalona podstawa programowa przedmiotu historia tańca jako jednego z przedmiotów, które mogą być realizowane w liceach ogólnokształcących i technikach w zakresie rozszerzonym. Szkoły będą mogły uwzględnić w planie nauczania zajęcia z tego przedmiotu od roku szkolnego 2023/2024.	Rozporządzenie MEiN z 13 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2021 r. poz. 1537) - wejdzie w życie 1 września 2023 r.
Domy wczasów dziecięcych	Główne zmiany, które wprowadza nowelizacja to: określenie sposobu działania domu wczasów dziecięcych w okresie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, wskazanie dolnego limitu czasu pobytu wychowanka w domu wczasów dziecięcych (nie może być krótszy niż 6 dni i dłuższy niż 12 tygodni), doprecyzowanie okresu działania domu wczasów dziecięcych w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, dookreślenie, iż nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych, psycholodzy, pedagodzy i inni specjaliści, prowadzący zajęcia z wychowankiem w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym i ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym, realizują z wychowankiem tego ośrodka indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, a w przypadku wychowanka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim – indywidualny program zajęć.	Rozporządzenie MEiN z 11 maja 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. z 2021 r. poz. 938) – wejdzie w życie 1 stycznia 2022 r.
Pobyt nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych	Główne zmiany w nowelizacji rozporządzenia MEN z 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym to: uaktualnienie regulacji zobowiązujących młodzieżowy ośrodek wychowawczy do opracowania dla każdego nieletniego indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego i jego realizacji, uaktualnienie regulacji dotyczących wskazania zespołu, który dokonuje oceny zasadności dalszego pobytu nieletniego w ośrodku, doprecyzowanie, że w przypadku niedoprowadzenia nieletniego do placówki w ciągu miesiąca od dnia wskazania MOW przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, dyrektor placówki powiadamia o tym właściwego starostę oraz ORE, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, a także – sąd rodzinny, za pośrednictwem poczty, wprowadzenie obowiązku zbierania informacji o wydarzeniach nadzwyczajnych i przekazywaniu ich do organów nadzoru pedagogicznego, w przypadku, gdy MOW nie będzie zapewniał nieletnim bezpiecznych warunków pobytu, nieletni, na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad ośrodkiem, tj. właściwego kuratora oświaty we współpracy z właściwym starostą oraz ORE, będą przenoszeni do innych ośrodków zapewniających bezpieczne warunki pobytu.	Rozporządzenie MEiN z 11 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1502) – wejdzie w życie 1 września br.
Realizacja polityki oświatowej państwa	Ustawa zmieniająca umożliwia ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania ustanowienie programów i przedsięwzięć w celu realizacji polityki oświatowej państwa. Programy i przedsięwzięcia będą ogłaszane przez ww. ministra w Biuletynie Informacji Publicznej w formie komunikatu, a środki na ten cel będą przekazywane podmiotom uprawnionym na podstawie umowy i będą pochodzić ze środków finansowych na oświatę i wychowanie. Więcej na ten temat polityki oświatowej przeczytasz w artykule „Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2021/2022”	Ustawa z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1237) – weszła w życie 21 lipca br.
Aktywna tablica – zmiany w Programie	Zmiany Programu dotyczą w szczególności: wydłużenia w 2021 r. terminów składania wniosków do 4 września dla szkół i 14 września dla organów prowadzących szkoły, wydłużenia terminów przekazania środków finansowych organom prowadzącym szkoły w 2021 r. do 31 października, a w latach 2022-2024 – do 31 sierpnia, wprowadzenia nowego rodzaju sprzętu i pomocy dydaktycznych - zestawu dla nauczyciela do prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, w ramach zestawu będzie można zakupić m.in.: laptop, kamerę internetową, słuchawki i mikrofon, statyw, tablet graficzny; maksymalna wysokość wsparcia na zakup zestawu będzie wynosiła 14.000 zł, skorzystania z dofinansowania – można skorzystać z dofinansowania tylko raz w całym programie, szkoły podstawowe, które otrzymały dofinansowanie w latach 2017-2019 nie mogą skorzystać, szkoły, które kupiły laptopy w 2020 nie mogą skorzystać z zakupu zestawu dla nauczyciela, doprecyzowania regulacji dotyczących udzielenia wsparcia finansowego szkołom, w których kształcą się uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, tak aby do takich szkół trafiał sprzęt adekwatny do ich potrzeb, z uwzględnieniem preferencji dla tych szkół, w których liczba uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest wyróżniająca się na tle innych szkół zapewniających kształcenie dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w danym regionie, wydłużenia terminów na rozpatrywanie wniosków o udzielenie wsparcia finansowego przez zespoły powołane przez wojewodów i ministrów prowadzących szkoły w celu kwalifikacji w 2021 r. wydłużono do 28 września, a w latach 2022–2024 termin kwalifikacji wniosków o udzielenie wsparcia finansowego wydłużono o dwa tygodnie – do 30 czerwca, wydłużenia terminów przekazywania sprawozdań z realizacji zadań wynikających z Programu, do końca trwania programu, do 30 września.	Rozporządzenie RM z 23 października 2020 r. w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu realizacji rządowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych na lata 2020–2024 – „Aktywna tablica” – Rada Ministrów przyjęła nowelizację programu „Aktywna tablica” (na dzień publikacji artykułu nie było jeszcze publikacji w Dzienniku Ustaw)

W dalszym ciągu wiele przepisów pozostało jeszcze w fazie konsultacji, w tym m.in. nowelizacja ustawy – Prawo oświatowe i innych ustaw dotycząca poszerzenia uprawnień kuratora oświaty. O zmianach na bieżąco informujemy na Portalu Oświatowym w zakładce Aktualności/zmiany w prawie>>

Opracowanie: Monika Fidler