Nowe przepisy prawa oświatowego zmieniły sytuację części nauczycieli przebywających w stanie nieczynnym. W związku z reformą oświaty nauczyciele zakończą przedterminowo stan nieczynny nawet gdy znajdą dodatkową pracę na część etatu. Sprawdź, kiedy nauczyciel ma obowiązek a kiedy możliwość powrotu do pracy ze stanu nieczynnego w zależności od tego, czy przeniesienie w stan nieczynny było na podstawie Karty Nauczyciela czy przepisów przejściowych.

Przeniesienie w stan nieczynny – na wniosek lub z urzędu

W przypadku częściowej likwidacji szkoły, zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy lub na wniosek nauczyciela przenosi go w stan nieczynny (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela). Nauczyciele mogli złożyć wniosek o przeniesienie w stan nieczynny w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia.

Nauczycieli gimnazjum, których dalsze zatrudnienie w w roku szkolnym 2017/2018 nie było możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w tym typie placówki, dyrektor przeniósł w stan nieczynny z dniem 1 września 2017 r.

W latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 do nauczycieli zatrudnionych w gimnazjum oraz w szkołach, w których są prowadzone klasy dotychczasowego gimnazjum nie stosuje się art. 20 Karty Nauczyciela.

6 miesięcy stanu nieczynnego z zachowaniem prawa do wynagrodzenia

Zarówno w przypadku nauczycieli gimnazjum, jak i stanu nieczynnego na podstawie Karty Nauczyciela, nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54 ustawy - Karta Nauczyciela, do czasu wygaśnięcia stosunku pracy.

Oznacza to, że nauczyciel przebywający w stanie nieczynnym ma prawo m.in. do:

świadczeń z ZFŚS,
nagrody jubileuszowej,
urlopu.

Nauczyciel nie dokończy stażu w stanie nieczynnym

Od 1 września 2017 r., tylko pierwsze 30 dni stanu nieczynnego są wliczone do stażu na wyższy stopień awansu zawodowego. Zgodnie bowiem z aktualnym brzmieniem art. 9d ust. 5 Karty Nauczyciela w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu pozostawania w stanie nieczynnym trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności.

Obowiązek przywrócenia nauczyciela do pracy

Gdy w szkole powstanie możliwość podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela odpowiednich kwalifikacji, dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela przebywającego w stanie nieczynnym, a odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy.

Pobierz wzór pisma w sprawie przywrócenia do pracy nauczyciela przebywającego w stanie nieczynnym.

Musi być obiektywna możliwość przydzielenia nauczycielowi pełnego etatu

O tym, czy nauczyciel przebywający w stanie nieczynnym zostanie przywrócony do pracy, decyduje obiektywna możliwość zagwarantowania mu pełnego etatu, a nie sam fakt, że inny nauczyciel odszedł z pracy. Sąd Najwyższy rozstrzygał sprawę, w której nauczycielka została przeniesiona w stan nieczynny z dniem 1 września 2012 r. Z dniem 31 sierpnia 2012 r. dyrektorka szkoły rozwiązała swój stosunek pracy za porozumieniem stron, a tym samym w planie pojawiło się 18 godzin dydaktycznych, które teoretycznie mogłaby realizować nauczycielka przeniesiona w stan nieczynny. Jej zdaniem było to podstawą do obowiązkowego przywrócenia do pracy na podstawie art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela. Rada pedagogiczna postanowiła jednak inaczej rozdysponować te godziny, z czego 5 godzin musiała przyznać nowemu dyrektorowi szkoły. Tym samym obiektywnie było wolnych 18 godzin w arkuszu, lecz faktycznie nie było możliwości przywrócenia do pracy nauczyciela przebywającego w stanie nieczynnym.

Sąd Najwyższy nie przyznał racji nauczycielce. Zdaniem Sądu o tym, czy zgodnie z art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela istnieje obowiązek przywrócenia nauczyciela do pracy, decyduje to, czy w szkole jest możliwość dalszego zatrudniania w pełnym wymiarze godzin. Skoro w przedmiotowej sprawie 5 z 18 wolnych godzin musiało zostać przyznane nowemu dyrektorowi szkoły, nie było faktycznej możliwości przywrócenia nauczycielki do pracy (Wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2014 r., I PK 91/14).

W gimnazjach dyrektor nie musi przywracać nauczyciela, a nauczyciel nie musi zgadzać się na przywrócenie

W przypadku nauczycieli zatrudnionych w gimnazjach i szkołach z klasami dotychczasowego gimnazjum, inaczej niż w regulacji dotyczącej przenoszenia w stan nieczynny nauczycieli na podstawie Karty Nauczyciela, dyrektor nie ma obowiązku przywrócenia do pracy nauczyciela, nawet jeżeli powstanie możliwość kontynuacji zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Jeżeli jednak dyrektor szkoły przywróci nauczyciela do pracy, z dniem podjęcia pracy stan nieczynny ustanie. Jednocześnie odmowa powrotu do pracy w takim przypadku nie będzie skutkować przedwczesnym zakończeniem stanu nieczynnego i wygaśnięciem stosunku pracy (art. 225 ust. 7 i art. 227 Przepisów wprowadzających ustawę - Prawo oświatowe).

Nauczyciel może podjąć dodatkowe zatrudnienie…

W wypadkach podyktowanych koniecznością realizacji programu nauczania w tej samej lub w innej szkole nauczyciel pozostający w stanie nieczynnym może, na swój wniosek lub na wniosek dyrektora szkoły, podjąć pracę zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami w niepełnym lub w pełnym wymiarze zajęć, jednak na okres nie dłuższy niż okres stanu nieczynnego. Z tytułu wykonywania pracy nauczycielowi przysługuje odpowiednie do wymiaru zajęć wynagrodzenie, niezależnie od pobieranego wynagrodzenia z tytułu pozostawania w stanie nieczynnym (art. 20 ust. 8 Karta Nauczyciela).

Ten przepis umożliwia nauczycielowi podjęcie dodatkowej pracy w czasie trwania stanu nieczynnego, jednakże brak chęci podjęcia dodatkowej pracy u dotychczasowego pracodawcy nie skutkuje w tym przypadku natychmiastowym wygaśnięciem stosunku pracy nauczyciela.

…ale w przypadku nauczycieli gimnazjum podjęcie nowej pracy oznacza koniec stanu nieczynnego

Stosunek pracy nauczyciela zatrudnionego w gimnazjach lub szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum (przeniesionego w stan nieczynny na podstawie art. 225 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe) wygasa:

1) z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym;

2) z dniem podjęcia zatrudnienia w innej szkole.

Oznacza to, że wyłącznie podjęcie pracy w innej szkole zakończy stan nieczynny. Rygor ten nie dotyczy zatem sytuacji, gdy nauczyciel kontynuuje zatrudnienie w innej szkole nawiązane przed przejściem w stan nieczynny.

Stan nieczynny wg Karty Nauczyciela vs stan nieczynny w okresie reformy

Przypomnijmy, jakie przepisy należy stosować – Karty Nauczyciela czy ustawy prowadzającej ustawę – Prawo Oświatowe – w poszczególnych typach szkół i placówek.

Lp.	Rodzaj szkoły	Rok szkolny 2017/2018	Rok szkolny 2018/2019
1.	Przedszkole	art. 20 Karty Nauczyciela
2.	Szkoła podstawowa	art. 20 Karty Nauczyciela
3.	Szkoła podstawowa z istniejącymi klasami dotychczasowego gimnazjum	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
4.	Liceum ogólnokształcące, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa (szkoła branżowa I stopnia)	art. 20 Karty Nauczyciela
5.	Liceum ogólnokształcące, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa (szkoła branżowa I stopnia) – z istniejącymi klasami dotychczasowego gimnazjum	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
6..	Gimnazjum podlegające wygaszeniu	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
7.	Gimnazjum podlegające włączeniu do innej szkoły	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
8.	Gimnazjum podlegające przekształceniu w inną szkołę	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
9.	Zespół szkół składający się z wyłącznie z gimnazjum i: szkoły podstawowej albo, liceum ogólnokształcącego albo, technikum albo, zasadniczej szkoły zawodowej	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
10.	Szkoła, która powstała w wyniku przekształcenia zespołu szkół wskazanego w pkt 9.	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe	art. 225 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
11.	Zespół szkół w innej konfiguracji niż wskazana w pkt 9	art. 20 Karty Nauczyciela
12.	Młodzieżowy ośrodek wychowawczy	art. 20 Karty Nauczyciela
13.	Młodzieżowy ośrodek socjoterapii	art. 20 Karty Nauczyciela

Podsumowanie różnic w przebywaniu w stanie nieczynnym na zasadach określonych w Karcie Nauczyciela i w Przepisach wprowadzających ustawę – Prawo Oświatowe.

	Stan nieczynny z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela	Stan nieczynny z art. 225 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo Oświatowe
termin podjęcia decyzji	30 dni od otrzymania wypowiedzenia	do 15 maja
zakres podmiotowy	nauczyciele zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony (ewentualnie znajdujący się w stanie ograniczenia zatrudnienia)	nauczyciele zatrudnieni na czas nieokreślony bez względu na wymiar zajęć
podmiot podejmujący decyzję	nauczyciel składający wniosek o przejście w stan nieczynny	dyrektor
przyczyna	zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy	brak możliwości dalszego zatrudnienia wynikający ze zmian organizacyjnych powodujących wygaszanie kształcenia w gimnazjum
Kiedy stosunek pracy wygasa	upływ 6 miesięcy stanu nieczynnego odmowa przywrócenia do pracy na stanowisko w pełnym wymiarze zajęć	upływ 6 miesięcy stanu nieczynnego podjęcie zatrudnienia w innej szkole
obowiązek „przywrócenia” nauczyciela do pracy w razie zaistnienia możliwości jego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć	tak	nie