Ukończenie kursu kwalifikacyjnego a kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela

Ukończenie kursu kwalifikacyjnego może dawać kwalifikacje do zajmowania poszczególnych stanowisk nauczycielskich. Warunkiem jest jednak, aby był to kurs w rozumieniu wskazanym w § 2 ust. 12 rozporządzenia MEN z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Zgodnie z tym przepisem przez kurs kwalifikacyjny należy rozumieć kurs kwalifikacyjny z zakresu określonego przedmiotu, prowadzonych zajęć lub przygotowania pedagogicznego, organizowany zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, którego ukończenie umożliwia nauczycielowi posiadającemu poziom wykształcenia wymagany od nauczycieli danego typu szkoły lub placówki uzyskanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu, prowadzenia zajęć lub przygotowania pedagogicznego.

Kluczowe w powyższej definicji jest wskazanie, że aby kurs był zgodny z wymaganiami rozporządzenia, musi być organizowany zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.

Od 2009 r. placówki doskonalenia nauczycieli mogą organizować kursy kwalifikacyjne w zakresie:

• przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
• pedagogiki specjalnej dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
• wychowania do życia w rodzinie,
• kursy kwalifikacyjne z zakresu zarządzania oświatą.

Katalog kursów powadzonych przez placówki doskonalenia zawodowego nauczycieli jest zamknięty. Co to oznacza? Otóż, skoro kursem kwalifikacyjnym jest tylko ten organizowany zgodnie z przepisami o placówkach doskonalenia nauczycieli, a placówki doskonalenia nauczycieli od 2009 r. mogą prowadzić wyłącznie cztery rodzaje kursów, to każdy inny kurs (nawet jeżeli został nazwany kwalifikacyjnym) nie jest kursem dającym uprawnienia do zajmowania stanowiska nauczycielskiego.

W praktyce często spotykaną sytuacją jest ta, w której nauczyciele (inni niż nauczyciele praktycznej nauki zawodu) wybierają kursy kwalifikacyjne np. w zakresie pedagogiki specjalnej czy przygotowania pedagogicznego. Następnie ich kwalifikacje są kwestionowane przez organ nadzoru pedagogicznego jako niezgodne z wymaganiami rozporządzenia MEN z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Dopiero szczegółowa analiza informacji o kursie wskazuje, że został on zorganizowany na podstawie rozporządzenia MEN z 19 marca 2019 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. Jest to więc forma doskonalenia, jednak jej ukończenie nie przyznaje nauczycielowi kwalifikacji do prowadzenia określonych zajęć.

Należy natomiast podkreślić, że nauczyciele, którzy uzyskali kwalifikacje kończąc kurs kwalifikacyjny przed 2009 r. zachowują swoje uprawnienia. Kwalifikacje zdobyli bowiem zgodnie z przepisami o placówkach doskonalenia nauczycieli, obowiązującymi w ówczesnym momencie.